به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در بخشهای گذشته این نوشته، علاوه بر معرفی شرحهای شاخص نهجالبلاغه ، برخی از آثار تدوین شده در قالب معجم الفاظ و واژهیابی لفظی نهجالبلاغه همچنین شرح «بهجالصباغه فی شرح نهجالبلاغه» علامه شوشتری بهعنوان اولین شرح موضوعی نهجالبلاغه معرفی شد. در این نوشته برخی از معروفترین فهرستهای موضوعی تدوینشده برای این کتاب شریف، معرفی میشود. در این قسمت، فهرستهای موضوعی تدوینشده به زبان عربی معرفی میشوند.
الدلیل علی موضوعات نهجالبلاغه
«الدلیل» یکی از نخستین فهرستهای موضوعی تدوینشده برای نهجالبلاغه که به همت «علی انصاریان» به زبان عربی تدوین شده است. این کتاب موضوعات کلی نهجالبلاغه را در هفت فصل کلی: خداشناسی و توحید، نبوت و انبیاء، عقاید و احکام، امامت و خلافت، تاریخ، اجتماع و سیاست و اقتصاد، و اخلاق، و ۱۵۷ موضوع فرعی دستهبندی کرده است.
براساس این تقسیمبندی، یک پژوهشگر برای یافتن یک موضوع، علاوه بر مراجعه به فهرستهای انتهایی کتاب، باید توجه داشته باشد که هر موضوعی در چه بخشی از موضوعات هفتگانه قرار گرفته است؛ مثلاً اگر میخواهد در مورد «عدالت خدا»، «صفین»، «جهاد»، «صفات امام علی (ع)»، «سقیفه»، «بیتالمال» پژوهشی انجام دهد، باید عدل الهی را در الهیات، صفین را در تاریخ، جهاد را در فصل عقاید و احکام، صفات امام را در امامت، سقیفه را در تاریخ، و بیتالمال را در اجتماع و اقتصاد بیابد.
الهادی الی موضوعات نهجالبلاغه
فهرست موضوعی «الهادی الی موضوعات نهجالبلاغه» از تالیفات آیتالله علی مشکینی است که در آن سخنان امیرالمومنین (ع) در ۱۳ موضوع اصلی با عنوان «باب» شامل «اصول الدین و العقائد»، «الایمان و علاماتها»، «الدین و الاسلام»، «القرآن و السنه»، «العبادات»، «الاخلاق»، «اصناف الناس»، «التاریخ»، «المعاملات»، «الاجتماع و السیاسه»، «نظام المال و الاقتصاد»، «علوم الطبیعه»، و «الانسان و احکامه و شوونه»، و ۶۱۸ موضوع فرعی بهعنوان «فصل» تقسیمبندی شده است. ترتیب این بیش از ۶۰۰ عنوان نیز بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است و از کلمه «الله» آغاز و به کلمه «یهود» ختم میشود.
متأسفانه چون در چاپ اول این کتاب، فهرستهایی برای کتاب تنظیم نشده بود، این کتاب با استقبال مواجه نشد و چاپ جداگانه این فهرست نیز نتوانست این خلأ بنیادین را برطرف کند.
تصنیف نهج البلاغه
«تصنیف نهجالبلاغه» به همت ادیب و دانشمند شیعی اهل سوریه، «لبیب بیضون» تدوین شده است. مولف این اثر علاوه بر زبان عربی به زبانهای فارسی، انگلیسی، و لهستانی نیز تسلط دارد و آثاری به این سه زبان تدوین کرده است. مولف در این کتاب موضوعات نهجالبلاغه را در ۱۰ موضوع اصلی و بخش اساسی و ۴۳۰ موضوع فرعی تقسیمبندی کرده است. نگارش مدخلهای توضیحی، چینش ادیبانه، و حسن سلیقه در انتخاب مفاهیم از ویژگیهای این اثر است. این کتاب دقیقترین و گستردهترین فهرست موضوعی نهجالبلاغه به زبان عربی است.
اگرچه فهرستهای دیگری نیز به زبان عربی برای نهجالبلاغه نوشته شده است، اما در این نوشته، به معرفی این سه فهرست اکتفا شده و در بخش بعدی این نوشته نیز، فهرستهای موضوعی نوشتهشده به زبان فارسی معرفی میشوند.
سید علیاصغر حسینی/ خبرگزاری ابنا
-----------------------
پایان پیام
نظر شما