به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در بخشهای گذشته این نوشته، آداب بارانخواهی در تاریخ، همچنین نیایشهای مرتبط با طلب باران در ادیان توحیدی و مذاهب اهلسنت، همچنین نماز باران در سالهای اولیه اسلام بررسی شد. در این نوشته، نسبت میان برخی از گناهان و کاهش نزولات آسمانی همچنین لزوم توجه به توبه و استغفار برای درخواست باران براساس آیات و روایات بررسی میشود.
اگرچه نسبت میان اثرات اعمال انسان در «توسعه یا کاهش نعمتها» موضوع این نوشته است، اما اگر بخواهیم فقط اشاره به این موضوع داشته باشیم میتوانیم از عبارت دعای کمیل استفاده کنیم که حضرت امام علی(ع) خطاب به خداوند این گونه عرض میکند:
«اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ الْبَلاَءَ، خدایا! بیامرز برای من آن گناهانی را که کیفرها را فرو میبارند، خدایا! بیامرز برایم گناهانی را که نعمتها را دگرگون میسازند، خدایا! بیامرز برایم آن گناهانی را که دعا را باز میدارند، خدایا! بیامرز برایم گناهانی که بلا را نازل میکند.»
در میان آیات قرآن کریم نیز حداقل دو آیه با صراحت رابطه مستقیم میان «استغفار» و «بارش باران» را بیان کرده است، در سوره نوح آیه ۱۰ و ۱۱ خداوند متعال از زبان حضرت نوح(ع) میفرماید:
«فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّارًا، یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا، پس به آنان گفتم: از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره بسیار آمرزنده است. تا بر شما از آسمان باران پی در پی و با برکت فرستد.»
همچنین در آیه ۵۲ سوره مبارکه هود آمده است:
«یَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا وَیَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلَیٰ قُوَّتِکُمْ وَلَا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ، ای قوم من! از پروردگارتان آمرزش بخواهید، آن گاه به سوی او بازگردید، تا برای شما باران فراوان و پی در پی فرستد و نیرویی بر نیرویتان بیفزاید، و مجرمانه روی از حق برمگردانید.»
آیات فراوان دیگری که به شکل غیرمستقیم به موضوع نسبت میان «دینداری» و «بارش نزولات آسمانی» پرداخته است که به عنوان نمونه میتوان به آیه ۹۶ سوره اعراف اشاره کرد:
«وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَیٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ، و اگر اهل شهرها و آبادیها ایمان میآوردند و پرهیزکاری پیشه میکردند، یقیناً برکاتی از آسمان و زمین را بر آنان میگشودیم، ولی تکذیب کردند، ما هم آنان را به کیفر اعمالی که همواره مرتکب میشدند گرفتیم.»
همچنین در آیه ۳۸ سوره مبارکه شوری، نسبت میان «باران» و «رحمت الهی» این گونه بیان شده است:
«وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ یَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِیُّ الْحَمِیدُ، و اوست که پس از نا امیدی مردم باران میفرستد و رحمت خویش را گسترش میدهد و اوست سرپرست ستوده شده.»
این نکته را نیز باید افزود که در آیات قرآن، گاه برخی از بارانها بهعنوان «بارانهای غیرنافع» معرفی میشوند، بهعنوان نمونه در آیه ۴۰ سوره مبارکه فرقان خداوند از ویژگی عذاب قوم لوط را «أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ؛ بارش باران سوء» معرفی میکند.
لغتشناسان «غیث» را باران نافع دانستهاند، ولی واژه «مطر» به هر نوع بارانی، که میتواند مفید یا مضر باشد، اطلاق میشود.
در بخش بعدی این نوشته، دعاهای باران نقل شده از رسول خدا(ص)، امام علی(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و امام رضا(ع) معرفی میشوند.
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
---
پایان پیام
نظر شما