۱۱ مرداد ۱۴۰۴ - ۱۹:۳۵
نهج‌البلاغه‌شناسی ۲۰/ مسندنویسی، روشی برای تکمیل نهج‌البلاغه

مسندنویسی سخنان امیرالمومنین(ع)، اگرچه به‌عنوان روشی برای نگارش مستدرک شناخته نمی‌شود، اما اگر هدف مسندنویسی را گردآوری کاملتر سخنان امام علی(ع) به‌همراه نقل کامل سندهای روایی هر سخن بدانیم، می‌توان تلاش‌های صورت گرفته در تدوین مسند سخنان امیرالمومنین(ع) را با تسامحی علمی، مستدرک‌نویسی بر نهج‌البلاغه دانست.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در بخش‌های قبلی این نوشته، مستدرک‌های نوشته‌شده بر نهج‌البلاغه، در قرون مختلف، همچنین مستدرک‌های نوشته‌شده بر این کتاب توسط عالمان معاصر، مورد بررسی قرار گرفت.

در این نوشته، کتاب‌های دیگری که با هدف جمع‌آوری کامل‌تر سخنان و نامه‌های امیرالمؤمنین (ع) نوشته شده است، معرفی می‌شود. اگرچه ممکن است برخی از این کتاب‌ها، با عنوان مستدرک‌نویسی بر نهج‌البلاغه تدوین نشده است، اما بدون شک مهم‌ترین هدف تدوین این کتاب‌ها، تکمیل تلاش سید رضی بر جمع‌آوری سخنان امام علی (ع) است و بنابراین محور، به اندکی تسامح علمی، این آثار را می‌توان مستدرک بر نهج‌البلاغه دانست، اگرچه براساس شیوه مرسوم مستدرک‌نویسی، این کتاب‌ها براساس کتاب سید رضی ابواب‌بندی نشده‌اند و روال مرسوم سید رضی بر حذف اسناد روایی در این کتاب‌ها رعایت نشده باشند.

در میان کتاب‌هایی که با عنوان «مسند» تدوین شده است، می‌توان به کتاب «مسند امیرالمؤمنین (ع)» تدوین‌شده توسط آیت‌الله شهید سید حسن قبانچی اشاره کرد. این شهید در طول حیات خویش، با محوریت نهج‌البلاغه کتاب «صوت الامام علی (ع) فی نهج‌البلاغه» و با محور امام علی (ع) کتاب‌های مختلفی مانند «امام علی علیه السلام و پایه‌های تربیت» همچنین مجموعه ۱۱ جلدی «مسند الامام علی (ع)» را تدوین کرده است. این مسند حاصل تلاش ۲۰ ساله مؤلف در جمع‌آوری سخنان امیرالمؤمنین (ع) بوده است.

این کتاب دارای شش تقریظ و تجلیل از نویسنده و محتوای آن از علامه آقابزرگ تهرانی، آیت‌الله سید مرتضی آل یاسین، شهید سید محمدباقر صدر، سید عبدالاعلی سبزواری، شیخ باقر شریف قرشی، و تقریظ بسیار بلند از سید محمدصادق بحرالعلوم است. این مجموعه، هم‌اکنون به شکل رایگان در کتابخانه‌های دیجیتالی ویکی نور  و  مدرسه فقاهت در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد.

از ویژگی این کتاب آن است که مؤلف محترم آن، با تجلیل از کسانی که سخنان امیرالمؤمنین (ع) را در قرون مختلف با عناوین خطبه و نامه و حکمت گردآوری کرده‌اند، سخنانی که از امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، مستدرک‌های نهج‌البلاغه همچنین غررالحکم و دررالکلم نقل شده است را، به دلیل آنکه آن روایات در دسترس همگان است، در کتاب خود نیاورده است.

در این مجموعه، بیش از یازده هزار حدیث از امیرالمؤمنین (ع) از منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است و این مجموعه عظیم روایی در ابواب مختلفی مانند: عقل، علم، توحید، ایمان و کفر، فضائل قرآن، تفسیر آیات، ادعیه و حرزها، طهارت، صلاة، صوم، حج، خمس، زکات، ارث، جهاد عدو، جهاد نفس، امر به معروف، نکاح، طلاق، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، تجارت، بیع، ضمانات، اجاره، قصص انبیاء، سیره اهل بیت (ع)، احوال حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین علیهم السلام و اصحاب ایشان، و امام مهدی علیه السلام و ملاحم، امامت، معاد، احادیث عددی، سفر، حیوان، مکارم اخلاق و ملحقات دسته‌بندی شده است.

در برخی از مواقع نیز، مؤلف محترم برای توضیح برخی از عبارات مشکل یا بیان روشن‌تر برخی از مطالب، شرح‌های کوتاهی آورده است که برخی از این مطالب از اساتید شاخص روایات از جمله علامه مجلسی یا علامه شبر بوده یا مؤلف خود، توضیحات کوتاهی بر برخی از روایات نگاشته است که این توضیحات با عنوان «بیان» در این مجموعه مشخص شده است.

سید علی اصغر حسینی / ابنا

---

پایان پیام

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha