به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت (ع) ـ ابنا ـ حکمت نهم نهج‌البلاغه، بخشی از نامه‌ای نسبتا بلند از امام علی(ع) است که برخی منابع حدیثی مانند «وسائل الشیعه» آن را به‌عنوان «فی وصیته لولده محمد بن حنفیه» و برخی از منابع دیگر مانند «فروع کافی»، آن را با عنوان «فی رسالته الی الحسن(ع)» نقل کرده‌اند. همچنین این سخنان به نقل از برخی ائمه(ع) از امام علی(ع) نقل شده که به‌عنوان نمونه می‌توان به «امالی شیخ صدوق» اشاره کرد که این سخنان را به نقل از امام موسی بن جعفر(ع) از پدرانش نقل کرده‌اند. در مجموع می‌توان بیش از ۷۲ سند روایی برای این سخنان امیرالمومنین(ع) در کتاب‌های حدیثی یافت.
همین عبارت از امیرالمومنین(ع) در منابع اهل سنت، با اندکی تفاوت در عبارات در کتاب‌های «المحاسن والأضداد» تالیف: جاحظ، همچنین «تجارب الأمم» نوشته «ابن مسکویه» نیز نقل شده است. همچنین بخش‌های دیگر این نامه، در حکمت ۷۷ و ۱۰۸ نهج‌البلاغه نقل شده که مضمون همه این حکمت‌ها، «مذمت دنیا» است.
در حکمت نهم نهج‌البلاغه، به نقل از امام علی(ع) آمده است: «وَ قَالَ عَلَیهِ‌السِّلَامُ: إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْیَا عَلَی أَحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَیْرِهِ، وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ. امام(ع) فرمود: هنگامی که دنیا به کسی روی آورد نیکی‌های دیگران را به او عاریت می‌دهد و هنگامی که به کسی پشت کند، نیکی‌های خودش را نیز از او می‌گیرد.»
امام علی(ع) در این عبارت می‌فرمایند: اگر کسی دنیا به او رو بیاورد، یعنی در دنیا، اعتبار و سمت و جایگاهی داشته باشد، خوبی‌های دیگران، مثلا خوبی‌ها و تلاش‌های زیردستان او یا ویژگی‌های مثبت دیگران، به او نسبت داده می‌شود، به عبارت دیگر، به شیوه‌ای متملقانه و چاپلوسانه، اوصافی به او نسبت داده می‌شود که او شایسته این اوصاف نیست و اگر همین شخص، به دلایلی جایگاه خود را از دست بدهد، حتی اوصاف خوبی که دارد نیز مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
به عبارت دیگر باید دانست که هر شخصی که با نگاهی دنیایی، به داشته‌های خود می‌نگرد، باید بداند که همه این داشته‌ها و توانمندی‌ها، موقت و «عاریه»ای بوده و تا مدتی محدود و حداکثر تا زمان مرگ، در اختیار اوست و همانگونه که با تغییراتی، این قدرت و مسئوولیت به او رسیده است، با تحولات دیگری، این توانمندی‌ها از او سلب شده و در اختیار اشخاص دیگری قرار می‌گیرد.
حال اگر این داشته‌ها، با تملق‌های دروغین یا با افراط‌های مختلف اطرافیان، بیشتر از حد تصور، در نظر او ارزشمند شود، جدایی او از این سمت‌ها، سخت‌تر خواهد بود.
این ابزارهای «عاریه‌ای» تنها زمانی ارزشمند است که وسیله و ابزاری برای عبادت خداوند و خدمت به مردم باشد و تنها این گونه است که این مسئولیت‌ها و ابزارهای دنیایی چون وسیله‌ای برای کسب ثواب آخرتی است، ارزشمند خواهند بود.
منابع:
- کتاب: پیام امام، شرح نهج‌البلاغه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی
- کتاب: شرح نهج‌البلاغه علامه محمد تقی جعفری
- کتاب: شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید
- کتاب: روات و محدثین نهج‌البلاغه، مرحوم محمد دشتی
سید علی‌اصغر حسینی/ ابنا
............................
پایان پیام
نظر شما