سند تسهیم درآمد، ابزاری ایجابی برای مقابله با فیلترینگ/ روایت دبیر اتحادیه تولید محتوا از فلسفه سند

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سعید مشهدی، دبیر اتحادیه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی و دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی، در گفتگوی اختصاصی با ابنا، به تبیین جزئیات «سند تسهیم درآمد تولید محتوا» پرداخت. وی با اشاره به اینکه زیست‌بوم فضای مجازی نیازمند زیرساخت‌ها و منابع مالی است، توضیح داد که بهترین گزینه برای تأمین مالی این زیست‌بوم از محل ترافیک و منابعی است که در اختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد.

نقد مدل‌های پیشین و ضرورت تغییر سازوکار حمایت مالی

به گزارش خبرنگار ابنا، مشهدی در این گفتگو با نقد مدل‌های قبلی حمایت مالی، توضیح داد که در گذشته مدل‌هایی مطرح بود که صرفاً بر مبنای ترافیک شکل می‌گرفت. در این مدل، ما به التفاوت قیمت ترافیک داخلی و بین‌الملل که دولت دستور داده بود ۵۰ درصد کمتر فروخته شود، به محتوا تخصیص داده می‌شد. اما بزرگترین عیب این مدل آن بود که فقط بر مبنای ترافیک (فیلم‌محور یا ویدیومحور) بود. این رویکرد باعث می‌شد بخش‌های مهمی از زیست‌بوم محتوای دیجیتال مانند کتاب‌های الکترونیک، محتوای خبری و بازی‌های غیرشبکه‌ای که ترافیک قابل توجهی تولید نمی‌کردند، از منابع مالی محروم بمانند.

دبیر اتحادیه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی همچنین متذکر شد که مدل صرفاً ترافیک‌محور باعث بروز یک «نقض غرض» می‌شد؛ زیرا ممکن بود منابع مالی به فیلم‌های دوبله شده یا کپی‌شده خارجی تخصیص یابد. در حالی که هزینه تولید فیلم دوبله شده ناچیز است، این امر با هدف حاکمیت مبنی بر تقویت فرهنگ و تولید محتوای بومی در تضاد قرار می‌گرفت. در سند تسهیم درآمد، برای جلوگیری از این مشکل، شاخص‌هایی تعریف شده تا صرفاً به محتوای بومی و مطابق با شاخص‌های نظام، پول پرداخت شود.

مدل جدید تسهیم درآمد؛ دو شیوه پرداخت

مشهدی اظهار داشت که در فرایند جدید، دو مدل پرداخت طراحی شده است: «ترافیک محور» و «غیرترافیک محور».

پلتفرم‌ها موظف نیستند پولی به تولیدکننده محتوا پرداخت کنند

در مدل «ترافیک محور»، منابع مالی به سکوهای ارائه محتوا (پلتفرم‌هایی مانند VODها و پیام‌رسان‌ها) تخصیص می‌یابد. این پلتفرم‌ها موظف نیستند پول را به تولیدکننده نهایی پرداخت کنند، اما در شیوه نامه امتیازاتی در نظر گرفته شده است. مشهدی گفت سکویی که در برنامه خود سهمی از منابع را به تولیدکنندگان محتوا پرداخت کند، ضریب بیشتری دریافت خواهد کرد و این امر موجب ایجاد رقابت سالم بین سکوها می‌شود.

مشهدی بخش مهم دیگری از سند را مدل «غیرترافیک محور» دانست که به حوزه‌هایی با ترافیک پایین یا بدون ترافیک تخصیص پیدا می‌کند. این منابع بر اساس شاخص‌بندی و شیوه نامه‌های خاص هر رشته (مثلاً کتاب الکترونیک، بازی رایانه‌ای و خبرگزاری‌ها) تقسیم می‌شود. برای مثال، خبرگزاری‌ها بر اساس تعداد خبر تولیدی، میزان دیده شدن و جهت‌گیری‌های خبری شاخص‌بندی خواهند شد تا درصدی از منابع به آن‌ها تعلق گیرد.

شفافیت؛ راهکار مقابله با فساد و تعارض منافع

دبیر اتحادیه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی در پاسخ به منتقدین که سند تسهیم درآمد را «فسادزا» می‌دانند، اظهار داشت که هر جا پول باشد، احتمال فساد نیز وجود دارد. با این حال، در این سند تدابیر جدی برای جلوگیری از فساد و تعارض منافع در نظر گرفته شده است. وی تصریح کرد که سند در چندین جا، صراحتاً بر شفافیت مالی تأکید کرده و خواستار ایجاد «سازوکار مالی شفاف» شده است.

نظارت همگانی و منع تخصیص منابع به نهادهای حاکمیتی

وی با اشاره به مفاد شیوه نامه توضیح داد که «شفافیت و نظارت عمومی با داشبوردهای قابل مشاهده انجام می‌شود» و «گزارش گردش منابع این سند جزء اسناد محرمانه محسوب نمی‌شود». این داشبوردها باید زنجیره ترافیک، تخصیص و پرداخت را به صورت شفاف و قابل مشاهده برای عموم ارائه دهند.

مشهدی همچنین به یکی از نقدهای جدی منتقدین مبنی بر تخصیص منابع به دستگاه‌های دولتی پاسخ داد و گفت: تمام دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و حاکمیتی حق تأمین منابع خودشان از این سند را ندارند و این موضوع صراحتاً در سند آمده است.

سند تسهیم درآمد و ارتباط با فیلترینگ

مشهدی تأکید کرد که یکی از فلسفه‌های اصلی طراحی سند تسهیم درآمد، کمک به رفع فیلتر تمام پلتفرم‌های خارجی بوده است. وی افزود که این سند به عنوان یک مدل «ایجابی» برای حمایت از پلتفرم‌های داخلی طراحی شد.

مشهدی با اشاره به یک توافق‌نامه ۲۳ بندی در شورای عالی فضای مجازی، یادآور شد که قرار بود با اجرای سند تسهیم درآمد، پلتفرم‌های خارجی مانند تلگرام و اینستاگرام باز شوند تا ضمن تقویت داخلی‌ها، سیاست‌گذاری در فضای مجازی از ابزار سلبی فیلترینگ فاصله گیرد. وی گفت: هدف این بود که با باز شدن پلتفرم‌های خارجی، ما برای کمک به پلتفرم‌های داخلی این طرح حمایتی را اجرا کنیم.

وی افزود: چنانچه «مزیت رقابتی» پلتفرم‌های داخلی چنان تقویت شود که کاربر دلیلی برای ترک آن‌ها و رفتن به پلتفرم خارجی نداشته باشد، موضوع فیلترینگ نیز خودبه‌خود کم‌اثر خواهد شد. مشهدی در پایان خاطرنشان کرد که اگرچه در شرایط فعلی اجرای کامل طرح به دلیل مسائل امنیتی ناشی از جنگ به تأخیر افتاده، اما اکنون نیز باید بخش‌های حمایتی آغاز شود تا پلتفرم‌های داخلی به یک «پشتوانه حداقلی» دست یابند.

........
پایان پیام/