به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در روزهای پایانی ژوئن ۲۰۲۵، زُهران ممدانی (Zohran Mamdani)، نماینده سوسیالیست مجلس ایالتی نیویورک، به عنوان نامزد منتخب حزب دموکرات در انتخابات شهرداری نیویورک معرفی شد. نیویورک شهری دموکرات است و این یعنی وی عملا در انتخابات پیش رو شهردار خواهد شد. ازاین‌رو، این رویداد بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های آمریکا و جهان داشت و بسیاری آن را نقطه عطفی در سیاست شهری و حزبی نیویورک دانستند. ممدانی در خانواده‌ای مسلمان و متعلق به جامعه شیعه دوازده‌امامی خوجه در اوگاندا زاده شده است. انتخاب او نه‌تنها به سبب پیشینه مهاجرتی، ریشه‌های مذهبی و گرایش‌های رادیکال‌اش حائز اهمیت است، بلکه به دلیل شکاف‌هایی که در درون حزب دموکرات پدید آورده، واجد ابعاد ساختاری و فرهنگی مهمی است.
ممدانی، متولد اوگاندا و فرزند محمود ممدانی، اندیشمند ضداستعماری و استاد دانشگاه کلمبیا، است. او نماینده ایالت کویینز در مجلس ایالتی نیویورک است. او از سال ۲۰۲۰ که با حمایت جنبش سوسیالیست‌های دموکرات آمریکا (DSA) وارد مجلس شد، به یکی از چهره‌های شاخص جناح چپ حزب بدل شده است.
گرایش‌های ایدئولوژیک او را می‌توان در سه محور اساسی دسته‌بندی کرد:
- عدالت اقتصادی چپ و رادیکال
- مخالفت صریح با سیاست‌های خارجی مداخله‌گرایانه آمریکا
- حمایت تمام‌قد از حقوق اقلیت‌ها، از جمله جامعه مسلمانان و البته همجنس‌گرایان
در حوزه سیاست خارجی، ممدانی مواضعی اتخاذ کرده که او را به شدت در تقابل با بدنه سنتی دموکرات‌ها قرار داده است. او از جمله معدود نمایندگانی است که اسرائیل را به‌صراحت یک رژیم آپارتاید توصیف کرده و حملات ارتش این کشور به غزه را نسل‌کشی خوانده است. او در توییتی در ژوئن ۲۰۲۵ نوشت: «ما باید بین امنیت یهودیان و تداوم رژیم آپارتاید تمایز قائل شویم. اسرائیل دولتی است که بنیادش بر تبعیض نژادی استوار است و باید به پاسخ‌گویی کشانده شود». همچنین در مقاله‌ای در گاردین به‌صراحت از حمایت خود از جنبش جهانی BDS (جنبش ضدصهیونیستی حامی تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم کالاهای اسرائیلی) دفاع کرده و آن را ابزار مشروع مقاومت مدنی فلسطینی‌ها دانسته است.[1]
در یکی از مناظره‌های کلیدی انتخاباتی، ممدانی صراحتاً اعلام کرد که «هرگز به اسرائیل نرفته‌ام، هرگز در برابر مقامات اسرائیلی سر خم نکرده‌ام و هرگز آن گناهانی را که برخی برای رسیدن به قدرت مرتکب شده‌اند، انجام نداده‌ام.» او در ادامه، همراهی با مهاجران، زنان و سیاه‌پوستان را یکی از افتخارات سیاسی‌اش خواند و تأکید کرد که به قول‌هایش به مردم پایبند مانده است.
موضع‌گیری‌های او درباره فلسطین تا آنجا پیش رفت که برخی رهبران حزب از جمله حکیم جفریز، رهبر اقلیت مجلس نمایندگان آمریکا، از او خواستند اظهارات خود درباره شعار «انتفاضه را جهانی کنیم» (globalize the intifada) را روشن کند. ممدانی در پاسخ تصریح کرد که این شعار را جنبشی برای جهانی‌کردن مبارزه غیرمسلحانه با اشغال می‌داند و نه دعوت به خشونت یا یهودستیزی. او در گفت‌وگویی با Jewish Insider اظهار داشت که «من زبان مقاومت را قضاوت نمی‌کنم؛ بلکه هدفم ایجاد نیویورکی امن برای همه است، از جمله یهودیان».[2]
با فاصله کوتاهی از انتشار کلیپ مناظره، سرانجام در انتخابات مقدماتی شهرداری نیویورک، شهری با بزرگ‌ترین جمعیت یهودیان جهان، نامزدی با مواضع ضدصهیونیستی با رأی مردم پیروز شد. ممدانی در واکنش به سیاست‌های نتانیاهو اعلام کرده که «او باید با نیویورک خداحافظی کند». او در اظهارنظری جنجالی گفت اگر نتانیاهو وارد نیویورک شود و تحت تعقیب دیوان کیفری بین‌المللی باشد، او را بازداشت می‌کند. ممدانی به عنوان نماینده مجلس ایالتی نیویورک، لایحه‌ی قانونی «نه با پول ما!» (!Not on Our Dime) را ارائه کرده است. هدف این قانون، جلوگیری از فعالیت موسسات خیریه ثبت‌شده در نیویورک است که برای شهرک‌سازی‌های اسرائیلی در سرزمین‌های اشغالی فلسطین پول جمع‌آوری می‌کنند. این قانون به دادستان کل ایالت اجازه می‌دهد تا مجوز این موسسات را لغو کرده و آنها را تا یک میلیون دلار جریمه کند.
در کنار سیاست خارجی، یکی از برجسته‌ترین دیدگاه‌های ممدانی، حمایت کامل و ساختاری از حقوق تراجنسیتی‌ها و دیگر اقلیت‌های جنسی است. او متعهد شده است ۶۵ میلیون دلار از بودجه شهرداری را به خدمات بهداشتی تأیید جنسیت (gender-affirming care) اختصاص دهد و مراکز درمانی عمومی را به امکانات لازم در این حوزه تجهیز کند. همچنین وعده داده است دفتری ویژه برای پیگیری امور همجنس‌گرایان در شهرداری ایجاد کند و نیویورک را به «پایتخت پناهگاه اقلیت‌های جنسی» تبدیل کند.[3]
ممدانی همچنین از جمله معدود نامزدهایی است که به صراحت خواهان کاهش چشمگیر بودجه پلیس، ممنوعیت فناوری‌های نظارتی، و تمرکز بر خدمات اجتماعی به‌جای ابزارهای تنبیهی شده است. در همین راستا، او در برنامه انتخاباتی‌اش اعلام کرده که هزینه خدمات همگانی از جمله حمل‌ونقل، مراقبت از کودک،و درمان باید کاملاً رایگان شود و بودجه این موارد از کاهش کمک‌های مالی به نهادهای امنیتی و پروژه‌های املاک خصوصی تأمین گردد.
دیگر بعد هویتی ممدانی، جایگاه مذهبی او و نسبتش با اسلام باشد. زهران ممدانی در خانواده‌ای مسلمان و متعلق به جامعه شیعه خوجه دوازده‌امامی پرورش یافته است. این جامعه که خاستگاه آن به هند بازمی‌گردد، در دهه‌های گذشته در شرق آفریقا و آمریکای شمالی حضوری پررنگ داشته و با شبکه‌ای گسترده از نهادهای دینی، خیریه‌ای و آموزشی شناخته می‌شود. پدر او، محمود ممدانی، نیز در همین سنت دینی رشد یافته، هرچند فعالیت‌های فکری و آکادمیکش عمدتاً در چارچوب نظریه‌های پسااستعماری و چپ‌گرایانه تعریف شده است. به نظر می‌رسد زهران ممدانی نیز از این زمینه هویتی آگاه است و هرچند گرایش مذهبی‌اش آشکارا شریعت‌محور نیست، اما خاستگاه فرهنگی و الهیاتی‌اش را انکار نمی‌کند.
ممدانی همچون چهره‌هایی چون رشیده طلیب یا ایلهان عمر، نمایندگان مسلمان کنگره آمریکا، بیشتر از اسلام به‌مثابه عنصری فرهنگی، اقلیتی و ضدتبعیض بهره می‌گیرد و نه یک نظام ارزشی کامل یا منبع الهام فقهی. در مصاحبه‌ها و برنامه‌های سیاسی‌اش هرگز از دین به‌عنوان مرجع قانون‌گذاری یا تنظیم رفتارهای فردی یاد نمی‌کند. دین در تجربه زیسته او بیشتر یک هویت مهاجرتی و اقلیت‌محور است؛ چیزی که با آن تبعیض دیده، حاشیه‌نشینی را تجربه کرده و اکنون می‌کوشد در برابر آن گفتمان سیاسی بسازد. برای نمونه، او در واکنش به موج اسلام‌هراسی پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گفته بود: «هیچ‌کس از سیاست‌مداران نمی‌پرسد درباره اسلام‌هراسی چه موضعی دارند. انگار دغدغه مسلمانان برای هیچ‌کس اهمیت ندارد».
او ضمن محکوم کردن حملات ۷ اکتبر توسط حماس، بارها حملات اسرائیل به غزه را «نسل‌کشی» و «جنایت» دانسته و اسرائیل را یک «دولت آپارتاید» خوانده است. وقتی از او پرسیده شد که آیا حق اسرائیل برای موجودیت به عنوان یک دولت یهودی را به رسمیت می‌شناسد، او پاسخ داد که با هیچ دولتی که شهروندانش را بر اساس مذهب یا هر معیار دیگری درجه‌بندی کند، موافق نیست. او بر اصل برابری کامل برای همه ساکنان «بین رود اردن و دریای مدیترانه» تاکید می‌کند.
در واکنش به پیروزی او در انتخابات مقدماتی شهرداری نیویورک، الون میزراحی، نویسنده و فعال یهودی غیراشکنازی که سال‌هاست از صهیونیسم فاصله گرفته، در توییتر نوشت: «یک ملت شیعه، دولت یهود را در خاورمیانه به شدت تحقیر کرد. روز بعد، یک نامزد شیعه، لابی یهود را در انتخابات مقدماتی شهرداری نیویورک شکست سختی داد. والله، قدرت در دست شیعیان است. آنها قدرت یهود را با ظرافت و سهولت از بین می‌برند.»
در این نگاه، اسلام نه یک مجموعه دستورات دینی بلکه یک تجربه تاریخی و سیاسی اقلیت‌بودن است؛ تجربه‌ای که او را به جنبش‌های سیاه‌پوستان، مهاجران آمریکای لاتین و تراجنسیتی‌ها نزدیک می‌کند. از همین روست که می‌توان گفت ممدانی در حال ساختن نوعی «اسلام فرهنگی چپ‌گرا» است؛ اسلامی که برآمده از عدالت اجتماعی، همبستگی میان ستمدیدگان و انتقاد از ساختارهای سلطه نژادی و طبقاتی است، نه از مدارس فقهی یا الهیات سنتی.
نکته مهم در این‌جاست که این خوانش از اسلام، اگرچه از دید برخی مسلمانان محافظه‌کار یا حتی نوگرا قابل نقد است، اما برای بسیاری از مسلمانان نسل دوم مهاجر در آمریکا، به‌ویژه در محیط‌های دانشگاهی و شهری، معنادار و قابل پذیرش است. در واقع، ممدانی نماینده صدای نسل جدیدی از مسلمانان آمریکایی است که با اسلام سنتی فاصله دارند، اما از هویت دینی‌شان برای بازتعریف شهروندی، عدالت و کنش سیاسی بهره می‌گیرند.
زهران ممدانی، پیش از قطعی شدن انتخابش به‌عنوان شهردار نیویورک، از هم‌اکنون معادلات حزب دموکرات و فضای سیاسی شهر را دگرگون کرده است. گرچه مواضع او با انتقادات تند محافل محافظه‌کار، لابی‌های حامی اسرائیل و حتی جناح‌هایی از حزب دموکرات مواجه شده، اما حضور او در عرصه سیاست، نشانه‌ای از تغییر در فرهنگ سیاسی و مذهبی آمریکا در دهه سوم قرن بیست‌ویکم است.
منابع:
[1] theguardian.com/us-news/2025/jun/26/zohran-mamdani-mayoral-race-gaza
[2] jewishinsider.com/2025/06/zohran-mamdani-new-york-city-mayoral-israel-antisemitism
[3] them.us/story/zohran-mamdani-nyc-major-trans-healthcare-65-million
نوشته : حامد دهقانی به نقل از سایت سیاق
..............................
پایان پیام/
نظر شما