حکمت‌های نهج‌البلاغه ۳۰/ ستاریت خداوند، عامل توبه؛ نه غفلت!

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ امام علی(ع) در حکمت ۳۱ نهج‌البلاغه می‌فرماید: «الْحَذَرَ الْحَذَرَ فَوَاللَّهِ لَقَدْ سَتَرَ، حَتّی کَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ؛  برحذر باش، برحذر باش، به خدا سوگند! آن قدر پرده‌پوشی کرده، که گویی آمرزیده است.»

برخی از منابع روایی از جمله کتاب «تمام نهج‌البلاغه»، این جمله را بخشی از سخنان امام  علی(ع) هنگام ورود به کوفه دانسته‌اند. در مجموع باید گفت که این کلام علوی، از معروف‌ترین سخنان امیرالمومنین(ع) است که تقریبا در همه منابع حدیثی می‌توان آن را یافت. به‌عنوان نمونه برخی از محققان، برای این حدیث، ۱۳۳ سند روایی نقل کرده‌اند که در میان آنها، شاخص‌ترین کتاب‌های حدیثی شیعه مانند اصول کافی نیز دیده می‌شود.

در این حدیث، تاکید بر ستاریت خداوند و پوشاندن گناهان انسان است؛ به‌گونه ای که انسان تصور می‌کند گناهان او  بخشیده شده است، این در حالی است که سنت الهی  اینگونه است که بخشش، مشروط به درخواست عفو باشد و روشن است که اگر شخصی به هر دلیلی از گناهی توبه نکرده باشد، دلیلی بر بخشش آن وجود ندارد.

از سویی دیگر به نظر می‌رسد که این مهلت الهی، برای آزمودن انسان است تا توبه کند و گذشته خود را جبران کرده و نسبت میان خود و خدا را تصحیح کند. به نظر می‌رسد که بهترین روش آن است که انسان بعد از هر غفلت یا گناه، توبه کند و از خداوند طلب عفو کند. اگر هم در طول روز به دلایلی مانند مشغله‌های کاری، این امکان را نیافت، در انتهای شب و قبل از خواب، با روش محاسبه اعمال، این غفلت‌ها را جبران کرده و با توبه، از خداوند طلب عفو کند.

در هر حال، انسان نباید در هر حالتی، خود را بی‌نیاز از «استغفار» بداند و بداند که در هر حال از خداوند بخشش گناه و عفو از غفلت‌ها را درخواست کند. مبادا دچار فراموشی گناهان و تکرار غفلت‌ها شود و به مرور از خداوند فاصله بگیرد.

نسبت میان حکمت و ستاریت نیز از نکاتی است که باید همواره مورد توجه قرار بگیرد. یک وجود حکیم، بدون دلیل اقدام به عفو گناهان نمی‌کند، ولی ممکن است با نگاهی حکیمانه، مدتی تاوان گناهان و فهمیدن آفات غفلت‌ها را به تاخیر بیندازد، این نگاه حکیمانه به اوصاف الهی و برقراری تناسب مناسب میان صفت با دیگر اوصاف الهی را می‌توان از نکاتی دانست که باید در هر حال مورد توجه قرار بگیرد.

منابع:

کتاب: پیام نهج‌البلاغه، شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی

کتاب: فی ضلال نهج‌البلاغه، محمد جواد مغنیه، مترجم: غلامحسین انصاری

کتاب: روات و محدثین نهج‌البلاغه، استاد محمد دشتی

کتاب: فرهنگ واژگان نهج‌البلاغه، منصور پهلوان

کتاب: ترجمه منظوم نهج‌البلاغه، امید مجد

کتاب: تمام نهج‌البلاغه، سید صادق موسوی شیرازی

سید علی‌اصغر حسینی/  ابنا

.................

پایان پیام