به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در حالی که ایالات متحده در دو سال گذشته صدها حمله هوایی علیه یمن با هدف نابود کردن زیرساخت‌های نظامی جنبش مقاومت انصارالله انجام داده است، نه تنها نتوانسته عملیات‌های صنعا و ممنوعیت عبور کشتی‌های مرتبط با رژیم صهیونیستی از دریای سرخ در همبستگی با غزه را مختل کند، بلکه این حملات باعث شده یمنی‌ها توانمندی‌های نظامی خود، به‌ویژه در حوزه پدافند هوایی را ارتقا دهند.
از دسامبر ۲۰۲۳، علاوه بر سرنگونی ۲۱ پهپاد پیشرفته آمریکایی به ویژه پهپاد ام‌کیو9 با استفاده از سامانه‌های پدافند هوایی، انصارالله به فناوری‌های جدیدی دست یافته است که حتی جنگنده‌های بسیار پیشرفته آمریکایی نیز در برابر آن مصون نیستند.
پس از آنکه یک جنگنده اف-18در پی تلاش برای گریز از یک موشک انصارالله با آتش خودی سرنگون شد، دومین جنگنده از این نوع نیز اخیرا به شیوه‌ای متفاوت از کار افتاد. هفته پیش، در یک حادثه نادر، یک جنگنده اف-18 از عرشه ناو هواپیمابر یواس‌اس هری اس. ترومن به درون دریای سرخ سقوط کرد. به گفته مقامات آمریکایی در گفتگو با شبکه خبری سی‌ان‌ان، این جنگنده در حال کشیده شدن با یدک‌کش بود که سقوط کرد. جنگنده‌های مستقر در ناوها معمولا برای انجام پرواز یا تعمیرات به محل مورد نظر منتقل می‌شوند.
فناوری بومی‌سازی شده یمنی، موجب شگفتی جهانیان
با وجود اینکه یمن تحت شدیدترین محاصره اقتصادی، نظامی و سیاسی از سوی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی قرار دارد، ظهور یک قدرت مؤثر در حوزه پدافند هوایی به رهبری انصارالله، کارشناسان نظامی را شگفت‌زده کرده است. انصارالله با تکیه بر خودکفایی نظامی، حمایت خارجی و مهندسی معکوس موفق به ایجاد شبکه‌ای از پدافندهای هوایی، جنگنده‌ها و پهپادهای پرقدرت و تهدیدکننده شده است.
یمنی‌ها در سال‌های اخیر توانمندی‌های نیروی هوایی خود در زمینه موشک‌های بالستیک، کروز و پهپادها را توسعه داده‌اند؛ قابلیت‌هایی که بارها جهان را غافلگیر کرده است. گزارش‌های متعدد حاکی از آن است که انصارالله به موشک‌های پیشرفته‌ای نظیر «ثاقب، برق، فاطر و حاتم» با برد متوسط دست یافته که توانایی انهدام اهداف در ارتفاعات بالا را دارند.
همچنین تولید تجهیزات ردیابی الکترونیک، نظیر گیرنده‌های رادار مجازی، به انصارالله امکان می‌دهد اهداف را بدون نیاز به رادارهای فعال شناسایی و رهگیری کند؛ سامانه‌هایی که توانایی انهدام پهپادها و جنگنده‌های آمریکایی را نیز دارند. حتی گزارش‌های اطلاعاتی غربی تأکید می‌کنند که انصارالله موفق به ساخت سلاح‌هایی با قطعات چینی، روسی و ایرانی شده که سیستم‌های آمریکایی به‌سختی می‌توانند آنها را شناسایی کنند.
از سوی دیگر، انصارالله با بهره‌گیری از موشک‌های بالستیک ضد کشتی مانند «آصف» و «تنکیل» که بردی بین ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتر دارند، تهدیدی جدی برای نیروهای دریایی آمریکا در دریای سرخ و خلیج عدن به‌شمار می‌رود. این موشک‌ها با سرعت و دقت هدف‌گیری بالا، قادر به انهدام کشتی‌های نظامی و تجاری هستند.
علاوه بر این، توسعه موشک‌های مافوق صوت، زیردریایی‌های بدون سرنشین و پهپادها، یمن را به قدرتی بلامنازع در دریای سرخ تبدیل کرده که حتی غربی‌ها نیز قادر به مقابله با آن نیستند. پیشرفت فناوری نظامی یمن به حدی بوده که مقامات پنتاگون اذعان کرده‌اند عملیات یمنی‌ها در دریای سرخ بزرگ‌ترین چالش برای ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون است. پیروزی صنعا در منطقه‌ای رقم خورده که واشنگتن مدعی کنترل کامل بر مبادی ورود و خروج آن بود، اما اکنون آمریکا خود را با چالشی بی‌سابقه مواجه می‌بیند.
شایان ذکر است که در دوران ریاست‌جمهوری علی عبدالله صالح، از سال ۱۹۹۰ تا زمان کناره‌گیری‌اش در سال ۲۰۱۲، یمن دارای مجموعه‌ای از سامانه‌های پدافند هوایی و موشکی بود که عمدتاً از اتحاد جماهیر شوروی سابق و کشورهای بلوک شرق تأمین شده بودند. این تسلیحات شامل موشک‌های پدافند هوایی کوتاه‌بردی مانند سام-۷، سام-۱۴ و سام-۱۶ می‌شدند. با این حال، در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی، آمریکا به بهانه جلوگیری از دسترسی گروه‌هایی مانند القاعده به این تسلیحات، بر دولت صالح فشار وارد کرد تا بخشی از این سامانه‌ها را نابود کند.
با این وجود، انصارالله با درایت و مدیریت خود توانست توان پدافندی پیشین را احیا کند؛ البته این‌بار نه از طریق کمک‌های خارجی، بلکه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی کشور و ایجاد نوعی بازدارندگی در برابر دشمنان.
در نتیجه، اکنون یمن به بازیگری محوری در معادلات منطقه‌ای، به‌ویژه در مقابله با سلطه‌جویی آمریکا و حمایت از آرمان فلسطین تبدیل شده، آن هم از جایگاهی راهبردی در دریای سرخ و تنگه باب‌المندب.
توانمندی پدافندی و تهاجمی انصارالله که مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته است، به سطحی ارتقا یافته که تهدیدی جدی برای نیروهای آمریکایی و متحدان آنها در منطقه محسوب می‌شود. با وجود اینکه مقامات آمریکایی همواره بدون ارائه هیچ سند و مدرکی ایران را به ارسال سلاح به یمن متهم کرده‌اند، واقعیت این است که آنچه امروز در اختیار انصارالله است، کاملا در داخل یمن تولید شده است. انصارالله نشان داده که حتی در شرایط تحریم، می‌تواند با تکیه بر توان داخلی از بحران‌هایی که دشمنان به آن تحمیل کرده‌اند عبور کند.
زمانی که انصارالله در تابستان گذشته برای نخستین‌بار از موشک‌های مافوق صوت خود رونمایی کرد، غربی‌ها مدعی شدند یمن از نظر فنی توان ساخت چنین سلاح‌هایی را ندارد و این اقدام را صرفا یک بلوف نظامی قلمداد کردند. اما با اصابت نخستین موشک مافوق صوت به سرزمین‌های اشغالی، جهان شگفت‌زده شد و نگاه غربی‌ها به توانمندی‌های بومی یمنی‌ها به‌کلی تغییر کرد.
در نتیجه، مقامات آمریکایی آشکارا نسبت به پیچیدگی و کارآمدی سامانه‌های دفاعی انصارالله ابراز نگرانی کردند. بیل لاپلنت، معاون وزیر دفاع آمریکا در حوزه تأمین تجهیزات در دولت جو بایدن، تصریح کرد: «ما با دشمنی مواجه هستیم که برخلاف تصوراتمان، به فناوری‌های پیشرفته دفاعی و موشکی دست یافته است. این مسئله تعادل تاکتیکی در دریای سرخ را بر هم زده است».
بازتاب قدرت پدافند هوایی یمن در واشنگتن
افزایش توانمندی‌های پهپادی یمن و ایجاد بازدارندگی در برابر دشمن، پیام روشنی به رقبای آمریکا ارسال کرده است. اگرچه جنگنده‌هایی مانند اف-15 و اف-18 از قابلیت مانور بالایی برخوردارند، اما موشک‌های پدافند هوایی ساخت داخل یمن، با بهره‌مندی از ویژگی پنهان‌کاری می‌توانند تهدیدی بالقوه برای آنها به‌ویژه در ارتفاع متوسط یا پروازهای نزدیک به ساحل باشند.
نکته دیگر آن است که تا چند سال پیش، آمریکا قدرت بلامنازع در خلیج فارس و دریای سرخ به شمار می‌رفت. اما اکنون آسمان این منطقه دیگر برای پهپادها و جنگنده‌های گران‌قیمت آمریکایی امن نیست. پهپادهایی مانند ام‌کیو9 ریپبر که بین ۳۰ تا ۴۵ میلیون دلار قیمت دارند، به‌راحتی ساقط می‌شوند و جایگزینی آنها هم پرهزینه و هم زمان‌بر است.
همچنین، هنگامی که گروهی مقاومتی مانند انصارالله قادر است چندین پرنده نظامی آمریکایی را سرنگون کند، پیام روشنی برای متحدان واشنگتن دارد: «چتر امنیتی آمریکا همواره مؤثر نیست».
استفاده رقبای واشنگتن از تجربه موفق یمن
با توجه به موفقیت‌های قابل‌توجه انصارالله در هدف قرار دادن پهپادها و تهدید جنگنده‌های آمریکایی، ارتش ایالات متحده نگران آن است که روسیه و چین از این تجربه راهبردی برای ضربه زدن به رقیب قدرتمند خود در هرگونه تقابل آینده استفاده کنند.
روسیه که پس از جنگ اوکراین به دنبال ارتقاء پدافندهای هوایی غیرمتعارف خود است، می‌تواند از مدل دفاعی چابک و غیرمتمرکز یمن بهره گیرد. همچنین، چین که در پی توسعه قابلیت‌های پدافندی در اطراف تایوان و دریای چین جنوبی است، می‌تواند از تجربه پدافندی یمن در طراحی سامانه‌های ضدپهپاد بومی و بدون نیاز به رادار بهره‌مند شود. این روند نشان می‌دهد که موفقیت‌های یمن تنها به سطح منطقه‌ای محدود نیست و می‌تواند الهام‌بخش راهبردهایی جدید برای مهار برتری هوایی آمریکا در سایر مناطق نیز باشد.
با در نظر گرفتن تمام این موارد، انصارالله نه‌تنها موفق شده است علی‌رغم محاصره، به یک تولیدکننده تسلیحات بومی بدل شود، بلکه سامانه‌های مدرن و پنهان‌کار پدافند هوایی را توسعه داده که آسمان دریای سرخ را برای پروازهای متخاصم آمریکا و متحدانش ناامن کرده‌اند. این توانمندی، تهدیدی راهبردی و غافلگیرکننده برای واشنگتن به شمار می‌رود که نه‌تنها ابعاد نظامی، بلکه جنبه‌های روانی و سیاسی نیز در بر دارد. برای حفظ برتری هوایی خود، ایالات متحده و متحدانش باید به‌سرعت در راهبردهای پدافند هوایی و جنگ الکترونیک خود تجدیدنظر کنند.
در پایان باید گفت که گزارش اخیر درباره پیشرفت پدافند هوایی انصارالله نشان می‌دهد که یمن توانسته با تکیه بر توان بومی و تجربه مهندسی معکوس، به قدرتی تعیین‌کننده در معادلات امنیتی منطقه بدل شود. انهدام پهپادها و جنگنده‌های آمریکایی نه‌تنها برتری نظامی واشنگتن را زیر سوال برده، بلکه پیام روشنی به متحدان آمریکا داده که نمی‌توان همواره به چتر امنیتی آن تکیه کرد. از سوی دیگر، موفقیت‌های انصارالله اکنون مورد توجه قدرت‌های جهانی چون روسیه و چین قرار گرفته که ممکن است از مدل دفاعی یمن در مواجهه با تهدیدات آینده استفاده کنند. این تحولات، موازنه نظامی منطقه را وارد مرحله‌ای تازه کرده است.
**************
پایان پیام/ 345
