به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ حکمت ۳۲ نهجالبلاغه با عبارت «فَاعِلُ الْخَیْرِ خَیْرٌ مِنْهُ، وَ فَاعِلُ الشَّرِّ شَرٌّ مِنْهُ؛ انجامدهنده کار نیک از کار نیکش بهتر است و انجامدهنده کار بد از کار بدش بدتر»، از امام علی(ع) نقل شده است. این عبارت در منابع مختلف روایی که برخی از آنها سالها قبل از تدوین نهجالبلاغه توسط سید رضی تدوین شده نیز نقل شده است. برخی از محققان حدود چهل سند روایی برای این روایت نقل کردهاند.
نکته جالب در برخی از این اسناد این است که این سخن در میان اهلبیت(ع) سخنی مشهور بوده و علاوه بر امیرالمومنین(ع) از برخی دیگر از ائمه معصومین(ع) نقل شده است، بهعنوان مثال این روایت در کتاب «وسائل الشیعه» از رسول خدا(ص) و در کتاب «امالی شیخ طوسی» از امام صادق(ع) نقل شده و علاوه بر آنکه منابع اهل سنت مانند مسند احمد بن حنبل نیز این سخن را از امام علی(ع) روایت کردهاند.
به نظر میرسد این روایت بخشی از توصیههای امام علی(ع) به فرزندان خویش هم بوده؛ بهگونهای که در منابع روایی، این سخنان بخشی از وصیتنامه حضرت به فرزندش محمد بن حنیفه یا در نامهای از ایشان به امام حسن(ع) نیز نقل شده است.
روشن است که هر شخصی، هر فعلی که انجام میدهد، حاصل اندیشهها، تجربهها و تصمیمهای اوست که در صورت توانمندی و قدرت، به صورت فعل خوب یا فعل شر از او صادر میشود. امام علی(ع) با اشاره به این نکته «فاعل کار خیر» را بهتر از «فعل خیر او» میداند، چون این شخص، در هنگام انجام فعل خیر، مجموعهای از اندیشهها، تجربهها، تصمیمها و توانمندیها در انجام «کار خیر» بوده؛ همانگونه که در مورد «فاعل شر» نیز میتوان این گونه گفت.
اگرچه دلایل مختلفی برای بهتر بودن فاعل خیر و بدتر بودن فاعل شر از اعمال آنها بیان شده، اما به نظر میرسد، اگر بخواهیم به روایتی مرتبط با این موضوع اشاره کنیم میتوان این روایت را آورد که امام باقر(ع) میفرماید: «نِیَّةُ الْمُوْمِنِ خَیْرٌ مِنْ عَمَلِهِ وَ ذلِکَ لأَنَّهُ یَنْوِی مِنَ الْخَیْرِ مَا لا یُدْرِکُهُ وَ نِیَّةُ الْکَافِرِ شَرٌّ مِنْ عَمَلِهِ وَ ذلِکَ لأَنَّ الْکَافِرَ یَنْوِی الشَّرَّ وَ یَأْمُلُ مِنَ الشَّرِّ مَا لا یُدْرِکُهُ؛ نیت مؤمن از عملش بهتر است، زیرا کارهای خیری در دل دارد که نمیتواند آنها را انجام دهد و نیت کافر بدتر از عمل اوست، زیرا کارهای بدی در سر دارد که توان آن را ندارد».
اگرچه تاکنون تحقیقات بسیار اندکی در مورد «فاعل خیر» و روانشناسی افرادی که کارهای نیکو انجام میدهند، با هدف بررسی ویژگیهای شخصیتی این افراد انجام نشده، اما در موضوع افراد «شر»، بررسیهای فراوانی در مورد علتهای روانی و شخصیتی آنها انجام شده که به عنوان نمونه میتوان به پژوهشهای انجام شده در موضوعات «روانشناسی جنایی» یا «جرمشناسی اجتماعی» در مراکز دانشگاهی اشاره کرد.
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
---
پایان پیام
نظر شما