به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ موجی از اعتراضات سیاسی و اجتماعی در جنوب آسیا، ناشی از فساد ساختاری، بحران اقتصادی و احساس حاشیهنشینی در میان جوانان، باعث تحولات سیاسی بیسابقهای در این منطقه شده است. این اعتراضات به سقوط دولتها، تغییر در توازن قدرت و افزایش فشار بر نخبگان سیاسی سنتی انجامیده است.
براساس گزارش شبکه الجزیره، این تحولات ابتدا در نپال آغاز شد؛ جایی که پس از تصمیم دولت برای محدود کردن دسترسی به شبکههای اجتماعی، خشم عمومی از فساد و وضعیت اقتصادی فوران کرد و در نهایت با استعفای کی پی شارما اولی نخستوزیر این کشور در سپتامبر ۲۰۲۵ به اوج رسید. دولت موقت این کشور وعده برگزاری انتخابات زودهنگام در مارس ۲۰۲۶ را داده است.
در بنگلادش نیز اعتراضات مردمی گسترده در تابستان ۲۰۲۴ منجر به استعفای شیخ حسینه واجد نخستوزیر پیشین شد. این اعتراضات از اعتراض به رانت در استخدامهای دولتی آغاز شد و سپس با طرح موضوع فساد، گرانی و سرکوب سیاسی گسترش یافت. دولت موقت بنگلادش نیز وعده انتخابات در فوریه ۲۰۲۶ را داده است.
در سریلانکا، فروپاشی اقتصادی سال ۲۰۲۲ که با کمبود سوخت، تورم افسارگسیخته و بیاعتمادی عمومی همراه بود، منجر به سقوط دولت گوتابایا راجاپاکسا و فرار او از کشور شد.
حتی در کشورهایی چون هند و پاکستان که شاهد اعتراضات خیابانی گسترده نبودند، انتخابات اخیر دگرگونیهای قابل توجهی را رقم زد. در پاکستان، حزب «تحریک انصاف» با اتکا به آرای جوانان ۳۱ درصد آرا را کسب کرد. در هند نیز حزب حاکم «بهاراتیا جاناتا» برای نخستینبار در یک دهه گذشته اکثریت پارلمان را از دست داد.
عوامل اصلی خیزشها
فساد و بیاعتمادی به نخبگان:
حکومتهای طولانی نخبگان سنتی و رقابتهای مزمن سیاسی، سبب تضعیف اعتماد عمومی شده است. در پاکستان هیچ نخستوزیری دوره خود را کامل نکرده و در سریلانکا نیز تسلط خانواده راجاپاکسا بر قدرت به نارضایتی عمیق مردم انجامید.
بحران اقتصادی و نابرابری:
رکود اقتصادی، تورم بالا، بیکاری جوانان و وابستگی شدید به وامهای خارجی به ویژه از صندوق بینالمللی پول، زمینه انفجار اجتماعی را فراهم کرده است. در سریلانکا بحران ارزی به کمبود کالاهای اساسی منجر شد و در بنگلادش تورم ۹ درصدی و فساد گسترده نارضایتی عمومی را شعلهور کرد.
قدرت شبکههای اجتماعی:
محدودیت رسانههای سنتی باعث شد جوانان از شبکههای اجتماعی برای سازماندهی اعتراضات استفاده کنند. در نپال با وجود فیلترینگ، معترضان توانستند موجی ملی ایجاد کنند و در بنگلادش دانشجویان با انتشار مستندات فساد، تظاهراتی بیسابقه را رقم زدند.
چشمانداز آینده
تحلیلگران معتقدند که این تحولات سیاسی به معنای پایان بیثباتی نیست، بلکه آغازی برای مرحلهای از رقابت شدید سیاسی است. ظهور نیروهای جدید، از جمله جنبشهای دانشجویی و جوانان، توازن قدرت سنتی را به چالش کشیده و دولتها را تحت فشار فزاینده برای پاسخگویی قرار داده است.
هرچند بحرانهای مالی و محدودیتهای اقتصادی مانع تحقق سریع مطالبات مردمی خواهد بود، اما روند اصلاحات نهادی و کاهش تمرکز قدرت در حال آغاز است. بنگلادش نخستین کشوری است که بازنگری در قانون اساسی برای محدود کردن قدرت نخستوزیر را در دستور کار قرار داده و نپال و سریلانکا نیز در مسیر مشابهی قرار دارند.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما