به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ از مشهد مقدس؛ حجتالاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در سخنانی که در اختتامیه دهمین کنگره کلی اعتکاف در مشهد ایراد کرد با تبیین ابعاد معرفتی و اجتماعی اعتکاف، این آیین معنوی را بستری برای «خودسازی»، «شناخت عیوب درونی» و «تقویت حکمرانی بر خویشتن» دانست و اظهار داشت: انسان در خلوت سهروزه اعتکاف با تخلیه نفس از رذایل، تحلیه روح با یاد خدا و خلوت با پروردگار، به بازسازی درونی خود میپردازد و درمییابد که نقصها، غرور، تکبر، خودخواهی و بداخلاقی او کجاست. در سحرهای اعتکاف حتی کسانی که اهل تهجد و سحرخیزی نیستند، بیدار میشوند، نماز شب میخوانند و با اشکهای برخاسته از دل، قلب خود را از آلودگیها پاک میکنند.
وی با اشاره به آموزههای نهجالبلاغه تصریح کرد: قلب انسان میتواند گاه به صحیفه شیطان تبدیل شود، اما در پرتو خلوت با خدا و اشک توبه، دوباره صاف و سلیم میگردد و این همان ریشه حکمرانی بر خویشتن است؛ زیرا کسی که بتواند بر خویشتن حکومت کند، قادر به حکمرانی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی نیز خواهد بود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه افزود: انسانی که از صبح تا شب گرفتار مشغلههای دنیوی است و دلش را با این شلوغیها پر کرده، فرصتی برای خلوت با نفس ندارد و نمیداند در کجا لغزیده یا چگونه باید خود را مدیریت کند؛ اما اعتکاف این فرصت را فراهم میسازد تا آدمی به تأمل در خویش بپردازد و به خودآگاهی برسد.
خسروپناه با تأکید بر ضرورت «حکمرانی بر خویشتن» بیان کرد: اگر انسان نتواند خود را مدیریت کند، چگونه میتواند در جامعه، سیاست، فرهنگ یا اقتصاد نقشآفرینی کند؟ نمونههای برجستهای مانند شیخ انصاری، ملاصدرا، صاحب جواهر، محقق نائینی، آیتالله خویی، حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، اهل تهجدهای طولانی شبانه بوده و هستند. آنان با سحرخیزی سهساعته توانستهاند خود را بسازند و برون را اداره کنند؛ چراکه بدون حکمرانی بر خویشتن، حکمرانی جهانی ممکن نیست.
وی خاطرنشان کرد: نباید به اعتکاف تنها بهعنوان رابطه فرد با خدا نگریست؛ بلکه وقتی رابطه انسان با خدا محکم شد، پیوند او با خویشتن و سپس با جامعه و طبیعت نیز استوار میشود. از این منظر، میان اعتکاف و حکمرانی خویشتن پیوندی وثیق وجود دارد و این خود، پایهای برای حکمرانی اجتماعی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تشریح تفاوت مفاهیم «حکمرانی» و «حکومتداری» گفت: در حکومتداری، حاکمان سلسله مراتبی تصمیم میگیرند، سیاستگذاری میکنند و نظارت دارند؛ اما در حکمرانی اسلامی، با الهام از نظریه ولایت، مردم در تمام ارکان سیاستگذاری، تنظیمگری، راهبری، اجرا و نظارت مشارکت دارند. این همان حکمرانی مردمی است که رهبر معظم انقلاب نیز در پیام اخیر خود به مجلس خبرگان بر آن تأکید فرمودند.
وی افزود: حکمرانی مردمی به معنای حل مسائل جامعه به دست خود مردم است. در حکمرانی فرهنگی، مردم باید مسائل فرهنگی را حل کنند؛ در حکمرانی اجتماعی، مردم باید آسیبهای اجتماعی را رفع کنند؛ در حکمرانی اقتصادی، فعالان مردمی اقتصادی باید راهحل ارائه دهند؛ و در حکمرانی علم و فناوری، این نخبگان علمیاند که مسیر پیشرفت کشور را هموار میسازند.
خسروپناه در ادامه به نقش نخبگان در پیشرفتهای علمی کشور اشاره کرد و گفت: قبل از انقلاب اسلامی، ایران در زمینههای نانو، بیوتکنولوژی، انرژی هستهای و هوش مصنوعی جایگاهی نداشت، اما پس از انقلاب، نخبگان داخلی کشور را در جایگاههای برتر جهانی قرار دادند. این موفقیتها حاصل حکمرانی نخبگانی است، نه بخشنامههای دولتی. دولت باید تسهیلگر باشد، نه تصدیگر. کار دولت فراهمسازی بستر برای نقشآفرینی مردم و نخبگان است.
وی با انتقاد از برخی ساختارهای معیوب مدیریتی کشور تصریح کرد: در حوزههای فرهنگ و اقتصاد گاه شاهد شکلگیری مافیاهایی هستیم که مانع از حکمرانی مردمی میشوند. مدیریت دولتی نباید به عرصه منافع گروهی تبدیل شود. حکمران مردمی کسی است که در شرایط بحران نیز با تعاون و همافزایی در کنار مردم بایستد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود به ماهیت مردمی ستاد مرکزی اعتکاف اشاره کرد و گفت: این ستاد کاملاً مردمی اداره میشود و هیچ نهاد حاکمیتی یا دولتی بر آن حاکم نیست. دولت صرفاً باید نقش پشتیبان و تسهیلگر داشته باشد. زمانی در کشور، برگزاری اعتکاف بهصورت محدود و در حد چند نفر بود، اما امروز این عدد از مرز یک میلیون نفر گذشته است و بخش عظیمی از معتکفان را جوانان و نوجوانان تشکیل میدهند. اکنون در بسیاری از شهرها، اعتکاف نخبگان، دانشجویان، دانشآموزان و فعالان فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی برگزار میشود.
وی اضافه کرد: معتکفان در این سه روز به نوعی تمرین حکمرانی بر خویشتن میکنند و پس از بازگشت به جامعه میتوانند در حکمرانی مردمی، علمی، فرهنگی و اقتصادی نقشآفرین باشند. اعتکاف بستر پرورش نخبگان مؤمن و متعهدی است که با خودسازی، جامعهسازی و تمدنسازی را محقق میکنند.
خسروپناه در پایان با تأکید بر لزوم بهرهگیری از ظرفیت اعتکاف در مسیر تحقق الگوی اسلامی–ایرانی پیشرفت گفت: پیوند اعتکاف با مسجد، عبادت و تهجد روشن است؛ اما باید بیش از پیش درباره پیوند اعتکاف با حکمرانی مردمی و نقش آن در حل مسائل کشور اندیشید. معتکفان میتوانند حلقههای میانی مؤثر در حکمرانی نخبگانی باشند و دولت نیز باید با فراهمسازی بسترهای لازم، از این ظرفیت عظیم مردمی برای پیشرفت ایران اسلامی بهره گیرد.
انتهای پیام/
نظر شما