به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ در جریان نشست اخیر شرمالشیخ، دونالد ترامپ بار دیگر به موضوع نفت عراق پرداخت، اما اینبار نه با شعارهای صریح گذشته، بلکه با لحنی هشدارآمیز و غیرمستقیم. او عراق را «کشوری مملو از نفت» توصیف کرد و هشدار داد که اگر این کشور نتواند بهدرستی منابع نفتی خود را مدیریت کند، ممکن است با «مشکلاتی» مواجه شود.
بغداد الیوم نوشت: این اظهارات یادآور مواضع پیشین ترامپ در دوره اول ریاستجمهوریاش است؛ زمانی که آشکارا گفته بود: «ما میخواهیم کنترل نفت عراق را در دست بگیریم» تا هزینههای جنگ را جبران کنیم. اما اکنون، بهجای تصاحب مستقیم، سخن از «آزمون حکمرانی» و «شرایط مدیریت» به میان آمده است؛ تغییری در ابزار نفوذ، نه در هدف آن.
در پسزمینه این سخنان، رقابت شدیدی با چین در جریان است. شرکتهای دولتی و خصوصی چینی حضور گستردهای در میادین نفتی عراق دارند و طبق برآوردها، بین یکسوم تا دوسوم تولید نفت عراق در اختیار آنهاست؛ بهویژه در میادین بزرگی چون الرمیله.
تحلیلگران معتقدند که سخنان ترامپ بیش از آنکه اشارهای به ذخایر نفتی باشد، ترسیم خطوطی برای نحوه مدیریت زنجیره ارزش نفت است: از تولید و صادرات منظم در شمال و جنوب، تا شفافیت قراردادها، تبدیل درآمدها به برق پایدار، و کاهش هدررفت گاز. در این چارچوب، «حُسن مدیریت» به ابزار جدیدی برای اعمال نفوذ غیرمستقیم بدل شده است؛ پایبندی به این اصول، دروازهای بهسوی سرمایهگذاری و حمایت باز میکند، و تخطی از آن، به «مشکل» منتهی میشود.
در همین حال، ایالات متحده با شتاب گرفتن حضور چین در عراق، در حال بازتعریف جایگاه خود است. شرکتهای آمریکایی که پیشتر بهدلیل حملات امنیتی عقبنشینی کرده بودند، اکنون بهتدریج به بازار عراق بازمیگردند. بازگشت سرمایهگذاری آمریکایی بهعنوان شرطی برای عادیسازی روابط مطرح شده است؛ با تأکید بر امنیت عملیاتی، تضمینهای حقوقی، و حمایتهای مالی و فنی برای پروژههای نفتی جنوب و صادرات.
همزمان، شرکتهای چینی نیز با امضای قراردادهای توسعهای، جای پای خود را در عراق محکمتر میکنند. این رقابت اقتصادی ـ انرژی در خاک عراق، با معیارهایی چون حجم تولید واقعی و هویت شرکتهای بهرهبردار در میادین کلیدی مانند الرمیله سنجیده میشود.
عدنان التمیمی، تحلیلگر سیاسی، در گفتوگو با «بغداد الیوم» تأکید میکند که سخنان ترامپ تصادفی نبوده و حامل پیام استراتژیک روشنی است. او میگوید: «ترامپ چند دقیقه بر موضوع نفت تمرکز کرد و آن را در کنار مسائل منطقهای، بهویژه پرونده غزه مطرح نمود. این نشاندهنده وجود راهبردی پنهان در تعامل آمریکا با عراق است؛ کشوری با ذخایر عظیم نفتی و ظرفیت بالای تولید.»
به باور التمیمی، پیوند نفت با دلار و سیاست اقتصادی آمریکا، ابزار فشار انعطافپذیری را در اختیار کاخ سفید قرار میدهد: از کنترل قیمت جهانی نفت گرفته تا باز و بسته کردن دریچههای سرمایهگذاری.
در نهایت، بهنظر میرسد که گذار آمریکا از «کنترل مستقیم» به «نفوذ غیرمستقیم مشروط» تغییری در هدف ایجاد نمیکند، بلکه ابزارها را بهروز میسازد. عراق امروز با میزان تسلطش بر «مکانیک بشکه» سنجیده میشود: تولید پایدار، صادرات منظم، برق حاصل از گاز بازیافتی، و قراردادهای شفاف. رقابت با چین، نیاز به تسریع در اصلاحات را دوچندان کرده است. پرسش اصلی دیگر این نیست که «چه کسی نفت را دارد؟» بلکه این است که «چه کسی برنامهای برای مدیریت آن دارد؟» برنامهای که وفور منابع را به قدرتی چانهزن در برابر واشنگتن و پکن تبدیل کند.
..................................
پایان پیام/ 167
نظر شما