به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ حجتالاسلام و المسلمین دکتر فرهاد عباسی، معاون پژوهش حوزههای علمیه، در آیین رونمایی از «دانشنامه محیط زیست» و «تقویم سبز» در قم، با تأکید بر جایگاه فقه اسلامی به عنوان «دانش زندگی»، نگاه دین مبین اسلام به طبیعت را عاطفی، اخلاقی، معنوی و هدایتگرانه توصیف کرد و بر لزوم بهرهگیری از ظرفیتهای غنی فقهی برای مقابله با چالشهای پیچیده محیط زیستی در ابعاد فردی تا بینالمللی تأکید ورزید. وی این آثار را گامی نو و بنیادین در توسعه ادبیات فقه محیط زیست دانست و خواستار تبدیل آن به فرهنگ عمومی جامعه شد.
به گزارش خبرنگار ابنا، دکتر عباسی ضمن عرض سلام و ادب و تبریک میلاد پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع) و هفته وحدت، از همه حاضران، بهویژه دکتر کیا دلیری و مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم و همچنین مؤلفین دو اثر رونمایی شده، حجتالاسلام و المسلمین دکتر برجی و حجتالاسلام بهجتی، تشکر و قدردانی کرد.
معاون پژوهش حوزههای علمیه با اشاره به ویژگیهای منحصربهفرد آثار رونمایی شده، آنها را "نوع بنیاد" و "تعریف نوع و جدیدی" در مورد مسئله محیط زیست دانست که بر دوش آثار پیشین قرار نگرفتهاند. وی ابراز امیدواری کرد که با پیگیریها و درسهایی که در حوزه علمیه آغاز شده، همچنین فعالیتهای تبلیغی و آگاهیبخشی در سطح کشور، تعامل جامعه با محیط زیست ارتقا یابد و نقش روحانیت در آگاهیبخشی و ارتقای دانش و مهارت تعامل با محیط زیست افزایش یابد.
دکتر عباسی تأکید کرد که توصیهها و تأکیدات اسلامی در زمینه محیط زیست، از همان آغاز بعثت پیامبر مکرم اسلام (ص)، چه در زمان صلح و زندگی روزمره و چه در هنگام جنگ، در ابعاد مختلف محیط زیست برجسته بوده است. وی افزود: «این توصیهها و سنتهای حضرت در زمینه محیط زیست چندان در حاشیه نیست» و این نکته در «دانشنامه محیط زیست» که توسط حجتالاسلام برجی نگاشته شده، کاملاً مشهود است. ایشان تصریح کرد که اسلام نه تنها قواعد عام اعتقادی یا فقهی قابل تطبیق بر موضوع محیط زیست دارد، بلکه "دلایل خاص" و "اشارات و امارات خاص" نیز وجود دارد که توصیههای اخلاقی، فقهی و کلامی ما را بهصورت خاص دائرمدار مسئله محیط زیست قرار میدهد.
وی در ادامه با استناد به فرمایشات رهبر معظم انقلاب، حضرت آیتالله خامنهای، بیان کرد که «نگاه اسلام به طبیعت و محیط، اعم از جاندار و بیجان، عاطفی، اخلاقی، معنوی و هدایتگرانه است». این نگاه، پیوند حفظ محیط زیست و بهرهگیری از آن را به عنوان ظرفی برای بقای انسان – که باید به کمال برسد – مطرح میکند. دکتر عباسی افزود: «برخورداری از مواهب طبیعی نیز بر پایه اصولی متین، عادلانه، حکیمانه، متوازن و سازنده استوار است».
معاون پژوهش حوزههای علمیه فقه را «دانش زندگی» توصیف کرد که «یک قواعد زیست درست، معقول، مشروع و متمدنانه» را توسط علما و اهل بیت (ع) بیان کرده است. بنابراین، چنین فقهی نمیتواند در برابر محیط زیست ساکت باشد. وی اذعان داشت که اگرچه در سالیان گذشته، مسائل محیط زیستی دغدغه برجسته حاکمان یا در تعاملات اقتصادی و سیاسی نبوده، اما «در دنیای معاصر زندگی رُخهای جدیدی از خودش رو به روی ما گشوده» و چالشهای جدیدی حادث شده است. از این رو، دانش فقه بایستی داشتههای خودش را نظم نوینی ببخشد تا پاسخگوی این نیازهای معاصر باشد.
دکتر عباسی تأکید کرد که ابعاد فقهی محیط زیست امروز تنها محدود به زندگی فردی و شخصی نیست، بلکه «وارد زندگی اجتماعی در ابعاد بسیار نامحدود» شده و شامل مسائل کلان ملی و بینالمللی میشود. ایشان به عنوان مثال به بحث انرژی هستهای اشاره کرد و گفت که استفاده مخرب از آن به دلیل آسیبهای جبرانناپذیر به محیط زیست، یکی از دلایل حرمت آن از منظر فقهی است که حضرت آقا (رهبر معظم انقلاب) نیز بر آن تأکید دارند. در مقابل، استفاده پاک از انرژی هستهای در خدمت محیط زیست و زندگی مردم است.
وی با تأکید بر غنای ابواب فقهی اسلامی، نمونههایی از روایات را برشمرد:
- امام علی (ع) حمایت از محیط زیست را مصداق تقوای الهی دانستهاند که میفرمایند: «اتقوا الله فی عباده و بلاده ف انکم مسئولون حتی بقاع و بهائم» (از خدا در مورد بندگانش و سرزمینهایش بترسید که شما حتی در مورد زمینها و چهارپایان نیز مسئولید).
- رسولالله (ص) نهی شدید از استفاده از سموم را حتی در سرزمین مشرکان دارند.
- در فقه، از آلوده کردن رودخانهها، باغهای میوه، گذرگاهها و آبهای جاری یا ایستاده پرهیز داده شده است.
- پیامبر اکرم (ص) حتی از اسراف در آب وضو، حتی اگر از رودخانه جاری باشد، نهی فرمودهاند.
دکتر عباسی با ستایش از زحمات حجتالاسلام برجی در نگارش «دانشنامه محیط زیست»، این کار را نیازمند چند اجتهاد دانست، چرا که محیط زیست یک شاخه واحد نیست و امروز مباحثی چون فقه آب، فقه زمین و فقه فضا به صورت جداگانه مطرح میشوند. همچنین از حجتالاسلام بهجتی به دلیل سامان دادن کتاب «تقویم سبز» قدردانی کرد و ابراز امیدواری نمود که این کار «تبدیل به فرهنگ» شود و به آشتی و پیوند جامعه با طبیعت کمک کند.
معاون پژوهش حوزههای علمیه در پایان ابراز امیدواری کرد که این تلاشها و حمایتها از ستاد راهبری و حوزههای علمیه، مقدمهای برای «ارتقای فرهنگ پیوند میان دین و محیط زیست و دیندار با محیط زیست» باشد.
..............................
پایان پیام/
نظر شما