خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ابنا:
حجت‌الاسلام والمسلمین «محمدکاظم حقانی فضل» استاد حوزه و پژوهشگر علوم اسلامی، در شب‌های ماه مبارک رمضان در سلسله ویدیوهایی به تشریح دعاهای قرآنی با ربّنا می‌پردازد که متن سخنان وی در ویدیوی شب دهم ماه مبارک رمضان به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و آله اجمعین
تعداد زیادی از دعاهایی که با «ربّنا» شروع می‌شود، از زبان حضرت ابراهیم(ع) است که یکی از آن‌ها آیه‌ی 127 سوره‌ی بقره است. در روایات آمده است که حضرت آدم، خانه‌ی کعبه را ساخت اما به مرور زمان خراب شده بود؛ قواعد و پایه‌های خانه‌ی کعبه بود و ابراهیم و اسماعیل، دیوارها را بالا آوردند. خداوند در آیه‌ی 127 سوره‌ی بقره می‌فرماید: «وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبْراهیمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْماعیل» ابراهیم و اسماعیل، زمانی که پایه‌های خانه‌ی خدا را بالا می‌آوردند، گفتند: «رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ» خدایا، این کار ما را قبول کن. تنها موضوع در این دعا این است که از ما قبول کن. این زحمتی که می‌کشیم و این خانه را بنا می‌کنیم از ما قبول کن. البته در آیه‌های بعدی درخواست‌های دیگری هم هست که آن‌ها هم با «ربّنا» شروع می‌شوند.
در جاهای دیگر قرآن هم موارد متعددی درخواست قبولی اعمال از سوی خداوند آمده است اما چرا در این دعا بر «تَقَبَّلْ مِنَّا» تأکید شده است؟ شاید یک نکته‌اش این است که اصولاً مؤمنین که کاری می‌کنند، هر چه انجام می‌دهند، سرمایه، امکان و توفیقش از خداست. مثل این است که از پول کسی برای او چیزی بخریم و به خودش هدیه دهیم؛ چنین حالتی است. این بجز شرمندگی برای انسان چیزی ندارد، مگر این‌که او نادیده بگیرد و قبول کند. این «تَقَبَّلْ مِنَّا» یعنی با این کار ما موافقت کن، هر چند این کار شایستگی ندارد و بسیار ناچیز است و در مقابل عظمت حضرت حق ارزشی ندارد، اما خدایا، از ما قبول کن.
شنیده‌اید در فقه، بین صحیح و قبول تفاوت وجود دارد؛ می‌گویند که نماز کسی درست است ولی معلوم نیست که قبول باشد. قبول داشتن به معنای اثر داشتن است، چون ما برای اثر معنوی، نماز می‌خوانیم: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» (العنکبوت : 45)؛ نماز انسان را از فحشاء دور می‌دارد. ولی اگر قبول نشود، نماز هست اما فحشاء و منکر هم در کنار آن خواهد بود، چون آن نماز قبول نیست. قبول نیست، یعنی اثر معنوی ندارد، انسان را رشد نمی‌دهد و بالا نمی‌برد. درخواست ابراهیم و اسماعیل از خدا این است که این کار را زمینه‌ی رشد ما قرار بده. نه این‌که کاری کرده‌ایم، تمام شده، رفته و منقطع شده است. کار باید ادامه داشته باشد. ادامه‌اش هم این است که در وجود و جان انسان اثر بگذارد و او را بالا ببرد.
در مورد ماجرای حضرت مریم شنیده‌اید که مادر حضرت مریم نذر کرده بود که او را در معبد بگذارد، قرآن در سوره‌ی آل‌عمران می‌فرماید: «فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ»، خدا این را قبول کرد. قبول خدا، مریم، عیسی و برکت طولانی چندین هزار ساله و تا ابد می‌شود، روح الله است، زنده است و اثر او ماندگار است. اگر خدا اعمال ما را قبول کند، ثمره دارد، ادامه دارد.
در ماجرای فرزندان حضرت آدم، هابیل و قابیل دو قربانی کشتند اما قربانی یکی قبول شد «فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَر» (المائدة : 27). قبول قربانی هابیل در تاریخ، دو مسیر هابیلیان و قابیلیان را رسم کرده است. چون او با اخلاص قربانی کرده بود، خدا قربانی‌اش را پذیرفت؛ پذیرفت یعنی در مسیر حق و در مسیر هابیل قرار گرفت. هابیل ادامه‌دهنده‌ی مسیر حق شد و همه‌ی حق‌مداران آن مسیر را ادامه می‌دهند. برکت قبول عمل مثل این خواهد بود.
نکته‌ی بسیار معروف دیگری که شنیده‌اید: «إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ»، آیه‌ی 27 سوره‌ی مائده است که داستان فرزندان آدم را بیان می‌کند. می‌گوید: چرا کار قابیل قبول نشد؟ چون کار وی تقوا نداشت. اگر می‌خواهیم دعای «تَقَبَّلْ مِنَّا» درست شود، باید کار با تقوا همراه باشد.
خداوند کارها و عبادات ناچیز ما را با قبول حسَن خودش قبول بفرماید.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
.....................................
پایان پیام/ 167
نظر شما