به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در پی تلاش نافرجام اسرائیل برای ترور شماری از رهبران جنبش حماس در شهر دوحه پایتخت قطر، نگاهها اکنون به پیامدهای این اقدام، نقش آتی قطر، تأثیر آن بر مذاکرات مربوط به غزه، بر روابط عربی - اسرائیلی و سرنوشت توافقهای عادیسازی، و نیز بر مناسبات خلیج فارس - آمریکا دوخته شده است. به نظر میرسد قطر همچنان در پی حفظ موقعیت خود بهعنوان میانجی اصلی در پروندههای مختلف باشد؛ با این حال، عملیات اخیر اسرائیل آزمونی بیسابقه برای جایگاه این کشور در منطقه، موقعیت آن در میان متحدان واشنگتن، و نقشآفرینیاش در پروندههای داغی چون افغانستان، ایران، سوریه و غزه به شمار میآید.
برخی تحلیلگران معتقدند تقویت دوباره نقش میانجیگری قطر، همراه با تأمین امنیت بیشتر برای هیئتهای حماس و دیگر گروههای فلسطینی در خارج از کشور، دور از انتظار نیست؛ بهویژه اگر دوحه با استفاده از جایگاه استراتژیک خود نزد واشنگتن، فشارهایی بر تلآویو وارد کند. با این حال، احتمال عقبنشینی یا حتی توقف کامل این میانجیگری نیز مطرح است؛ بهویژه اگر اسرائیل به تکرار اقدامات خود ادامه دهد، به شکلی که مستقیماً به حاکمیت قطر لطمه بزند یا این کشور را در معرض فشارهای داخلی و خارجی گستردهتری قرار دهد.
از سوی دیگر، حماس و گروههای مقاومت تلاش دارند با تقویت حفاظت شخصی رهبران در خارج، ایجاد الگوی رهبری شبکهای و بهرهبرداری سیاسی و رسانهای از این حمله برای معرفی اسرائیل بهعنوان کشوری یاغی که تروریسم فراملی را دنبال میکند، به پیامدهای امنیتی و سیاسی این عملیات پاسخ دهند.
این اقدام در حالی تصویر حماس را بهعنوان جنبشی تعقیبشده و اثرگذار در سطح منطقه پررنگتر میکند و انسجام داخلی و حمایت مردمیاش را افزایش میدهد که اسرائیل تنها به دستاوردهای تاکتیکی بسیار محدود بسنده کرده و در مقابل، با خسارتهای راهبردی و دیپلماتیک مواجه است. روزنامه «معاریف» از قول منابع ارتش اسرائیل نوشت این عملیات شکستخورده باعث افزایش چشمگیر محبوبیت رهبری حماس و هیئت مذاکرهکننده آن شد و روایت تلآویو درباره زندگی مرفه رهبران حماس در هتلها را تضعیف کرد. به گفته همین منابع، این اقدام در عمل قطر را وارد فهرست سیاه اسرائیل بهمعنای طبقهبندی آن در زمره کشورهای خصمانه یا کمدوست کرد.
منابع اسرائیلی انگیزههای این تصمیم را متنوع دانستهاند که از جمله استفاده از فرصت حضور استثنایی رهبران حماس در یک نشست مرکزی، ناامیدی از رسیدن به توافقی مطلوب برای پایان جنگ، و تلاش برای تقویت بازدارندگی با وارد کردن ضربهای در پایتختی که تاکنون نسبتاً امن تلقی میشد، بود. برخی ناظران اما انگیزهای کلیدیتر را مطرح کردهاند که شامل چراغ سبز – یا حتی موافقت صریح – دولت دونالد ترامپ بود. تقریباً اجماع وجود دارد که اسرائیل بدون هماهنگی قبلی با واشنگتن که در قطر پایگاههای نظامی و منافع راهبردی دارد، هرگز چنین حملهای را در این کشور انجام نمیداد.
به نوشته «یوآف لیمور» در روزنامه «اسرائیل الیوم»، این نخستینبار نیست که چنین طرحی در محافل امنیتی اسرائیل مطرح میشود. سال گذشته نیز دستگاه شاباک پیشنهاد عملیاتی مشابه در قطر را داده بود، اما آن زمان سطح سیاسی با آن مخالفت کرد. به باور او، قطر که در سالهای گذشته کوشیده موقعیت خود را بهعنوان میانجی قابل اعتماد تثبیت کند، اکنون در برابر لحظهای سرنوشتساز قرار گرفته که میتواند آینده نقش منطقهای آن را تعیین کند؛ بهویژه در شرایطی که صحبت از میزبانی پروژههای بینالمللی بیشتری همچون المپیک پس از موفقیت در برگزاری جام جهانی مطرح است.
قطر اعلام کرده یکشنبه آینده میزبان نشست اضطراری عربی-اسلامی برای بررسی حمله اسرائیل به خاک خود خواهد بود؛ حملهای که به شهادت شش نفر، از جمله یک نیروی امنیت داخلی، منجر شد. «محمد بن عبدالرحمن» نخستوزیر و وزیر خارجه قطر در گفتوگو با شبکه «سیانان» تأکید کرد که کل خلیج فارس در خطر است و از رایزنیها با شرکای منطقهای برای تعیین مسیر مناسب واکنش خبر داد. منابع مطلع گفتهاند دوحه آماده است حملهای دیپلماتیک همهجانبه علیه اسرائیل به راه اندازد که از شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی آغاز میشود و تا شورای امنیت سازمان ملل، نهادهای بینالمللی و حتی کنگره آمریکا امتداد مییابد.
روزنامه «هآرتس» نیز به نقل از منابع دیپلماتیک در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس گزارش داد که قطر در حال فشار بر امارات برای بستن سفارت خود در تلآویو است و این درخواستها در ابوظبی با استقبال مواجه شده است، زیرا قناعت فزایندهای وجود دارد که دولت بنیامین نتانیاهو هرگز در مسیر صلح یا ثبات منطقهای جدی نبوده است.
در همین حال، رادیوی ارتش اسرائیل فاش کرد نتانیاهو در نشستی با سران امنیتی و برخی وزرا، طرحی را برای خروج داوطلبانه فلسطینیان غزه از ماه آینده، بررسی کرده است. بر اساس این طرح، مسیرهای هوایی و دریایی برای انتقال آنان در نظر گرفته میشود و مذاکراتی با چند کشور آفریقایی جهت پذیرش این افراد در جریان است، هرچند هنوز توافق نهایی حاصل نشده است. همزمان، قرار است کابینه امنیتی اسرائیل جلسهای برای بررسی طرح اشغال شهر غزه و آغاز عملیات موسوم به «ارابههای جدعون ۲» برگزار کند.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما