در حالی که جناح‌های حامی مقاومت در پارلمان عراق قصد دارند به منظور قدردانی از یک دهه فداکاری نیروهای داوطلب حشدالشعبی، مزایای شغلی آنها را ارتقا دهند، این اقدام ضروری و ارزشمند با موانع هدفمند و دارای انگیزه‌های سیاسی مواجه شده است.
پس از تصویب قانون ادغام حشدالشعبی در نیروهای مسلح رسمی عراق در دسامبر ۲۰۱۶، پارلمان قصد دارد قانونی را درباره خدمت و بازنشستگی این نیروها به تصویب برساند، اما نخستین تلاش برای ارائه این لایحه به پارلمان جهت رأی‌گیری نهایی با شکست روبه‌رو شد.
در این زمینه، «محمد الخفاجی» نماینده پارلمان عراث روز یکشنبه گذشته اعلام کرد: جلسه امروز به دلیل عدم توافق نمایندگان بر سر گنجاندن قانون مربوط به حشدالشعبی در دستور کار پارلمان به حد نصاب نرسید و جلسه به تعویق افتاد.
سهیلا السلطان، دیگر نماینده پارلمان، اظهار داشت: تا زمانی که قانون حشدالشعبی در دستور کار قرار نگیرد، ما در جلسات پارلمان شرکت نخواهیم کرد.
همچنین، علاء الناشی، دیگر نماینده پارلمان عراق در این رابطه تأکید کرد: قدردانی از فداکاری‌های رزمندگان قهرمان حشدالشعبی که این سرزمین را با خون پاک خود سیراب کرده‌اند، تنها با تصویب این قانون ممکن خواهد بود.
یکی دیگر از نمایندگان پارلمان نیز تاکید کرد: درخصوص قانون خدمت و بازنشستگی قهرمانان حشدالشعبی، هیچ سازشی یا چشم‌پوشی در کار نخواهد بود.
در همین راستا فراکسیون پارلمانی «دولت قانون» در پارلمان اعلام کرد که تا زمان گنجاندن این قانون در دستور کار پارلمان، جلسات را تحریم خواهد کرد. عقیل الفتلاوی، رئیس این فراکسیون، با اشاره به اهمیت این قانون گفت: این یک قانون حیاتی است که حقوق فرزندان حشدالشعبی را تضمین کرده و جایگاه قانونی و اجتماعی آنها را تقویت می‌کند.
پارلمان عراق اخیرا پیش‌نویس قانون خدمت و بازنشستگی حشدالشعبی را در مرحله نخست تصویب کرد. فالح الفیاض، رئیس این نیرو که در سال ۲۰۱۴ در برابر حملات گروه تروریستی و با فتوای مرجعیت عالی شیعیان تأسیس شد، از اقدام پارلمان استقبال کرده و تأکید کرد: این قانون، حقوق و وظایف رزمندگان حشدالشعبی را در چارچوب قانون و تحت فرماندهی فرمانده کل نیروهای مسلح تضمین خواهد کرد.
اینکه جلسات پارلمان به دلیل تحریم نمایندگان نزدیک به گروه‌های مقاومت به حد نصاب نرسیده است، نشان‌دهنده وزن سیاسی سنگین جناح‌های حامی مقاومت در پارلمان است و نشان می‌دهد که آنها می‌توانند از فشار سیاسی برای تصویب این قانون استفاده کنند.
حشدالشعبی یک نیروی نظامی و بخشی از نیروهای مسلح عراق است که تحت فرماندهی فرمانده کل نیروهای مسلح فعالیت می‌کند و متشکل از حدود ۶۷ گروه است. این نیروها پس از صدور فتوای آیت‌الله العظم سید علی سیستانی (مدظله)، عالی‌ترین مرجع شیعه در عراق، در پی تسلط گروه تکفیری داعش بر بخش‌های وسیعی از استان‌های عراق تشکیل شدند.
برخی تحلیلگران بر این باورند که تأخیر در تصویب این قانون ممکن است بخشی از تلاشی برای تضعیف یا حتی انحلال حشدالشعبی باشد. این تحلیل‌ها بر این اساس استوارند که با تصویب نشدن قوانین حمایتی، حقوق و مزایای نیروهای حشدالشعبی نادیده گرفته می‌شود و این امر به تضعیف روحیه و کارآمدی این نیروها منجر خواهد شد. همچنین، برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که فشارهایی از سوی آمریکا برای انحلال حشدالشعبی وجود دارد. با این حال، مقامات عراقی این ادعاها را رد کرده‌اند.
فشارهای خارجی بر حشدالشعبی
بدون شک، هرگونه اقدام علیه حشدالشعبی را باید به ایالات متحده نسبت داد. چرا که واشنگتن از زمان تأسیس این نیروی مردمی، با تمام ابزارها تلاش کرده است که آن را تضعیف کرده و از معادلات سیاسی و امنیتی عراق حذف کند.
آمریکا نسبت به نقش و نفوذ حشدالشعبی در عراق نگران است و در این زمینه مقامات آمریکایی ادعا می‌کنند که این نیروها «به‌عنوان گروه‌های شبه‌نظامی دارای روابط نزدیک با ایران، می‌توانند تهدیدی برای منافع ایالات متحده در منطقه باشند». به‌عنوان نمونه، در سال‌های گذشته، آمریکا با این توجیه که حشدالشعبی تهدیدی برای نیروهای آمریکایی در عراق است، حملاتی علیه آن انجام داده است. این نگرانی‌های واشنگتن موجب شده که آمریکا با بهبود وضعیت معیشتی و مزایای شغلی این نیروها، از جمله تصویب قانون بازنشستگی، مخالفت کند.
آمریکایی‌ها به‌خوبی می‌دانند که تا زمانی که امنیت عراق در دستان نیروهای مقاومت باشد، اجرای طرح‌های شوم آنها در این کشور غیرممکن خواهد بود. ازاین‌رو، تلاش دارند از طریق نفوذ خود در عراق، فشارهایی را علیه حشدالشعبی اعمال کنند.
آنها همچنین کاملا بر این امر واقفند که تصویب قانون بازنشستگی بار دیگر اراده دولت سیاسی و دموکراتیک عراق را برای تثبیت جایگاه حشدالشعبی به‌عنوان ستون اصلی نیروهای مسلح این کشور نشان خواهد داد. این امر، هرگونه فشار سیاسی علیه حشدالشعبی را با این بهانه که دولت کنترلی بر این نیروها ندارد، بی‌اثر و بی‌اساس خواهد ساخت.
تلاش‌های واشنگتن برای تضعیف این نیروهای ضدتروریسم، به‌ویژه پس از شکست‌های ارتش رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان، افزایش یافته است. چرا که حشدالشعبی به‌عنوان تهدیدی بالقوه برای منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه شناخته می‌شود. در میانه جنگ غزه، حشدالشعبی نشان داد که در کنار گروه‌های مقاومت منطقه ایستاده است و این موضوع را با صدها حمله موشکی و پهپادی به پایگاه‌های آمریکایی و اراضی اشغالی فلسطین به اثبات رساند.
موضوع دیگر این است که حشدالشعبی همانند سدی محکم در برابر تکرار سناریوی سوریه توسط رژیم آمریکا و رژیم صهیونیستی در عراق عمل می‌کند.
عراقی‌ها به خوبی می‌دانند که امنیت نسبی امروز خود را مدیون رزمندگان حشدالشعبی هستند؛ رزمندگانی که بدون هیچ چشم‌داشتی از جان و مال مردم عراق در برابر تروریست‌های داعش دفاع کردند و نگذاشتند حتی یک وجب از خاک کشورشان در دست تکفیری‌ها و حامیان خارجی آنها باقی بماند. اگر این نیروها نبودند، همان سناریویی که رژیم صهیونیستی در سوریه پیاده کرده است، برای تحقق طرح گسترش اراضی اشغالی «از نیل تا فرات»، در عراق نیز تکرار می‌شد.
آمریکا با کمک عناصر عراقی خود، جایگاهش در این کشور را تثبیت می‌کند!
به نظر می‌رسد که فشارهای واشنگتن بر بغداد جنبه دیگری نیز دارد و آن، تلاش برای حفظ حضور نظامی آمریکا در عراق پس از مهلت تعیین‌شده در اکتبر ۲۰۲۵ است.
یکی از مقامات ارشد امنیت ملی عراق در این رابطه گفت که وی در یک نشست دولتی گفته است: این بار، درخواست خروج ایالات متحده و ائتلاف بین‌المللی از عراق توصیه نمی‌شود!
بااین‌حال، سخنگوی دولت بعدا مجبور شد این اظهارات را تعدیل کند و اعلام کرد: جدول زمانی توافق‌شده میان عراق و نیروهای ائتلاف بین‌المللی که توسط کمیته عالی نظامی صادر شده، همچنان به قوت خود باقی است و تاکنون تغییری نکرده است.
در همین حال، محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ، در دیدار با استوارت مانک، فرمانده نیروهای مشترک ناتو، تأکید کرد که بغداد همچنان به همکاری با ناتو علاقه‌مند است.
السودانی در این دیدار، بر اهمیت همکاری با ناتو در چارچوب یک مشارکت بلندمدت، به‌ویژه در زمینه حمایت‌های مشورتی برای مقابله با تروریسم و توسعه و بازسازی نیروهای امنیتی عراق، تأکید کرد و آن را عاملی برای تقویت امنیت و ثبات در کشور دانست. تمایل عراق به همکاری بلندمدت با ناتو، همان چیزی است که مقامات کاخ سفید برای تثبیت حضور خود در عراق به شکلی دیگر به دنبال آن هستند.
برخی مقامات عراقی استدلال می‌کنند که با افزایش فعالیت گروه‌های مسلح در سوریه، بهتر است اجازه دهند نیروهای آمریکایی در عراق باقی بمانند تا تروریست‌ها نتوانند بار دیگر به عراق حمله کنند و تجربه ظهور داعش تکرار نشود! این در حالی است که از نگاه نیروهای مقاومت، حضور آمریکا در عراق، ریشه اصلی بی‌ثباتی در کشور محسوب می‌شود.
مقامات بغداد به کمک‌های واشنگتن در مبارزه با تروریسم دل بسته‌اند،.درحالی‌که اسکات پری، نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا، اخیرا در گزارشی که برای توجیه قطع بودجه سازمان «یو اس اید» (USAID) ارائه کرده، این سازمان را متهم کرده است که سالانه میلیون‌ها دلار تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه به گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامی از جمله داعش، القاعده، هیئت تحریر الشام، بوکوحرام و طالبان اختصاص می‌دهد.
با توجه به نقش کلیدی حشدالشعبی در تأمین امنیت عراق و حمایت گسترده مردمی از این نیروها، هرگونه تلاش برای تضعیف یا حذف آنها محکوم به شکست است. تصویب قانون مربوط به مزایای شغلی این نیروها نه‌تنها جایگاه قانونی آنها را تقویت کرده و حقوقشان را تضمین می‌کند، بلکه دست‌های بیگانه‌ای را که در پی بی‌ثبات‌سازی عراق هستند، کوتاه خواهد کرد.
در پایان باید گفت تحولات اخیر در عراق نشان می‌دهد که تلاش‌های پارلمان برای تصویب قانون بازنشستگی حشدالشعبی، با چالش‌های داخلی و خارجی مواجه شده است. گروه‌های حامی مقاومت در پارلمان، این قانون را نشانه‌ای از قدردانی ملی از فداکاری‌های رزمندگان حشدالشعبی می‌دانند، اما برخی جریان‌های داخلی و فشارهای خارجی، به‌ویژه از سوی آمریکا، مانع از تصویب آن شده‌اند. واشنگتن به دنبال تضعیف حشدالشعبی است، زیرا این نیرو را مانعی جدی برای تحقق اهداف خود در عراق می‌داند. همچنین، آمریکا قصد دارد حضور نظامی خود را در عراق پس از مهلت ۲۰۲۵ حفظ کند و از طریق ناتو، همکاری‌های بلندمدتی را با بغداد برقرار سازد. با توجه به نقش کلیدی حشدالشعبی در تأمین امنیت عراق و حمایت مردمی از این نیروها، تلاش برای حذف یا تضعیف آنها شکست خواهد خورد. تصویب این قانون نه‌تنها حقوق رزمندگان حشدالشعبی را تضمین می‌کند، بلکه نفوذ خارجی در عراق را محدود خواهد ساخت.
