به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ متن نامه ۲۴ نهجالبلاغه که باید آن را یک وقفنامه دانست، قبل از سید رضی در بخش وصایای کتاب فروع کافی نقل شده است و همچنین این متن را میتوان در منابع دیگری مانند وسائل الشیعه نیز یافت.
در نگاهی مقدماتی، این وقفنامه یک دستورالعمل خانوادگی برای حفظ اموال پدری است. حضرت در این مکتوب، برای هیچ کدام از فرزندان «سهم ویژه»ای قرار نداده، بلکه برای برخی از آنان، «مسئولیت بیشتری» تعیین کرده است. علت تعیین این افراد نیز تبیین شده تا دلیل انجام آن بر همگان روشن شود و نقطه ابهامی باقی نماند.
تاریخ این وقفنامه نیز بر اساس نقل سید رضی، ۲۰ جمادی الاولی سال ۳۷ هجری قمری و بعد از بازگشت از نبرد صفین بوده است، از آنجا که تقریبا همه مورخان، سال آغاز خلافت ظاهری حضرت را ۳۵ هجری قمری دانستهاند، باید گفت که این اموال بعد از حدود دوسال از آغاز خلافت ظاهری ایشان وقف شدهاند.
اما نکاتی که امیرالمومنین(ع) در این نامه بر آن تاکید کرده، میتواند تعیینکننده مسیر اقتصادی برای هر نوع فعالیت مالی و تجاری باشد. برخی از این اصول کلی را هماکنون در قواعد تجاری نیز میتوان یافت. «حفظ ارزش اموال» از نکاتی است که حضرت در این نامه بر آن تاکید داشتهاند:
«وَیَشْتَرِطُ عَلَی الَّذِی یَجْعَلُهُ إِلَیْهِ أَنْ یَتْرُکَ الْمَالَ عَلَی أُصُولِهِ، وَیُنْفِقَ مِنْ ثَمَرِهِ حَیْثُ أُمِرَ بِهِ وَهُدِیَ لَهُ، با کسی که این اموال در دست اوست شرط میکند که اصل این اموال را حفظ کند و تنها از میوه و درآمدش در راهی که به او دستور داده شده و راهنمایی گردیده انفاق کند.»
نکته دوم در این نوشته، سختکوشی در کار اقتصادی برای نتیجه بخشی نهایی است. حضرت در این متن، فروش کل این نخلستان یا فروش آن هنگامی که نخلهای آن کوچک هستند را نهی کرده است: «وَأَلاَّ یَبِیعَ مِنْ أَوْلادِ نَخِیلِ هَذِهِ الْقُرَی وَدِیَّةً».
در هر کار اقتصادی نیز باید صبر و حوصله کافی برای ثمردهی نتیجه نهایی کار داشت و با شکستهای کوچک یا به دست آوردن سود کمتر از انتظار، در اندیشه تغییر شغل یا تغییر روش اقتصادی نبود، این بیان در زبان تجار قدیم بهعنوان «خاک حجره خوردن» و بیان امروزی اصرار بر انجام «بیزینس پلان» نامگذاری میشود.
اما تغییر ساختار در نحوه اداره اموال، بعد از ثمردهی نهایی طرحها و برنامهها و رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب، شایسته است. روشن است که عدم تغییر در برنامههای اقتصادی که به زبان امروزی «چنج استراتژی» خوانده میشود نیز در زمان و مکان مناسب باید انجام شود. بهعنوان نمونه اگر زمانی فعالیت تجاری در برخی از رشتههای اقتصادی، شغلی پر فایده محسوب میشد، ممکن است سالها بعد، فعالیت اقتصادی در همان شغل، صرفه اقتصادی و منافع اجتماعی نداشته باشد.
امام علی(ع) در این نامه، زمان فروش نهالهای خرما یا زمان فروش نخلستان را در زمانی اعلام میکنند که رشد این باغ به کمال نهایی خود رسیده باشد:
«وَأَلاَّ یَبِیعَ مِنْ أَوْلادِ نَخِیلِ هَذِهِ الْقُرَی وَدِیَّةً حَتَّی تُشْکِلَ أَرْضُهَا غِرَاساً. و چیزی از نهالهای تازه روییده نخلهای این آبادیها را نفروشد تا همه این سرزمین زیر پوشش نخل قرار گیرد (و یک پارچه آباد شود)» .
طبیعی است که در این زمان، این سرزمین از نظر آبادی در اوج خود بوده و ثمردهی این درختان در نقطه کمال است، بنابراین ارزش این زمین بیشتر و فروش آن به صرفهتر خواهد بود. این حالت برای هر نوع فعالیت اقتصادی نیز قابل بیان است و شخص باید در هنگامی و در زمانی اقدام به فروش شرکت یا سازمان خود کند که آن مجموعه در اوج ثمردهی خود باشد.
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
..........................
پایان پیام
نظر شما