به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ خطبه دهم نهجالبلاغه، بخشی از خطبهای است که امام علی(ع) آن را در آستانه نبرد جمل فرمودهاند. «و من خطبة له(ع) یرید الشیطان أو یکنّی به عن قوم: أَلَا وَ إِنَّ الشَّیْطَانَ قَدْ جَمَعَ حِزْبَهُ وَ اسْتَجْلَبَ خَیْلَهُ وَ رَجِلَهُ، وَ إِنَّ مَعِی لَبَصِیرَتِی مَا لَبَّسْتُ عَلَی نَفْسِی وَ لَا لُبِّسَ عَلَیَّ. وَ ایْمُ اللَّهِ لَأُفْرِطَنَّ لَهُمْ حَوْضاً أَنَا مَاتِحُهُ لَا یَصْدُرُونَ عَنْهُ وَ لَا یَعُودُونَ إِلَیْهِ. آگاه باشید که شیطان حزب خود را گردآورده و سواران و پیادهگان خود را بسیج کرده است. همان بصیرت دیرین هنوز هم با من است. چنان نیستم که چهره حقیقت را نبینم و حقیقت نیز بر من پوشیده نبوده است. به خدا سوگند، بر ایشان گودالی پر آب کنم، که چون در آن افتند بیرون شدن نتوانند و چون بیرون آیند، هرگز هوس نکنند که بار دیگر در آن افتند».
تناسب موضوعی و همچنین شباهتها میان عبارتهای این خطبه با خطبه ۲۲ و خطبه ۱۳۷ نیز از نکاتی است که باید در بررسی این خطبه مورد توجه قرار بگیرد.
اگرچه در این عبارت، ویژگی لشکریان جمل، بیان شده و آینده آنها نیز پیشبینی شده است، اما به نظر میرسد آنچه در میان این عبارت برجسته است، تاکید حضرت بر موضوع «بصیرت» است.
امام علی(ع) در این خطبه میفرماید: «وَ اِنَّ مَعی لَبَصیرَتی: ما لَبَّسْتُ عَلی نَفْسی، وَ لا لُبِسَّ عَلَیَّ. من آگاهی و بصیرت خود را همراه دارم، نه حقیقت را بر خود مشتبه ساختهام و نه دیگری بر من مشتبه ساخته است». به نظر میرسد که عبارت «بصیرت خود را همراه دارم» اشاره ایشان به داشتن بصیرت دائمی از آغاز دوران بعثت و تمامی حوادث دوران حیات رسول خدا(ص) و حوادث بعد از رسالت است. بصیرتی که هیچ چیزی بر آن تاثیر نداشته است، زیرا شأن ایشان بالاتر از آن است که با جهلی، یا گناهی یا وسوسه شیطانی ولو برای لحظهای، بصیرت خود را از دست داده باشند.
همچنین این عبارت را که فرمودند: «ما لَبَّسْتُ عَلی نَفْسی، وَ لا لُبِسَّ عَلَیَّ، نه حقیقت را بر خود مشتبه ساختهام و نه کسی بر من مشتبه ساخته» نشانگر آن است که انسان باید ابتدا مراقبت کند تا در نفس خویش، گرفتار وسوسهای نشود تا بعد از آن زمینه تاثیرپذیری از فریب و وسوسه دیگران فراهم شود.
بنابراین باید گفت که هر انسانی برای حفظ بصیرت خود، هم نیازمند تضرع به درگاه خداوند، هم تلاش برای دوری از گناه و هم کوشش برای دوری از وسوسههای شیطانی و رسانهای است. نقطه از دست دادن بصیرت، زمانی است که انسان تحت تاثیر هر کدام از این سه مورد قرار بگیرد. از دست دادن بصیرت، گام نخست نفهمیدن شرایط برای شناخت دقیق شرایط و انجام کامل وظایف است.
منابع
کتاب: پیام امام، شرح نهجالبلاغه آیتالله العظمی مکارم شیرازی
کتاب: شرح نهجالبلاغه ابن ابیالحدید معتزلی
کتاب: روات و محدثین نهجالبلاغه، مرحوم محمد دشتی
کتاب: شرح نهجالبلاغه، علامه محمدتقی جعفری
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
----------------------------
پایان پیام
نظر شما