به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - سید رضی در اولین حکمت نهج‌البلاغه، این سخن را از امام علی(ع) نقل می‌کند: «کُنْ فِی الْفِتْنَةِ کَابْنِ اللَّبُونِ، لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ. به هنگام بروز فتنه چون شتر دو ساله باش که نه پشتی استوار دارد که بر آن سوار شوند و نه شیری که از آن بدوشند».
براساس پژوهش‌های انجام شده، این روایت قبل از تالیف نهج‌البلاغه، در کتاب «الامتاع والمؤانسة» تالیف «ابوحیان توحیدی» (متوفای ۳۸۰) نقل شده است. خطاب این سخن امیرالمومنین(ع) «حذیفه بن یمان» است. همچنین این سخن، بعد از تالیف نهج البلاغه در کتاب «غُرر و دُرر» مرحوم آمدی و در کتاب «العُدد القویة» تالیف رضی الدین علی بن یوسف حلّی، برادر علامه حلی، با تفاوت‌هایی نقل شده است. در این کتاب، این جمله به عنوان بخشی از وصیت‌نامه امام علی(ع) به امام حسن(ع) نقل شده که جالب توجه است.
فتنه، از ماده «فَتن» در اصل به معنای قرار دادن طلا در کوره است که در اینجا به معنای هر نوع آشوب اجتماعی یا یا سیاسی است است. «لبون» نیز به شتری گفته می‌شود که به جهت زائیدن مکرر پیوسته در پستانش شیر است و «ابن لبون» به بچه چنین شتری گفته می‌شود که دو سال آن تمام شده و وارد سال سوم شده است؛ نه قوت و قدرت چندانی دارد که بتوان بر پشت او سوار شد و نه پستان پر شیری، به این ترتیب هیچگونه استفاده‌ای از آن در آن سن و سال نمی‌توان کرد.
تفاوت بین جمله «لا ظَهْرٌ فَیُرْکَبُ، سواری ندادن» و جمله «وَلا ضَرْعٌ فَیُحْلَبُ، و شیر ندادن» در این است که نه کمک‌های مستقیم به فتنه‌جویان انجام شود و نه کمک‌های غیرمستقیم، مانند کمک‌های مادی به این گروه‌ها جایز است.
روشن است که سکوت و کناره‌گیری در فتنه‌های اجتماعی یا سیاسی، صرفا در زمانی جایز است که دو گروه باطل در مقابل هم قرار گرفته باشند و کمک کردن به هر کدام از آن‌ها، کمک کردن به استقرار باطل باشد، زیرا سکوت کردن هنگام مقابله باطل با حق، براساس آیات قرآن کریم، یک الزام شرعی نیز است.
خداوند در سوره حجرات آیه ۹ می‌فرماید: « وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَی الْأُخْرَیٰ فَقَاتِلُوا الَّتِی تَبْغِی حَتَّیٰ تَفِیءَ إِلَیٰ أَمْرِ اللَّهِ ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ، و اگر دو گروه از مؤمنان با یکدیگر بجنگند میان آن‌ها صلح و آشتی برقرار کنید، و اگر یکی از آن دو گروه بر دیگری تجاوز کند، با آن گروهی که تجاوز می‌کند، بجنگید تا به حکم خدا باز گردد. پس اگر بازگشت، میانشان به عدالت و انصاف، صلح و آشتی برقرار کنید؛ و همواره دادگری را پیشه سازید که خدا دادگران را دوست دارد».
هر گونه سکوت در جریان نبرد تاریخی و همیشگی حق و باطل ممکن است منجر به ضربه‌های جبران‌ناپذیری به اسلام و مسلمین شود، که قطعا افرادی که به بهانه دوری از فتنه، در تلاش برای احقاق حق کوتاهی کنند، مسئوول این موضوع خواهند بود، از سویی دیگر افراد موظف هستند تمامی تلاش‌های خود را برای شناخت حق و باطل انجام و به حمایت از حق بپردازند.
منابع:
کتاب: الامتاع و المؤانسة، ابوحیان توحیدی
کتاب: العُدد القَویة ، علی بن یوسف حلی
پیام امام، شرح نهج البلاغه آیت‌الله مکارم شیرازی
سید علی‌اصغر حسینی / ابنا
.....................
پایان پیام
نظر شما