به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - نامه دوم امام علی(ع)، نامه ایشان به مردم کوفه با موضوع تشکر از حضور آنان در نبرد جمل است. حضور بیش از ۱۰ هزار نفر از مردم کوفه در این جنگ نقش موثری در پیروزی حضرت در این نبرد داشت و حضرت نیز با توجه به همین موضوع اقدام به ارسال نامه برای تشکر از آنان می‌کند. حضور سپاه کوفه در این نبرد در حالی بود که مردم برخی از شهرهای اسلامی، سعی کردند با اعلام بی‌طرفی، خود را از نبرد دور نگه دارند و مردم برخی از شهرها مانند بصره، به سپاه جمل پیوسته بودند. حضور لشکریان بصره در سپاه جمل، منجر به ایراد خطبه تند خطاب به ایشان از سوی امام(ع) در هنگام فتح بصره شد که در خطبه‌های ۱۳ و ۱۴ بخشی از آن نقل شده است.
نامه دوم نهج‌البلاغه بخشی از نامه امام علی(ع) به مردم کوفه و تقدیر از حضور آنان بود. متن کامل آن نامه، قبل از سید رضی در کتاب «الکافیة فی ابطال توبة الخاطئة» تالیف شیخ مفید از ابو مخنف نقل شده است.
نسخه اینترنتی این کتاب در کتابخانه دیجیتالی مدرسه فقاهت به شکل رایگان در اختیار عموم است و این نامه در صفحه ۲۸ آن نقل شده است. این نامه حدود ۲۲۲ کلمه است که در متن سید رضی، حدود ۲۳ کلمه آن نقل شده تا بر اساس سنت علمی ایشان، بخش گزیده و منتخب آن، در نهج‌البلاغه قرار گرفته باشد.
در نامه دوم نهج‌البلاغه خطاب به مردم کوفه آمده است: «و من کتاب له علیه‌السلام إلیهم بعد فتح البصرة:
وَ جَزَاکُمُ اللَّهُ مِنْ أَهْلِ مِصْرٍ عَنْ أَهْلِ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ أَحْسَنَ مَا یَجْزِی الْعَامِلِینَ بِطَاعَتِهِ وَ الشَّاکِرِینَ لِنِعْمَتِهِ؛ فَقَدْ سَمِعْتُمْ وَ أَطَعْتُمْ، وَ دُعِیتُمْ فَأَجَبْتُم. نامه‌ای از آن حضرت(ع) پس از فتح بصره به مردم کوفه نوشته است: خداوند به شما مردم شهر از جانب خاندان پیامبرتان پاداش نیکو دهد، همان پاداش که به فرمانبران و سپاسگویان نعمتش می‌دهد. شما شنیدید و اطاعت کردید، فراخوانده شدید و پاسخ دادید».
امام(ع) در این نامه پنج صفت برای مردم کوفه بیان کرده تا دلایل تقدیر و دعا برای آنها را بیان کرده باشد: نخست عمل به طاعت الهی، دوم ادای شکر نعمت‌های او، سوم گوش فرا دادن به فرمان، چهارم اطاعت فرمان امام(ع) و پنجم اجابت دعوت او. بدیهی است که اوصاف، نه فقط محدود به مردم شهر کوفه بلکه برای هر شخصی یا گروهی است که در هر زمانی و مکانی، حتی در عصر کنونی، امام و ولی برحق زمان خویش را شناخت و از او اطاعت کرد، مشمول این دعای حضرت خواهد بود.
در انتها باید گفت: کوفه‌ای که در آغاز حکومت امام علی(ع) این چنین مورد تقدیر ایشان قرار گرفته بود، به دلایل مختلفی از جمله شهادت یاران خاص امیرالمومنین(ع)، کوتاهی شخصیت‌های معروف در انجام وظایف خود نسبت به حاکم اسلامی همچنین جنگ رسانه‌ای و ایجاد فتنه‌های مختلف طایفه‌ای و قبیله‌ای، چند ماه بعد، آن چنان تغییر یافت که بارها ساکنان آن، در خطبه‌های مختلف از جمله خطبه‌های ۲۷، ۳۹، ۷۱، ۷۲ و ۱۳۱ مورد اعتراض و توبیخ حضرت قرار گرفتند و این شهر سرگذشتی دیگر در تاریخ یافت.
در بخش سوم این نوشته، نامه سوم نهج‌البلاغه با موضوع نهی از دنیاطلبی به عنوان مهمترین عامل دوری از وظایف دینی، بررسی خواهد شد.
منابع:
کتاب: پیام امام، شرح نهج البلاغه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی
کتاب: معارف نهج البلاغه، حجت‌الاسلام محمد دشتی
کتاب: کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی، محمدحسین رجبی دوانی
مقاله: مردم‌شناسی کوفه از دیدگاه امام علی(ع) با تاکید بر نهج البلاغه، محمدحسن نادمی، پژوهشنامه نهج البلاغه، سال دوم، شماره هشتم
سید علی‌اصغر حسینی/ ابنا
.....................
پایان پیام
نظر شما