به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ سازمان بینالمللی مهاجرت در تازهترین گزارش خود سه شاخص جمعیتی اصلی سوریه را منتشر کرده که سیمای تازهی تحولات جمعیتی این کشور را ترسیم میکنند. این شاخصها شامل تعداد کل جمعیت کشور، ساختار سنی و جنسیتی آنان، و جابهجایی جمعیتی میان استانها است و در مجموع پروندهی آوارگی داخلی و خارجی سوریها را بررسی میکند. اهمیت این دادهها در نبود بانک اطلاعاتی ملی قابل اعتماد و در زمانی است که دولت موقت سوریه میکوشد طرحهای اولیهای برای توسعه و بازسازی کشور طراحی کند.
جمعیتی جوان در برابر چالشهای اقتصادی
طبق برآورد گزارش، جمعیت سوریه تا پایان سپتامبر گذشته حدود ۲۶.۷ میلیون نفر بوده که ۵۱ درصد مرد و ۴۹ درصد زن هستند. این آمار با برآوردهای پیشین که از برتری عددی زنان بهدلیل تلفات جنگی مردان و موج مهاجرت جوانان حکایت داشت، متفاوت است. دادههای جدید نشان میدهد که تعادل جنسیتی تا حدی بازگشته و احتمالاً یا نتیجهی بهبود در روشهای سرشماری و یا تغییر در روند مهاجرت و بازگشت در ماههای اخیر است.
جامعهی سوریه همچنان جوان است و حدود ۶۷ درصد از جمعیت زیر ۲۹ سال و نزدیک به نیمی از مردم زیر ۱۷ سال هستند. این ساختار از یک سو نیروی انسانی بالقوهای برای توسعه است، و از سوی دیگر، چالشی بزرگ برای دولت موقت سوریه به شمار میآید که با بیکاری ۶۰ درصدی و ضعف زیرساختهای آموزشی روبهروست، بهگونهای که بیش از یکچهارم دانشآموزان این کشور از مدرسه بازماندهاند.
آوارگی و بازگشت پس از تحول سیاسی
گزارش بخش مهمی را به پدیدهی آوارگی سوریها اختصاص داده است؛ پدیدهای که از سال ۲۰۱۱ تاکنون ادامه دارد. بر اساس دادهها، شمار آوارگان داخلی در سوریه تا پایان سپتامبر به حدود ۶.۱۲ میلیون نفر رسیده که ۵۱ درصد زن و ۴۹ درصد مرد هستند، در حالیکه کودکان ۵۵ درصد کل آوارگان را تشکیل میدهند.
از نظر جغرافیایی، حومه دمشق بیشترین سهم را با ۳۲ درصد از آوارگان دارد، سپس حلب با ۲۲ درصد و ادلب با ۱۷ درصد در رتبههای بعدی هستند. این ارقام نشان میدهد که آوارگی در سوریه رویدادی موقت نبوده، بلکه به یک وضعیت مزمن و درازمدت بدل شده است.
در مقابل، روند بازگشت آوارگان داخلی طی ۹ ماه نخست سال جاری نشانهای از تغییر فضای عمومی پس از سقوط حکومت بشار اسد است. حدود ۱.۷ میلیون نفر به مناطق اصلی خود بازگشتهاند که بیش از نیمی از آنان از ادلب (۵۴ درصد) و حدود یکپنجم از حلب (۱۹ درصد) هستند. بیشترین موج بازگشت در ژانویه – یک ماه پس از تغییر سیاسی – با ۳۸۰ هزار نفر و پس از آن در مه با ۱۸۶ هزار نفر ثبت شده است. در میان بازگشتکنندگان، ۵۲ درصد مرد بودهاند، که احتمالاً به انگیزهی کار یا بازسازی خانوادههایشان بازگشتهاند.
در حوزهی بازگشت خارجی، حدود ۶۹۶ هزار پناهجو بین دسامبر ۲۰۲۴ تا سپتامبر گذشته به سوریه برگشتهاند که بازگشت ۹۴ درصد به مناطق اصلی خود و بازگشت تنها ۶ درصد به استانهای دیگر بوده است.. در میان مناطق استقبالکننده، حومه دمشق (۲۹ درصد)، حلب (۲۲ درصد) و ادلب (۱۷ درصد) در صدر قرار دارند.
در مقابل، گزارش از شکلگیری موج جدیدی از آوارگی در سوریه خبر میدهد که ناشی از ناآرامیهای امنیتی در منطقه ساحل و استان سویداء است. در جولای گذشته بیشترین موارد با ۱۶۸ هزار نفر و پس از آن ژانویه با ۵۰ هزار و سپتامبر با ۳۹ هزار نفر ثبت شد. این آمار نشاندهندهی چالشهای امنیتی در برخی مناطق حاشیهای سوریه است و تأکید میکند که پروندهی آوارگی هنوز بسته نشده است.
نقشهی تازهی تمرکز جمعیتی
در پایان، گزارش نقشهای از توزیع جمعیت میان استانهای سوریه ارائه میدهد که بازتابی از تغییرات جمعیتی پس از جنگ است. جمعیت حلب ۵.۵ میلیون نفر، جمعیت حومه دمشق ۵.۰۵ میلیون نفر، جمعیت ادلب ۲.۶ میلیون نفر، جمعیت حماة: ۱.۹ میلیون نفر، جمعیت دمشق ۱.۸ میلیون نفر، جمعیت حمص ۱.۵ میلیون نفر و جمعیت لاذقیه ۱.۴ میلیون نفر است.
بر اساس این آمار، نیمی از جمعیت سوریه در سه استان حلب، حومه دمشق و إدلب متمرکزند، مناطقی که از نظر اقتصادی، جغرافیایی و امنیتی نقشی تعیینکننده در آیندهی بازسازی و توسعه این کشور خواهند داشت. این تمرکز تازه همچنین نشان میدهد که مرکز ثقل جمعیتی از پایتخت قدیمی سوریه به حاشیهی آن منتقل شده که انعکاسی از اثرات مستقیم جنگ و سالها آوارگی است.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما