به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - در میان خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نقل‌شده از امیرالمؤمنین(ع)، نام ده نفر از انبیای الهی ذکر شده است که یکی از این انبیا، حضرت آدم(ع) است. ماجرای خلقت ایشان، به‌عنوان نخستین مخلوق انسانی و اولین نبی خداوند، در بخش‌های مختلف نهج‌البلاغه دیده می‌شود. بررسی سیر زندگی حضرت آدم(ع) و ماجراهای مرتبط با ایشان از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع) از موضوعات جذابی است که در کنار آیات قرآن کریم، می‌تواند ابعادی ناگفته از زندگی حضرت آدم(ع) و خلقت را روشن سازد. داستان حضرت آدم(ع) و شخصیت‌ها و ماجراهای مرتبط با ایشان به‌گونه‌ای است که بیشترین ذکر از یک پیامبر، به‌جز پیامبر اسلام(ص)، در مورد حضرت آدم(ع) در نهج‌البلاغه نقل شده است.
داستان حضرت آدم(ع) و ماجراهای مرتبط با خلقت ایشان در خطبه یک، خطبه ۹۱ (معروف به خطبه اشباح) و خطبه ۱۹۲ (معروف به خطبه قاصعه) آمده است.
حضرت امیرالمؤمنین(ع) در خطبه اشباح، پس از بیان اوصاف خداوند، نحوه خلقت موجودات مختلف، آسمان، انواع ملائکه و اوصاف آنان، همچنین نحوه خلقت زمین و آثار تأثیرات جوی بر آن را بیان می‌کنند. سپس به حضرت آدم(ع) و نحوه انتخاب و هبوط او می‌پردازند و در عبارت‌هایی کوتاه اما گویا، با تأکید بر اینکه زمین هیچ‌گاه خالی از حجت نخواهد بود، سیر زندگی آدم(ع) تا رسالت نبی اسلام(ص) را بیان می‌فرمایند: «فَلَمَّا مَهَدَ أَرْضَهُ وَ أَنْفَذَ أَمْرَهُ اخْتَارَ آدَمَ (علیه السلام) خِیرَةً مِنْ خَلْقِهِ وَ جَعَلَهُ أَوَّلَ جِبِلَّتِهِ وَ أَسْکَنَهُ جَنَّتَهُ وَ أَرْغَدَ فِیهَا أُکُلَهُ وَ أَوْعَزَ إِلَیْهِ فِیمَا نَهَاهُ عَنْهُ وَ أَعْلَمَهُ أَنَّ فِی الْإِقْدَامِ عَلَیْهِ التَّعَرُّضَ لِمَعْصِیَتِهِ وَ الْمُخَاطَرَةَ بِمَنْزِلَتِهِ فَأَقْدَمَ عَلَی مَا نَهَاهُ عَنْهُ مُوَافَاةً لِسَابِقِ عِلْمِهِ فَأَهْبَطَهُ بَعْدَ التَّوْبَةِ لِیَعْمُرَ أَرْضَهُ بِنَسْلِهِ وَ لِیُقِیمَ الْحُجَّةَ بِهِ عَلَی عِبَادِهِ وَ لَمْ یُخْلِهِمْ بَعْدَ أَنْ قَبَضَهُ مِمَّا یُؤَکِّدُ عَلَیْهِمْ حُجَّةَ رُبُوبِیَّتِهِ وَ یَصِلُ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ مَعْرِفَتِهِ بَلْ تَعَاهَدَهُمْ بِالْحُجَجِ عَلَی أَلْسُنِ الْخِیَرَةِ مِنْ أَنْبِیَائِهِ وَ مُتَحَمِّلِی وَدَائِعِ رِسَالاتِهِ قَرْناً فَقَرْناً حَتَّی تَمَّتْ بِنَبِیِّنَا مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) حُجَّتُهُ وَ بَلَغَ الْمَقْطَعَ عُذْرُهُ وَ نُذُرُهُ. هنگامی که خدا زمین را برای زندگی انسان آماده ساخت و فرمان خود را صادر فرمود، آدم(ع) را از میان مخلوقاتش برگزید و او را نخستین و برترین مخلوق خود در زمین قرار داد. ابتدا آدم(ع) را در بهشت جای داد و خوراکی‌های گوارا به او بخشید و از آنچه او را منع کرد، پرهیز داد و آگاهش ساخت که اقدام بر آن، نافرمانی بوده و مقام و ارزش او را به خطر خواهد افکند. اما آدم(ع) به آنچه نهی شده بود، اقدام کرد و علم خداوند درباره او تحقق یافت. پس از توبه، او را از بهشت به سوی زمین فرستاد تا با نسل خود زمین را آباد کند و بدین‌وسیله حجت را بر بندگان تمام کرد. پس از وفات آدم(ع)، زمین را از حجت خالی نگذاشت و میان فرزندان آدم(ع) و خود، پیوند شناسایی برقرار فرمود و قرن به قرن، حجت‌ها و دلیل‌ها را بر زبان پیامبران برگزیده آسمانی و حاملان رسالت خویش جاری ساخت تا اینکه سلسله انبیا با پیامبر اسلام، حضرت محمد(ص) به اتمام رسید و بیان احکام، انذار و بشارت الهی به سرمنزل نهایی راه یافت.»
در بررسی شخصیت حضرت آدم(ع) در نهج‌البلاغه، باید در کنار مواردی که صراحتاً از ایشان نام برده شده است، جریان خلقت جهان، ماجرای فرشتگان و خداوند هنگام خلقت انسان، دستور سجده بر انسان، تمرد شیطان، خلقت حضرت حوا(س)، هبوط انسان به زمین و ماجرای هابیل و قابیل نیز مورد توجه قرار گیرد. روشن است که امکان بررسی همه این موارد در این نوشته نیست.
علاوه بر آنچه بیان شد، باید افزود که امیرالمؤمنین(ع) در خطبه ۱۷۶ و همچنین حکمت‌های ۲۵، ۱۹۲، ۲۵۴، ۲۶۷، ۳۲۶، ۳۷۹، ۴۱۹ و ۴۵۴، انسان‌ها را با خطاب «یا بن آدم» مخاطب قرار داده‌اند. همه این موارد، توصیه‌های اخلاقی برای تعالی فرزندان آدم(ع) است.
سید علی‌اصغر حسینی/ خبرگزاری ابنا
--------------------------
پایان پیام
نظر شما