به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ موضوع حکمت دوازدهم «دوستی» است. امام علی (ع) می‌فرماید: «و قال علیه السلام أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الْإِخْوَانِ، وَأَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ. عاجزترین مردم کسی است که از به‌دست آوردن دوستان عاجز باشد و از او عاجزتر کسی است که دوستانی را که به‌دست آورده از دست بدهد.»
این سخن امام علی (ع) قبل از سید رضی، در بیش از ۲۰ منبع حدیثی مانند امالی شیخ صدوق، استبصار شیخ طوسی، اصول کافی نقل شده است و برخی از منابع روایی نیز این جمله حضرت را به نقل از وصیت‌نامه ایشان به امام علی (ع) نقل کرده‌اند که بخشی از این وصیت‌نامه در نامه ۳۱ نهج‌البلاغه ذکر شده است. در مجموع در منابع روایی قبل و بعد از سید رضی، حدود ۴۰ سند روایی برای این سخن امیرالمؤمنین (ع) یافت می‌شود.
انسان به‌عنوان یک موجود اجتماعی، نیازمند مجموعه‌ای از ارتباط عمومی در بستر جامعه و محیط زندگی است. طبیعی است که بخشی از این ارتباطات، برای رفع نیازهای مادی بوده و انسان‌ها، در قالب‌های تجاری و مالی و خرید و فروش‌های متنوع، به رفع این نیازها می‌پردازند. اما همه نیازهای انسانی، در قالب‌های مالی و تجاری قرار نمی‌گیرد. اصولاً بسیاری از نیازهای عاطفی انسان، علاوه بر خانواده، در محیط اجتماعی شکل می‌گیرد و بر همین اساس نیز، انسان به دوستان همراه و دل‌نشین احتیاج دارد تا این نیازهای عاطفی و احساسی را برطرف کند.
در میان خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج‌البلاغه، مطالب فراوانی در مورد اهمیت، جایگاه، انواع دوست و لزوم دوری از دوستان نامناسب بیان شده است. اگر بخواهیم صرفاً به برخی از موضوعات مرتبط با «دوست» و موضوعات مرتبط با آن اشاره کنیم می‌توانیم فهرستی نسبتاً تفصیلی را تدوین کنیم. به‌عنوان نمونه در برخی از فهرست‌های موضوعی نهج‌البلاغه به موضوعاتی مانند آیین دوست‌یابی در حکمت‌های ۶۵، ۱۵۸، ۲۶۸، نامه ۳۱ و حکمت ۱۵۸ اشاره کرد. همچنین آفات دوستی در حکمت‌های ۴۵۱، ۴۱۸ و ۴۸۰ بیان شده است.
در فهرست موضوعی تنظیم‌شده بر اساس نسخه نهج‌البلاغه مرحوم دشتی که در انتهای این کتاب قرار گرفته است، در صفحات ۸۴۹ و ۸۵۰ فهرستی از موضوعات مرتبط با دوستی قرار گرفته است که در آن محورهایی مانند آداب دوستی، آفات دوستی، اعتدال در دوستی، واقع‌بینی در دوستی، پرهیز از افراط و تفریط در دوستی، ترک دوستی با جاهلان، حقوق دوستان، نسبت دوستی و خویشاوندی، لزوم رعایت حقوق دوستان، روش برخورد با دوستان خطاکار، زشت بودن دوستی بر اساس توقع و زشت بودن ایجاد مشقت برای دوستان و دیگر موضوعات بیان شده است.
در میان موضوعات مرتبط با دوستی در نهج‌البلاغه، موضوعات دوستی با خداوند و بیان ویژگی‌های آنان، دوستی با پیامبران، دوستی با اهل بیت (ع)، دوستی با دوستان خداوند، سرانجام دوستان و دشمنان اهل بیت (ع) و موضوعات دیگر بیان شده است.
منابع:
کتاب: پیام امام، شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی
کتاب: روات و محدثین نهج‌البلاغه، مرحوم محمد دشتی
کتاب: ترجمه نهج‌البلاغه مرحوم دشتی
کتاب: درس‌نامه نهج‌البلاغه، جلد یک و دو، گروهی از نویسندگان
سید علی‌اصغر حسینی/ خبرگزاری ابنا
-------------------------
پایان پیام
نظر شما