به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ از زمان بازگشت طالبان به قدرت در آگوست ۲۰۲۱، کرسی افغانستان در سازمان ملل متحد به یکی از پیچیدهترین و حساسترین پروندههای دیپلماتیک تبدیل شده است.
براساس گزارش پایگاه خبری الجزیره نت قطر، در حالیکه نماینده حکومت پیشین همچنان این کرسی را در اختیار دارد، طالبان تلاش میکند به رسمیت شناخته شود و نمایندگی رسمی افغانستان را به دست گیرد. اما هر سال با آغاز نشست مجمع عمومی، بحث بر سر کرسی افغانستان در سازمان ملل میان کشورهایی که مخالف به رسمیت شناختن طالبان هستند و کشورهایی که تعامل با آنان را ناگزیر میدانند، دوباره بالا میگیرد.
این کرسی تنها جنبه نمادین ندارد؛ بلکه مدخلی برای همکاری اقتصادی و انسانی و تضمین حضور افغانستان در عرصه بینالمللی است. به همین دلیل مردم افغانستان با نگرانی پیگیرند که سرنوشت این پرونده در سازمان ملل به کجا خواهد انجامید.
پیشینه تاریخی
افغانستان از زمان تأسیس سازمان ملل در سال ۱۹۴۵ عضو این نهاد بوده، اما تحولات سیاسی و جنگهای پیاپی بر نحوه نمایندگیاش تأثیر گذاشته است. در دوره اشغال افغانستان توسط شوروی (۱۹۷۹ تا ۱۹۸۹)، نماینده دولت مورد حمایت مسکو همچنان کرسی را حفظ کرد و مجاهدین بدون نمایندگی ماندند. در نخستین دوره حکومت طالبان (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱)، سازمان ملل و اغلب کشورها حکومت طالبان را نپذیرفتند و کرسی در دست دولت برهانالدین ربانی باقی ماند. پس از سقوط حکومت طالبان در ۲۰۰۱ و شکلگیری نظام جدید با حمایت غرب، افغانستان دوباره نمایندگان خود را در سازمان ملل مستقر کرد. اما بازگشت طالبان در سال ۲۰۲۱ دوباره بحران نمایندگی را رقم زد و نصیر احمد فایق، نماینده منصوب حکومت سابق، همچنان کرسی را در اختیار دارد.
وضعیت کنونی
چهار سال است که نام افغانستان در فهرست رسمی هیئتهای شرکتکننده در نشست سران مجمع عمومی غایب است. طالبان موفق نشده کرسی را به دست آورد و فایق همچنان نماینده رسمی افغانستان در سازمان ملل، شناخته میشود.
این بحران دو بُعد اصلی شامل عدم شناسایی بینالمللی و مشکلات مالی دارد. از سویی، جامعه جهانی و سازمان ملل هنوز طالبان را به رسمیت نشناختهاند. از سوی دیگر، افغانستان بیش از ۹۰۰ هزار دلار بدهی معوقه بابت حق عضویت دارد و همین موضوع باعث شده حق رأی در مجمع عمومی را از دست بدهد.
دیدگاهها
نصیر احمد فایق نماینده فعلی افغانستان در سازمان ملل معتقد است که کرسی سازمان ملل صرفاً یک نماد نیست، بلکه ابزار حیاتی برای دفاع از منافع مردم افغانستان است.
اما سهیل شاهین نماینده طالبان در دوحه تاکید دارد که نگه داشتن کرسی در دست نماینده حکومت سابق برخلاف اصول سازمان ملل است. دادن کرسی به طالبان الزاماً به معنای به رسمیت شناختن حکومت نیست، اما راه را برای مشارکت افغانستان در تصمیمات جهانی باز میکند.
عمر صمد دیپلمات پیشین افغانستانی هم افزود که ادامه این وضعیت افغانستان را منزویتر میکند و مانع دفاع از منافع ملی و انسانی کشور میشود.
شکافهای بینالمللی
آمریکا و متحدان غربی آن به صورت صریح با اعطای کرسی افغانستان در سازمان ملل به حکومت طالبان به دلیل وضعیت حقوق بشر و حقوق زنان مخالف هستند. در مقابل روسیه و چین موضعی بازتر برای تعامل با طالبان دارند، اما از کرسی به عنوان اهرم فشار استفاده میکنند. کشورهای منطقه مانند پاکستان، ایران و آسیای میانه بهدلیل روابط مرزی و اقتصادی ناچار به تعامل با حکومت افغانستان هستند، ولی از تغییر وضعیت کرسی افغانستان در سازمان ملل حمایت نکردهاند تا با مخالفت جامعه جهانی روبهرو نشوند.
جمعبندی
پرونده کرسی افغانستان در سازمان ملل صرفاً مسئلهای تشریفاتی نیست، بلکه بازتابی از توازن قدرتها و منافع متضاد جهانی است. تا زمانی که اجماعی بر سر به رسمیت شناختن حکومت طالبان شکل نگیرد، این کرسی بیصاحب باقی خواهد ماند و افغانستان در یکی از مهمترین محافل جهانی بدون صدای مستقیم خواهد بود.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما