به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ دادگاه عالی منطقه تیگرای در شمال اتیوپی، حکم به نفع دانشآموزان مسلمان شهر آکسوم این کشور صادر کرد؛ حکمی که به آنها اجازه میدهد با حفظ حجاب، تحصیل خود را در مدارس ادامه دهند. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که در نوامبر گذشته، حدود ۲۵۰ دانشآموز دختر در این شهر از ورود به مدارس و شرکت در امتحانات به دلیل امتناع از برداشتن حجاب منع شده بودند.
در پی این ممنوعیت، نیروهای پلیس در مقابل برخی مدارس شهر آکسوم مستقر شدند، تعدادی از دانشآموزان بازداشت شدند و برخی دیگر از ورود به مدارس منع شدند. این اقدامات موجب برگزاری تظاهرات گستردهای در شهر «مقِلی» مرکز منطقه تیگرای، شد؛ تظاهراتی که بهعنوان اعتراض به نقض آزادی عقیده تلقی شد.
پروفسور «آدم کامل» سخنگوی شورای عالی فدرال امور اسلامی اتیوپی در گفتوگو با پایگاه خبری «الجزیره نت» قطر اظهار داشت که این اعتراضات واکنشی به تلاشها برای سلب برخی حقوق بوده است. آنچه در آکسوم رخ داده، اقدامی فردی از سوی برخی مسئولان بوده که از طریق شکایتهای قانونی با آن برخورد شده است.
حکم قضایی برای بازگشت دانشآموزان به مدرسه
دادگاه منطقهای آکسوم در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۵ حکمی صادر کرد که ممنوعیت پوشش حجاب در مدارس را تعلیق میکرد و آن را اقدامی دانست که ممکن است منجر به نقضهای غیرقابل بازگشت حقوق شود.
با صدور این حکم، مسئولان برخی مدارس برای پاسخگویی به اتهامات احضار شدند، اما قاضی صادرکننده حکم از سمت خود برکنار شد و جانشین او پرونده را به بهانه عدم صلاحیت دادگاه، مختومه اعلام کرد و آن را به مرجع قضایی بالاتری ارجاع داد. این اقدام باعث شد دهها دانشآموز از تحصیل محروم شوند و مسیر قانونی پیگیری پرونده متوقف شود.
پروفسور کامل با بیان این که اختلاف در تیگرای نه بر سر حجاب سنتی، بلکه بر سر نقاب است، تأکید کرد که دولت اتیوپی متعهد به تضمین حقوق مسلمانان در آموزش و اعتقاد است و مشارکت مسلمانان در آموزش ملی را یک اولویت میداند.
اعتراضات مردمی و مطالبه اجرای حکم
در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۵، هزاران نفر در شهر مقِلی در تظاهراتی که از سوی شورای عالی امور اسلامی سازماندهی شده بود، خواستار اجرای حکم دادگاه و بازگشت دانشآموزان به کلاسهای درس شدند. این دانشآموزان به دلیل محرومیت از تحصیل، فرصت شرکت در امتحانات ملی و منطقهای را از دست دادهاند.
اگرچه بسیاری این اتفاق را ناشی از تصمیمات فردی برخی کارکنان وزارت آموزش دانستند، اما این پرونده بحث گستردهای درباره وضعیت آزادیهای دینی در کشور اتیوپی به راه انداخت.
در همین زمینه، «علی هاشم» نویسنده و روزنامهنگار، حکم دادگاه منطقه تیگرای را پیروزی مهم نه فقط برای دختران، بلکه برای نظام فدرالی و منطقه تیغرای توصیف کرد و گفت که این تصمیم دستاوردی برای قانون اساسی و جامعه مسلمانان است و بازتابی از فضای مثبت آزادیهای دینی و فرهنگی در اتیوپی محسوب میشود.
تأیید حق پوشش حجاب توسط دادگاه عالی
در پی فشارهای مردمی و ادامه اعتراضات، دادگاه عالی منطقه تیگرای بار دیگر پرونده را بررسی کرد و اعلام کرد که هیچ ماده قانونی در قانون اساسی وجود ندارد که پوشش حجاب را ممنوع کند. دادگاه تأکید کرد که اقدامات صورتگرفته فاقد مبنای قانونی بودهاند.
بر اساس این حکم، حق دانشآموزان برای ادامه تحصیل با پوشش حجاب، مطابق با آزادیهای دینی و پوشش که در قانون اساسی اتیوپی تضمین شده، تأیید شد.
شورای عالی امور اسلامی اتیوپی از این حکم استقبال کرد و آن را پیروزی حقوقی و قانونی برای مسلمانان این کشور بهویژه با توجه به آثار روانی و اجتماعی ناشی از محرومیت تحصیلی که دانشآموزان و خانوادههایشان را تحت تأثیر قرار داده و موجب عقبماندگی یکساله تحصیلی شده است، دانست.
شهر آکسوم؛ میان همزیستی و تنش
شهر آکسوم از دیرباز مرکز معنوی کلیسای ارتدوکس اتیوپی بوده و این شهر از قرن چهارم میلادی، پس از گرویدن پادشاه عیزانا به مسیحیت، جایگاه مذهبی ویژهای یافته است. با این حال، آکسوم همچنین نماد تسامح دینی است؛ چرا که مسلمانان نخستین در قرن هفتم میلادی برای فرار از آزار مشرکان مکه به شهر آکسوم پناه بردند و تحت حمایت نجاشی در آنجا امنیت یافتند.
با وجود این میراث تاریخی، شهر آکسوم در سالهای اخیر شاهد تنشهای دینی پراکندهای بوده است؛ بهویژه در موضوعاتی مانند پوشش حجاب در مدارس یا ساخت مساجد در نزدیکی اماکن مذهبی مسیحی، که گاه به ابزاری برای تحریک اختلافات تبدیل شدهاند.
علی هاشم در گفتوگو با پایگاه خبری الجزیره نت قطر اشاره کرد که دوران نخستوزیری آبی احمد شاهد تحولات مثبتی در زمینه حقوق اقوام و ادیان اتیوپی بوده و آنچه مسلمانان امروز تجربه میکنند، بازتابی از مسیر سیاسی مبتنی بر شهروندی و گشودگی است.
آیا حکم دادگاه راهحلی پایدار است؟
امروز شهر آکسوم اتیوپی در نقطهای ایستاده که هم میراثی از همزیستی و هم خاطرهای از تنش را در خود دارد. این شهر نیازمند احیای روح نجاشی است؛ جایی که دین وسیلهای برای همگرایی و نه ابزار تفرقه بود.
حکم دادگاه عالی تیگرای گامی مهم در جهت تثبیت اصل برابری شهروندی و احترام به آزادی عقیده در کشوری است که همواره در تلاش برای حفظ تعادل میان اجزای دینی و فرهنگی خود بوده است.
اما پرسش باقیست: آیا تیگرای خواهد توانست این حکم را به نقطه عطفی پایدار در مسیر آزادیهای دینی تبدیل کند؟
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما