به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ دوازدهمین دوره همایش مطالعات خلیج فارس و شبهجزیره عربستان، ۱۳ و ۱۴ دسامبر ۲۰۲۵ در دوحه برگزار شد. برگزاری این همایش به همت مرکز عربی پژوهش و مطالعات سیاستگذاری بود. در این دوره، نزدیک به ۴۰ مقاله پژوهشی از سوی محققانی از کشورهای خلیج فارس، جهان عرب و پژوهشگران خارجی، در قالب ۱۶ نشست علمی ارائه شد.
این دوره از همایش در دو مسیر علمی برگزار شد؛ مسیر نخست با عنوان «کشورهای عربی خلیج فارس و تحولات مشرق عربی» و مسیر دوم با محور «رسانههای اجتماعی در بافت خلیج فارس؛ ابزار و شکلدهی به عرصههای سیاسی و مدنی».
آغاز رسمی همایش با سخنرانی العنود عبدالله آلخلیفه، پژوهشگر واحد مطالعات خلیج فارس و شبهجزیره عربستان در مرکز عربی، همراه بود.
وی با اشاره به شرایط حساس منطقهای، تأکید کرد که همایش امسال در مقطعی برگزار میشود که تحولات عمیق سیاسی و امنیتی، ضرورت بازاندیشی در جایگاه و نقش کشورهای خلیج فارس در آینده منطقه را دوچندان کرده است.
العنود عبدالله عملیات طوفان الاقصی و پیامدهای آن، از جمله جنگ ویرانگر علیه نوار غزه و گسترش اثرات آن به لبنان، ایران، یمن و عراق و همچنین سقوط نظام بشار اسد در سوریه را نقطه عطفی در تحولات مشرق عربی توصیف کرد و افزود هرچند این تحولات در ظاهر ماهیتی خلیجی نداشتهاند، اما کشورهای خلیج فارس بهشدت از آنها تأثیر پذیرفته و در کانون این دگرگونیها قرار گرفتهاند.
رسانههای اجتماعی؛ فراتر از ابزار ارتباطی
آلخلیفه در بخش دیگری از سخنان خود به نقش روزافزون رسانههای اجتماعی در کشورهای خلیج فارس پرداخت و تصریح کرد که تحول دیجیتال در این منطقه دیگر صرفاً یک تغییر فنی نیست، بلکه به زیرساختی برای زندگی اجتماعی و سیاسی تبدیل شده است.
به گفته وی، رسانههای اجتماعی اکنون بستری برای بازتعریف رابطه شهروند و دولت، نهاد و کنشگر اجتماعی و همچنین دانش و قدرت فراهم کردهاند و کشورهای خلیج فارس از نظر میزان استفاده دیجیتال، در شمار متراکمترین مناطق جهان قرار دارند.
کشورهای خلیج فارس و تحولات مشرق عربی
نخستین نشست مسیر اول با عنوان «تحولات مشرق عربی و کشورهای خلیج فارس؛ تعامل و چالشها» به ریاست مروان قبلان، مدیر واحد مطالعات سیاسی مرکز عربی، برگزار شد. عبدالله الشایجی، استاد روابط بینالملل دانشگاه کویت، در مقالهای با عنوان «پیامدهای طوفان الاقصی و تحولات مشرق عربی بر کشورهای خلیج فارس»، این رویداد را نقطه عطفی راهبردی دانست که نقشههای نفوذ و ائتلافهای منطقهای را دگرگون کرده است.
در ادامه، اسعد بن صالح الشملان، مدیر مرکز مطالعات اروپایی در مؤسسه مطالعات دیپلماتیک شاهزاده سعود الفیصل، در مقالهای به بررسی نحوه تعامل کشورهای شورای همکاری با تحولات مشرق پرداخت و بر ضرورت ایجاد نظم منطقهای جدید مبتنی بر همگرایی عمیق و توسعه پایدار تأکید کرد.
خالد بن عبدالعزیز الخلیفی، دیپلمات و استاد دانشگاه نیز در مقالهای با عنوان «چندجانبهگرایی محدود در خلیج فارس» از شکلگیری الگوهای جدید همکاری منطقهای سخن گفت و این روند را پاسخی واقعگرایانه به تحولات شتابان مشرق عربی دانست.
امنیت خلیج فارس و بازتعریف نقش منطقهای
نشست دوم این مسیر با ریاست عبد الهادی العجمی برگزار شد. در این نشست، عبدالله الغیلانی با تمرکز بر نبود اجماع امنیتی در میان کشورهای خلیج فارس، بر ضرورت تدوین راهبردی مستقل و بازنگری در رویکردها، بهویژه در قبال مسئله فلسطین، تأکید کرد.
عبدالله راشد المرسل نیز در مقالهای تصریح کرد که کشورهای خلیج فارس از جایگاه حاشیهای خارج شده و به بازیگرانی فعال در بازتعریف توازنهای منطقهای تبدیل شدهاند. سلطان الخلیفی، پژوهشگر قطری، هم تحولات کنونی را فرصتی تاریخی برای ارتقای جایگاه منطقهای و بینالمللی کشورهای خلیج فارس دانست.
تحولات نظام بینالملل و امنیت خلیج فارس
همچنین برنامه بعدی، نشستی مشترک با شورای خاورمیانه برای امور بینالملل بود. در این نشست، راشد النعیمی، مسئول مرکز مطالعات راهبردی نیروهای مسلح قطر، بر ضرورت بازنگری در راهبردهای دفاعی جمعی کشورهای خلیج فارس در نظام جهانی در حال گذار تأکید کرد.
رسانههای اجتماعی، هویت و عرصه عمومی
در مسیر دوم همایش، نشستهایی با محور جامعه دیجیتال، هویت، تعصب اجتماعی و پدیده پادکست در خلیج فارس برگزار شد. پژوهشگران در این نشستها به بررسی نقش رسانههای اجتماعی در بازتولید هویت، شکلگیری گفتمانهای مدنی، رقابت نمادها و تأثیر پلتفرمهای دیجیتال بر ساختارهای اجتماعی و سیاسی پرداختند.
همچنین در نشستی ویژه، پدیده پادکستهای خلیجی با حضور فعالان این حوزه مورد بحث قرار گرفت و تجربههای رسانهای جدید در کشورهای خلیج فارس بررسی شد.
........
پایان پیام/
نظر شما