همراه با ربنا در رمضان ـ ۱۸/ ایمان سرمایه‌ی وجودی هر انسان مؤمن است

خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ابنا:

حجت‌الاسلام والمسلمین «محمدکاظم حقانی فضل» استاد حوزه و پژوهشگر علوم اسلامی، در شب‌های ماه مبارک رمضان در سلسله ویدیوهایی به تشریح دعاهای قرآنی با ربّنا می‌پردازد که متن سخنان وی در ویدیوی شب هجدهم ماه مبارک رمضان به شرح زیر است:

 بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و آله اجمعین

خداوند در آیه‌ی 193 سوره‌ی آل‌عمران می‌فرماید: «رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادی لِلْإیمانِ»، این آیه از دعاهایی است که با «ربّنا» شروع می‌شود. یعنی خدایا، پروردگارا، ما صدای منادی را شنیدیم که ندا می‌داد و دعوت به ایمان می‌کرد، «یُنادی لِلْإیمانِ» و می‌گفت: «أَنْ آمِنُوا» ایمان بیاورید، «فَآمَنَّا» ما هم ایمان آوردیم، «رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا» حالا که ما ایمان آورده‌ایم، انتظار داریم و دعایی به خاطر ایمان‌مان می‌کنیم که خدایا ما را ببخش و مغفرتت را شامل حال ما کن، «فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّئاتِنا» این دعا ادامه هم دارد «وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ».

شاید نکته‌ی محوری در این آیه همان ایمان باشد، چون چند بار ایمان با عبارت‌های آمنوا و آمنّا آمده است. سه بار کلمه‌هایی که وابسته به ایمان است در این آیه تکرار شده است و به خاطر ایمان تقاضای مغفرت داریم. یعنی حال که ایمان آورده‌ایم شاید سزاوار این باشیم که از کوتاهی‌ها، قصور و تقصیر ما بگذری. ایمان سرمایه‌ی وجودی هر انسان است و قدر و قیمت هر انسانی در بارگاه الهی به اندازه‌ی ایمانش است. مؤمن، یعنی کسی که مسیر را درست انتخاب کرده و باور کرده است، نه کسی که اسماً شهادتین را می‌گوید که «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» و شاید باوری در دلش نباشد و یا ایمانش خیلی سست باشد. وقتی از مؤمن حرف می‌زنیم یعنی کسی که این باور با جان او آمیخته شده است، در رگ و پی او رفته و در شریان‌های وجودش هست. خود این مؤمن موجود ارزشمندی است اما گاهی ممکن است بر ظاهر او آلودگی‌هایی بنشیند. مثل یک سکه‌ی ارزشمند طلا و یک تکه‌ی جواهر است که ممکن است در آلودگی، خاک و حتی فاضلاب بیفتد، اما قدر و قیمت آن کم نمی‌شود. آن را می‌شویند و تمیز می‌شود؛ درمی‌آورند، پاک می‌کنند و ارزش اولیه‌اش در جای خودش است. کسی که گوهر ایمان را دارد، همچون طلایی است که گاه به خاطر رفتارهای نامناسب خش برداشته و آلودگی ظاهری پیدا کرده است. اگر آلودگی به باطن رسوخ کند او دیگر مؤمن نیست.

روایاتی در اصول کافی وجود دارد که می‌فرماید: مؤمنی که گناه می‌کند در آن لحظات گناه، مؤمن نیست؛ مؤمن که گناه نمی‌کند. گاهی اشتباهات جزئی یا خطاهایی از او سر می‌زند اما آن گوهر وجودی باارزش است. به‌هرحال باید این خطاها را هم درست کرد و این چهره باید زیبا باشد. سکه‌ی طلایی که آلوده است، به‌هرحال آلودگی دارد، انسان مؤمن این را با «فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا» می‌خواهد جبران کند. از خدا می‌خواهیم که این را پاک کند و گوهر ایمانش را نشان دهد. اما کسی که گوهر ایمان را ندارد مثل یک مهره‌ی بی‌ارزش یا سنگی است که گاه ممکن است آن را رنگ‌آمیزی کنند. یعنی کسی که گوهر ایمان را ندارد ممکن است برخی از فضیلت‌های ظاهری هم داشته باشد که این فضیلت‌ها ریشه در ایمان نداشته باشد، مثل تخم‌مرغی که آن را خالی می‌کنند؛ محتوا ندارد اما آن را رنگ می‌کنند، خیلی زیبا است اما محتوا ندارد. تفاوت ایمان با غیرایمان اینجا است که گوهر وجودی فرد وابسته به ایمان است.

در روایات آمده است که «حُبُّ عَلِیٍّ حَسَنَةٌ لَا یَضُرُّ مَعَهَا سَیِّئَةٌ» محبت امیرالمؤمنین(ع) و باور به ولایت، حسنه‌ای است که هیچ سیئه‌ای به آن ضرر نمی‌زند؛ نه این‌که شیعیان هر کاری دل‌شان خواست انجام دهند، نه، ضرر می‌زند، اما آن گوهر از دست نمی‌رود. آلودگی روی آن می‌آید ولی آن آلودگی باید پاک شود. مشکلاتی که در این دنیا پیش می‌آید، ریشه‌اش آلودگی‌هایی است که بر ظاهر این گوهر ارزشمند نشسته و ابتلائاتی که پیش می‌آید. به همین دلیل منادی گفت: ایمان بیاور، ما ایمان آوردیم لذا «فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّئاتِنا» سیئات و گناهان ما را پاک کن و بپوشان. معنای لغوی کفر به معنای پوشاندن است. اینجا از خدا می‌خواهیم که گوهر ایمان ما را با پاک کردن آن گناهان حفظ فرماید.

خداوند همه‌ی ما را مشمول این دعاها قرار بده و گوهر ایمان‌مان را حفظ کند.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

.....................................

پایان پیام/ 167