چشم‌انداز مسلمانان در کانادا: چالش‌ها و فرصت‌ها

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ جامعه مسلمانان کانادا، با رشد سریع جمعیت و مشارکت فعال در حوزه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، اکنون به یکی از متنوع‌ترین و پرچالش‌ترین اقلیت‌های مذهبی کشور تبدیل شده است.

مسلمانان کانادا که اکنون نزدیک به پنج درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهد، در کنار موفقیت‌های آموزشی و فرهنگی، با موانع ساختاری، تبعیض و مشکلات اقتصادی نیز مواجه هستند.

گزارش زیر نگاهی آماری و تحلیلی به وضعیت کنونی مسلمانان کانادا، فرصت‌های پیش رو، و چالش‌های موجود دارد:

جمعیت:

• در سال ۲۰۲۱، ۱٬۷۷۵٬۷۱۰ مسلمان در کانادا زندگی می‌کردند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۱، ۱٬۰۵۳٬۹۴۵ نفر بود.

• مسلمانان ۴.۹٪ از کل جمعیت کانادا را تشکیل می‌دهند (افزایش نسبت به ۳.۲٪ در سال ۲۰۱۱).

• عمدتاً در مناطق شهری ساکن هستند.

• بیش از نیمی از مسلمانان کانادا در استان اونتاریو زندگی می‌کنند (۵۳.۱٪)؛ اگرچه نسبت به ۲۰۱۱ اندکی کاهش یافته که نشان‌دهنده الگوهای مهاجرت داخلی است.

• تمرکز جمعیتی در منطقه کلان‌شهری تورنتو، مونترال، اتاوا، ونکوور و شهرهای استان آلبرتا است.

• در شمال کانادا تنها ۵۰۵ مسلمان زندگی می‌کنند، اما این تعداد نسبت به ۲۰۱۱، ۳۸.۳٪ افزایش داشته است.

مهاجرت:

• ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱: مسلمانان ۱۳.۷٪ کل مهاجران را تشکیل می‌دادند.

• ۲۰۱۱: این نسبت به ۱۸٪ رسید.

• آمار ۲۰۲۱: ۶۳.۱٪ از مسلمانان کانادا مهاجر هستند.

• بیشتر مهاجران مسلمان از آسیا آمده‌اند (حدود ۶۴.۷٪) از جمله پاکستان، ایران، سوریه، بنگلادش، افغانستان، هند، لبنان و عراق.

• شمار قابل‌توجهی نیز از عربستان، ترکیه، امارات، اردن، کویت و سرزمین‌های فلسطینی آمده‌اند.

• ۲۹.۱٪ از مسلمانان مهاجر از آفریقا هستند (مراکش، الجزایر، سومالی، مصر و تونس).

• گروه‌های کوچک‌تری از آمریکای جنوبی، کارائیب، اروپا و اقیانوسیه آمده‌اند.

مناطق پر تراکم:

• GTA (منطقه کلان‌شهری تورنتو): در حال حاضر ۱۰.۲٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۶ به ۱۳.۲٪ برسد (بر اساس آمار کانادا).

• مونترال، کبک: مسلمانان ۸.۹٪ جمعیت این شهر را تشکیل می‌دهند.

• اتاوا: اکنون جایگاه سوم را بعد از مونترال و تورنتو دارد و با کلگری و ادمونتون رقابت می‌کند.

زبان و تنوع:

• عربی رایج‌ترین زبان مادری در میان مسلمانان کانادا است، سپس اردو، بنگالی، فارسی، سومالی و ترکی قرار دارند.

• ۹۵٪ مسلمانان کانادا قادر به گفتگو به یکی از زبان‌های رسمی (انگلیسی یا فرانسوی) هستند.

• ۸۹.۲٪ از مسلمانان خود را «اقلیت قابل رؤیت» معرفی کرده‌اند.

• بیش از ۶۰ گروه قومی-فرهنگی در میان مسلمانان وجود دارد.

• گروه‌های غالب شامل: آسیای جنوبی (۳۷.۶٪)، عرب‌ها (۳۲.۲٪)، آسیای غربی (۱۳٪) و سیاه‌پوستان مسلمان (۱۱.۶٪ – افزایش نسبت به ۹٪ در سال ۲۰۱۱).

• ۱٬۸۴۰ مسلمان بومی (افزایش از ۱٬۰۶۵ در سال ۲۰۱۱) که اکثراً زن (۵۸٪) هستند.

سن و هویت فرهنگی:

• جمعیت مسلمانان کانادا جوان است.

• ۳۱.۵٪ در کانادا، آمریکا یا اروپا متولد شده‌اند (۲۸٪ از این جمعیت در کانادا متولد شده‌اند).

• طبق آمار ۲۰۲۱، هیچ کشور عربی در میان سه کشور اصلی مبدأ تولد مسلمانان کانادا قرار ندارد.

آموزش:

• ۶۰٪ مسلمانان بالای ۱۵ سال تحصیلات پس از دبیرستان (دانشگاهی، کالج یا فنی‌وحرفه‌ای) دارند.

• ۴۴٪ از مردان و زنان مسلمان شاغل دارای مدرک دانشگاهی هستند، در حالی‌که میانگین کشوری ۲۵.۸٪ است.

اشتغال:

• نرخ بیکاری در میان مسلمانان ۱۳.۹٪ است؛ بیشتر از سیک‌ها، هندوها و سایر اقلیت‌ها، و دومین گروه بعد از بومیان.

• ۱۲٪ از مسلمانان خوداشتغال هستند.

• درآمد مسلمانان تا ۲۵٪ کمتر از میانگین ملی است، حقوق بازنشستگی کمتری دارند و در بازار اجاره‌نشینی سهم زیادی دارند.

• تنها ۶۲٪ از مسلمانان حرفه‌ای متولد کانادا در زمینه تخصصی خود مشغول به‌کار هستند.

چالش‌های متقاطع:

• تبعیض در استخدام و نگهداشت کارکنان.

• تبعیض در مسکن، نبود گزینه‌های تأمین مالی حلال.

• هزینه بالای زندگی، به‌ویژه برای خانواده‌های پرجمعیت.

رشد صنعت حلال:

• بازار غذای حلال در کانادا در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۰.۳۹ میلیارد دلار ارزش داشت و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۲ به ۱۸.۳۴ میلیارد دلار برسد (با نرخ رشد سالانه مرکب ۵.۹٪).

• توسعه در خرده‌فروشی: فروشگاه‌هایی مانند Walmart، Costco و Sobeys محصولات حلال بیشتری ارائه می‌دهند، برندهای حلال راه‌اندازی کرده و محصولات خود را با معیارهای حلال هماهنگ کرده‌اند.

• طبق یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۴، ۶۵٪ مصرف‌کنندگان غذای حلال معتقد بودند که شرکت‌های غذایی به‌خوبی نیازهای آن‌ها را برآورده نمی‌کنند.

مساجد و مراکز اسلامی در کانادا:

تا اول دسامبر ۲۰۲۴، ۷۵۵ مسجد در سراسر کانادا فعال بوده‌اند که نشان‌دهنده رشد جمعیت مسلمانان است.

توزیع استانی:

• اونتاریو: حدود ۵۸۱٬۹۵۰ مسلمان دارد؛ با بیشترین تعداد مسجد، به‌ویژه در تورنتو (بیش از ۱۰۰ مسجد).

• کبک: با حدود ۲۴۳٬۴۳۰ مسلمان، به‌ویژه در مونترال، دارای تعداد زیادی مسجد است.

• آلبرتا: ۱۱۳٬۴۵ مسلمان؛ با مساجدی در کلگری و ادمونتون (از جمله مسجد تاریخی الرشید که در سال ۱۹۳۸ تأسیس شد).

• بریتیش کلمبیا: با ۷۹٬۳۱۰ مسلمان، دارای چندین مسجد به‌ویژه در منطقه ونکوور بزرگ.

نقاط قوت جامعه مسلمانان کانادا:

• تاب‌آوری و سازگاری: با وجود موانع سیستماتیک، مسلمانان کانادا نشان داده‌اند که دارای انعطاف‌پذیری بالایی هستند.

• تحصیلات و مهارت: سطح بالای تحصیلات، مسلمانان را به یک منبع فکری و حرفه‌ای مهم تبدیل کرده است.

• غنای فرهنگی: تنوع درون جامعه مسلمان، فرصت‌هایی برای تبادل فرهنگی و گفت‌وگوی بین‌ادیانی فراهم می‌کند.

• جمعیت جوان: جامعه‌ای جوان که می‌تواند در بلندمدت نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کانادا ایفا کند.

چالش‌های پیش روی مسلمانان کانادا:

• نابرابری اقتصادی: بیکاری و اشتغال ناقص، ثبات اقتصادی خانواده‌های مسلمان را تهدید می‌کند.

• نمایندگی محدود: حضور ضعیف در سیاست و بازنمایی منفی در رسانه‌ها، نفوذ جامعه در تصمیم‌گیری‌ها را کاهش می‌دهد.

• فقدان انسجام: تنوع فرهنگی و فرقه‌ای گاهی مانع همبستگی اجتماعی می‌شود.

• اسلام‌هراسی: تبعیض‌های ساختاری و اجتماعی فرصت‌های مشارکت را محدود می‌کند.

روندها و چالش‌های بیشتر:

• چالش در تعریف هویت و تلفیق با جامعه میزبان.

• ناپایداری اقتصادی ناشی از اسلام‌هراسی ساختاری.

• محدودیت در انتخاب مدارس اسلامی به دلیل هزینه بالا و تبعیض.

• مشکلات سلامت روان، فشارهای خانوادگی و احساس انزوا.

• کمبود نمایندگی سیاسی و حضور ضعیف در رسانه‌ها موجب تداوم کلیشه‌ها شده است.

• گرچه طرح‌هایی برای توانمندسازی جوانان در حال رشد است، اما به حمایت بیشتری نیاز دارد.

..............................

پایان پیام/ ۲۶۸