به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ حکمت بیستم نهجالبلاغه، سخنی از امیرالمومنین(ع) در اغماض از اشتباهات افراد قابل احترام و شخصیتهای شناختهشده است. در این روایت آمده است: «أَقِیلُوا ذَوِی الْمُرُوءَاتِ عَثَرَاتِهِمْ، فَمَا یَعْثُرُ مِنْهُمْ عَاثِرٌ إِلاَّ وَ یَدُ اللَّهِ بِیَدِهِ یَرْفَعُهُ. از لغزشهای افراد با شخصیت و جوانمرد چشمپوشی کنید، چرا که هیچکس از آنها گرفتار لغزش نمیشود، مگر اینکه دست خدا به دست اوست و او را بلند میکند.»
برخی از شارحان نهجالبلاغه کلمه «ذَوِی الْمُرُوءَاتِ، صاحبان مروت» را در این عبارت به «افراد دارای شخصیت اجتماعی» معنا کردهاند. اگرچه این کلمه به معانی دیگری مانند «مردانگی و جوانمردی» نیز ترجمه شده است، اما هر کلمه در مفهوم «احترام و شخصیت» مشترک بوده و میتواند به معنای «دارای احترام» باشد.
کلمه «عَثَرَاتِ» نیز به معنای اشتباهاتی است که دون شأن و شخصیت فرد است و اقدامی است که با جایگاه فردی و اجتماعی او تناسبی نداشته و به جایگاه اجتماعی و اخلاقی وی آسیبزده است.
اگرچه در میان منابع روایی، متن کاملاً مطابق با این حدیث دیده نمیشود و سند سید رضی در نقل این روایت، هماکنون در اختیار ما نیست و در طول زمان از بین رفته است؛ اما در کتابهای مختلف روایی، روایاتی با الفاظ مشابه ولی با تغییراتی در عبارت، درباره گذشت از اشتباهات افراد با شخصیت دیده میشود. بهعنوان نمونه در کتابهایی که قبل از سید رضی این روایات مشابه را نقل کردهاند میتوان به کتاب «اصول کافی» اشاره کرد.
در این کتاب این مفهوم، با این عبارت از امام صادق (ع) نقل شده است: «اجِیزُوا لِأَهْلِ الْمَعْرُوفِ عَثَرَاتِهِمْ وَ اغْفِرُوهَا لَهُمْ فَإِنَّ کَفَّ اللَّهِ تَعَالَی عَلَیْهِمْ هَکَذَا وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ کَأَنَّهُ یُظِلُّ بِهَا شَیْئاً». همچنین «ابن قتیبه دینوری» در کتاب «عیون الاخبار» این حدیث مشابه را از رسول خدا (ص) نقل کرده است: «ورّوا لذوی المروءات عن عثراتهم، فوالذی نفسی بیده إنّ أحدهم لیعثر وإنّ یده لفی ید الله».
از دیگر منابعی که میتوان احادیث مشابهی در این موضوع یافت میتوان به کتاب «غررالحکم» آمدی تمیمی، کتاب «ربیع الابرار» زمخشری و بحارالانوار علامه مجلسی و کتاب «کنز العمال» متقی هندی اشاره کرد.
به نظر میرسد در ادبیات فارسی نیز اشعاری متناسب با این سخن امیرالمومنین (ع) میتوان یافت. بهعنوان این ابیات حافظ شیرازی میتواند بهگونهای ترجمهای منظوم از این روایت امام علی (ع) باشد:
هر آن که جانبِ اهلِ خدا نگه دارد / خُداش در همه حال از بلا نگه دارد
حدیثِ دوست نگویم مگر به حضرتِ دوست / که آشنا، سخنِ آشنا نگه دارد
دلا مَعاش چنان کن که گر بلغزد پای / فرشتهات به دو دستِ دعا نگه دارد
منابع:
کتاب: پیام امام، شرح نهجالبلاغه آیتالله العظمی مکارم شیرازی
کتاب: روات و محدثین نهجالبلاغه، مرحوم محمد دشتی
کتاب: فی ضلال نهجالبلاغه، مولف: محمدجواد مغنیه، ترجمه غلامحسین انصاری
کتاب: ترجمه نهجالبلاغه منظوم، امید مجد
کتاب: دیوان حافظ
سید علیاصغر حسینی / ابنا
.....................
پایان پیام
نظر شما