خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ابنا:
حجت‌الاسلام والمسلمین «محمدکاظم حقانی فضل» استاد حوزه و پژوهشگر علوم اسلامی، در شب‌های ماه مبارک رمضان در سلسله ویدیوهایی به تشریح دعاهای قرآنی با ربّنا می‌پردازد که متن سخنان وی در ویدیوی شب چهاردهم ماه مبارک رمضان به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و آله اجمعین
یکی از دعاهایی که با «ربّنا» و «ربّی» شروع شده‌اند، آیه‌ی 53 سوره‌ی آل‌عمران است که از زبان حواریون حضرت عیسی(ع) است. حواریون 12 نفر از یاران ویژه و خاص حضرت عیسی(ع) بودند که دعا می‌کنند: «رَبَّنا آمَنَّا بِما أَنْزَلْتَ» خدایا ما به آنچه تو نازل کردی ایمان آوردیم، «وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ» و از رسول یعنی حضرت عیسی(ع) تبعیت کردیم، دعای آن‌ها این است: «فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ» اسم ما را جزء شاهدین یا همراه با شاهدان ثبت کن.
در آیه‌ی 83 سوره‌ی مائده همین تعبیر آمده و جالب است که آن هم از زبان مسیحیان است، یعنی توصیف مسیحیان است اما از حواریون نیستند. خداوند در قرآن می‌گوید که بعضی از کشیش‌ها و رهبان‌ها، قلب‌های بسیار صاف و مؤمنی دارند و آماده و حق‌پذیر هستند. این‌ها وقتی «سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَی الرَّسُولِ» آنچه که بر پیامبر نازل شده را می‌شنوند، «تَری أَعْیُنَهُمْ تَفیضُ مِنَ الدَّمْعِ» اشک‌هایشان جاری می‌شود. در پایان می‌گویند: «یَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ». همان عبارت «فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ» که از زبان حواریون نقل شده بود، اینجا خداوند از زبان کشیشان و رهبانان متدین مسیحی نقل می‌کند.
ما را جزء شاهدین قرار بده یعنی چه؟ می‌توان یک معنای ظاهری کرد که بگوییم شهادت می‌دهند. ما شهادت دادیم: «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ» ما را جزء این‌ها بنویس، یعنی ما را مسلمان و مؤمن حساب کن، «فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ» ما را جزء آن شهادت‌دهندگان ثبت کن. این یک معنا است.
معنای دیگری به ذهن می‌رسد که در موارد متعددی در قرآن، کلمه‌ی شاهد بر شاهدان اعمال دلالت دارد. چنان‌که در دادگاه می‌گوییم که فلانی شهادت داد و شاهد شد. قرآن، انبیاء و رسول گرامی اسلام را به عنوان شاهد اعمال معرفی می‌کند که «شَهِیداً عَلَیْهِمْ» (النحل : 89)، به پیامبر می‌گوید که تو شهید بر این‌ها هستی، یعنی گواه اعمال‌شان هستی. مرحوم علامه طباطبایی در جلد 3 المیزان، صفحه‌ی 206 این را توضیح داده است. رهبانان و حواریون، تقاضای بلندی دارند و می‌گویند که ما را جزء شاهدان اعمال قرار بده، مثل این‌که در صف انبیاء قرار بده، «فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ»، این درخواست و ادعای بسیار مهمی است.
نکته‌ی جالب این است که در «بایبل» کتاب مقدس مسیحیان، کسانی که نوح، ابراهیم، اسحاق، یعقوب، یوسف، داوود و موسی به عنوان شاهد اسم برده شده‌اند. به این‌ها شاهدان خدا می‌گویند. یکی از فِرَق مسیحی هم وجود دارد که به آن‌ها شاهدان یهوه می‌گویند که چنین ادعاهایی دارند و عیسی مسیح را شاهد امین و صدیق می‌دانند. پس در اینجا مسیحیان دعا می‌کنند «آمَنَّا بِما أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ» با این‌که ما ایمان آوردیم، ما را در رده‌ی انبیاء قرار بده. این‌ها با دست خالی این دعا را نمی‌کنند، سرمایه‌شان تبعیت از رسول است که چون ما از رسول تبعیت می‌کنیم و ایمان آوردیم، انتظار داریم که در صف انبیاء و شهدا باشیم. آیا چنین چیزی ممکن است؟
آیه‌ی 69 سوره‌ی نساء ظاهراً می‌گوید ممکن است: «مَنْ یُطِعِ اللَّهَ» کسی که از خدا اطاعت کند، «وَ الرَّسُولَ» و از رسول اطاعت کند، «فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ» این‌ها همراه نعمت داده‌شدگان هستند. چه کسانی؟ «مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً» چقدر این‌ها رفقای خوبی هستند. یعنی آیه‌ی 69 می‌گوید که اگر اطاعت از رسول کردی، ظرفیت این را داری که همنشین رسول باشی و همنشین «النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ» باشی.
بنابراین آن دو آیه‌ای که می‌گویند «فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدینَ» ممکن است منظور این باشد که خدایا، به ما ظرفیت زیادی بده که آن‌قدر رشد کنیم تا بتوانیم در بهشت در کنار انبیاء، صدیقین و شهداء قرار گیریم.
خدا این دعاها را در حق همه‌ی بندگان و ما بندگان ناچیز مستجاب فرماید.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
.......................................
پایان پیام/ 167
نظر شما