هوش مصنوعی؛ مغز متفکر جنگ‌های اسرائیل

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ هوش مصنوعی انقلابی در تمامی جنبه‌های اطلاعات نظامی اسرائیل ایجاد کرده است؛ انقلابی که به این رژیم امکان داده تا جنگ‌های اخیر خود را با سرعت و شدت ویرانگری بی‌سابقه‌ای به‌راه اندازد، هرچند این پیشرفت با پیامدهای اخلاقی و حقوقی عمیقی همراه بوده است.

این تحول در خلأ رخ نداده، بلکه حاصل شبکه‌ای پیچیده از همکاری‌های راهبردی با دولت‌های خارجی، قراردادهای پرسود با غول‌های فناوری جهانی، و همکاری نزدیک میان بخش نظامی اسرائیل و شرکت‌های دفاعی داخلی با حضور بین‌المللی است.

مطالعه‌ای از مرکز اتحاد برای پژوهش و توسعه، شرکای اصلی این پروژه را معرفی کرده و نقش‌های حیاتی آنان را بررسی می‌کند؛ نقش‌هایی که از تأمین زیرساخت‌های پایه برای رایانش ابری گرفته تا توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی و ارائه پشتیبانی مهندسی و مشاوره‌ای را شامل می‌شود.

آمریکا 

ایالات متحده آمریکا مهم‌ترین و برجسته‌ترین شریک دولتی اسرائیل در این حوزه به‌شمار می‌رود. حمایت واشنگتن فراتر از کمک‌های نظامی سنتی است و شامل همکاری عمیق در زمینه فناوری‌های پیشرفته می‌شود.

از نظر مالی، آمریکا در توسعه بسیاری از سامانه‌های دفاعی اسرائیل نقش دارد، از جمله سامانه‌های «گنبد آهنین»، «مقلاع داوود» و «سهم»، که به‌طور فزاینده‌ای به الگوریتم‌های هوش مصنوعی وابسته‌اند.

در زمینه همکاری اطلاعاتی، آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل به‌طور گسترده‌ای داده‌ها را مبادله می‌کنند.

در همین راستا، تحقیقی از خبرگزاری «آسوشیتد پرس» فاش کرده که ارتش اسرائیل از مدل‌های هوش مصنوعی ساخت آمریکا برای پردازش حجم عظیمی از داده‌های اطلاعاتی و شنود ارتباطات استفاده می‌کند. بنابراین، داده‌هایی که واشنگتن جمع‌آوری می‌کند، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در تغذیه سامانه‌های هدف‌گیری اسرائیل نقش دارند.

همچنین، جنگ اخیر علیه ایران نشان داد که سامانه‌های دفاعی اسرائیل و آمریکا چگونه به‌صورت یکپارچه و هماهنگ عمل می‌کنند. موشه پاتیل، رئیس سازمان دفاع موشکی اسرائیل، «هم‌زمانی روان با سامانه‌های آمریکایی» را یکی از موفقیت‌های کلیدی این جنگ توصیف کرد.

نقش شرکت‌های فناوری آمریکایی در ماشین جنگی هوشمند اسرائیل

شرکت‌های فناوری آمریکایی نقشی حیاتی و غیرقابل جایگزین در تأمین زیرساخت‌ها و نرم‌افزارهایی ایفا می‌کنند که ماشین جنگی هوشمند اسرائیل را به حرکت درمی‌آورد. این رابطه به‌ویژه پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به‌شدت تعمیق یافته و ارتش اسرائیل را به یکی از بزرگ‌ترین مشتریان نظامی این شرکت‌ها تبدیل کرده است.

«مایکروسافت»

مایکروسافت رابطه‌ای بسیار نزدیک و دیرینه با ارتش اسرائیل دارد، به‌طوری‌که این ارتش دومین مشتری نظامی بزرگ این شرکت پس از دولت آمریکا محسوب می‌شود.

ارتش اسرائیل از پلتفرم ابری «Azure» برای ذخیره‌سازی، پردازش و تحلیل حجم عظیمی از داده‌های نظارتی از جمله مکالمات تلفنی، پیام‌های متنی و سایر ارتباطات استفاده می‌کند. این پلتفرم همچنین دسترسی به مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی شرکت «OpenAI» مانند GPT-۴ را فراهم می‌کند که برای رونویسی و ترجمه ارتباطات به زبان عربی و جستجوی الگوها در متون حجیم به‌کار می‌روند. با وجود ادعای «OpenAI» مبنی بر نداشتن همکاری نظامی، این شرکت شرایط استفاده از خدمات خود را تغییر داد؛ از ممنوعیت «استفاده نظامی» به مجاز بودن «موارد مرتبط با امنیت ملی»—تغییری مهم که هم‌زمان با تشدید درگیری‌ها رخ داد.

استفاده ارتش اسرائیل از فناوری‌های مایکروسافت و OpenAI در مارس ۲۰۲۴ حدود ۲۰۰ برابر نسبت به قبل از جنگ غزه افزایش یافت. همچنین، حجم داده‌های ذخیره‌شده در سرورهای مایکروسافت بین مارس تا ژوئیه همان سال دو برابر شد.

«گوگل» و «آمازون»

این دو شرکت در پروژه‌ای مشترک به نام «نیمبوس» مشارکت دارند—قراردادی به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار که در سال ۲۰۲۱ برای ارائه خدمات رایانش ابری و هوش مصنوعی به دولت و ارتش اسرائیل امضا شد.

این پروژه با اعتراضات گسترده کارکنان دو شرکت مواجه شد که با شعار «نه به فناوری برای آپارتاید» خواستار توقف همکاری شدند؛ برخی از آنان نیز اخراج شدند.

پلتفرم «Google Cloud» ابزارهای تحلیل داده مبتنی بر هوش مصنوعی از جمله فناوری‌های تشخیص چهره، تحلیل احساسات و بررسی داده‌های زیستی را در اختیار ارتش اسرائیل قرار می‌دهد.

در همین حال، «Amazon Web Services» خدمات ذخیره‌سازی ابری عظیمی را ارائه می‌دهد که ارتش اسرائیل برای نگهداری داده‌های نظارتی خود به آن وابسته است.

«پالانتیر تکنولوژیز»

شرکت «Palantir Technologies» نیز با وزارت دفاع اسرائیل همکاری راهبردی دارد. این شرکت سیستم‌های هوش مصنوعی تخصصی برای تحلیل داده‌های اطلاعاتی پیچیده و اتصال اطلاعات از منابع مختلف را ارائه می‌دهد که در پشتیبانی از عملیات‌های نظامی اسرائیل نقش کلیدی دارند.

زیرساخت‌ها:

علاوه بر شرکت‌های پیش‌تر ذکرشده، شرکت‌های دیگری نیز در فراهم‌سازی زیرساخت‌های فیزیکی و دیجیتال برای نظامی‌سازی هوش مصنوعی در ارتش اسرائیل نقش دارند.

در این زمینه، شرکت‌های Cisco و Dell مراکز داده و مجموعه‌های سرور را تأمین می‌کنند که ستون فقرات فیزیکی پردازش‌های نظامی اسرائیل را تشکیل می‌دهند. همچنین، شرکت Red Hat (وابسته به IBM) فناوری‌های رایانش ابری را در اختیار ارتش اسرائیل قرار می‌دهد.

شرکت‌های دفاعی اسرائیل:

شرکت‌های دفاعی اسرائیل از جمله رافائل، ال‌بت سیستمز و صنایع هوایی اسرائیل (IAI)، شرکای بین‌المللی اصلی بسیاری از کشورها هستند. این شرکت‌ها سامانه‌هایی مانند موشک‌های «Spike» و پهپادهای «Heron» را توسعه داده و تحت عنوان تجربه‌شده در میدان نبرد به بازار جهانی  عرضه می‌کنند. این رویکرد جایگاه اسرائیل را به‌عنوان صادرکننده پیشرو فناوری نظامی تثبیت کرده و روابط دفاعی جدیدی را با کشورها ایجاد می‌کند.

نتیجه‌گیری:

ترکیب فناوری‌های پیشرفته، حمایت مالی و راهبردی آمریکا و زیرساخت‌های دیجیتال و فیزیکی شرکت‌های فناوری آمریکایی، به اسرائیل امکان داده تا زرادخانه‌ای هوشمند بسازد. شرکت‌های دفاعی اسرائیل این اجزا را در قالب سامانه‌های تسلیحاتی یکپارچه و کشنده مونتاژ کرده و آن‌ها را در میدان‌های نبرد آزمایش می‌کنند، سپس به بازار جهانی صادر می‌نمایند.

مراحل استفاده از هوش مصنوعی در اطلاعات نظامی اسرائیل:

ارتش اسرائیل چرخه اطلاعاتی خود را از فرآیندی متکی به نیروی انسانی به کارخانه داده با سرعت بالا تبدیل کرده که هوش مصنوعی ستون فقرات آن است.

مرحله اول: جمع‌آوری اطلاعات

هوش مصنوعی دیگر صرفاً ابزاری برای جمع‌آوری داده نیست، بلکه انواع جدیدی از اطلاعات را تولید کرده و تقریباً هر چیز را به منبع اطلاعاتی بالقوه تبدیل می‌کند:

۱. نظارت هوایی و فضایی (Imint و Geoint):

پهپادهای پیشرفته مانند «Oron» و «Hermes ۹۰۰» و ماهواره‌ها، حجم عظیمی از تصاویر و ویدیوهای با وضوح بالا را جمع‌آوری می‌کنند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی تعبیه‌شده این داده‌ها را به‌صورت فوری تحلیل کرده و به‌طور خودکار وسایل نقلیه، سکوی پرتاب موشک، سلاح‌ها و حتی افراد را شناسایی می‌کنند.

سپس با مقایسه تصاویر جدید با تصاویر قدیمی، تغییرات جزئی در زیرساخت‌ها مانند ساخت ورودی تونل یا جابه‌جایی مشکوک خاک را تشخیص می‌دهند. همچنین، الگوهای غیرعادی حرکت خودروها یا گروه‌های انسانی که ممکن است نشان‌دهنده فعالیت نظامی باشند، رصد می‌شود. به‌عنوان مثال، در جنگ با ایران، ۱۲٬۰۰۰ تصویر ماهواره‌ای به این روش تحلیل شد.

۲. اطلاعات سیگنال و ارتباطات (Sigint و Comint):

واحدهای تخصصی مانند واحد «۸۲۰۰» حجم عظیمی از ارتباطات (مکالمات تلفنی، پیامک‌ها، پیام‌های صوتی، ارتباطات بی‌سیم، پست‌های شبکه‌های اجتماعی) را رهگیری می‌کنند. سپس هوش مصنوعی با استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) مانند آنچه «OpenAI» ارائه می‌دهد، این مکالمات را رونویسی و از لهجه‌های مختلف عربی به عبری ترجمه می‌کند.

برنامه‌های هوش مصنوعی همچنین با جستجوی کلمات کلیدی (مانند نام سلاح‌ها، مکان‌ها، فرماندهان) در میان حجم عظیم ارتباطات، اطلاعات مهم را استخراج می‌کنند.

در مراحل پیشرفته‌تر، این برنامه‌ها احساسات عمومی نسبت به رویدادهای خاص را تحلیل می‌کنند—مانند واکنش‌ها به ترور شهید سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله —تا احتمال پاسخ نظامی را ارزیابی کنند.

۳. اطلاعات بیومتریک

ارتش اسرائیل از دوربین‌های نظارتی و اپلیکیشن‌های نصب‌شده روی تلفن‌های همراه سربازان خود برای جمع‌آوری گروهی تصاویر چهره‌ی فلسطینی‌ها استفاده می‌کند. سپس هوش مصنوعی این تصاویر را پردازش کرده و پایگاه داده‌ای می‌سازد که چهره‌ها را با هویت‌ها و اطلاعات شخصی دیگر مرتبط می‌سازد.

مرحله دوم: ادغام و یکپارچه‌سازی اطلاعات

این مرحله، نقطه‌ی عطفی در فرآیند اطلاعاتی است که طی آن هوش مصنوعی داده‌های پراکنده را به تصویری اطلاعاتی منسجم تبدیل می‌کند. این کار از طریق سه فرآیند اصلی انجام می‌شود:

۱. ساخت پروفایل‌های دیجیتال

هوش مصنوعی با استفاده از سامانه‌های داخلی و ابزارهای تحلیلی در اختیار ارتش اسرائیل، داده‌های مختلف مربوط به یک فرد یا مکان خاص را در یک پرونده دیجیتال واحد ترکیب می‌کند. برای مثال، می‌تواند:
•     شماره تلفن رهگیری‌شده را با تصویر چهره‌ای که در ایست بازرسی گرفته شده،
•     با پستی در شبکه‌های اجتماعی،
•     و با موقعیتی جغرافیایی که توسط پهپاد ثبت شده،

همه را در یک پروفایل واحد ترکیب کند. این فرآیند منجر به ایجاد «اثر انگشت دیجیتال» جامع برای هر هدف احتمالی می‌شود.

۲. تحلیل شبکه‌های اجتماعی

الگوریتم‌های هوش مصنوعی داده‌های ارتباطی را تحلیل می‌کنند تا روابط میان افراد را شناسایی کنند. این الگوریتم‌ها نه‌تنها می‌فهمند چه کسی با چه کسی صحبت می‌کند، بلکه:
•     قدرت رابطه،
•     میزان تکرار ارتباط،
•     ساختار سلسله‌مراتبی درون گروه‌های مسلح،
•     و شناسایی رهبران و افراد کلیدی
را نیز استخراج می‌کنند.

۳. اتصال جغرافیایی و مکانی

هوش مصنوعی داده‌های مکانی را با اطلاعات ارتباطی ترکیب می‌کند تا الگوهای رفت‌وآمد و موقعیت‌های حساس را شناسایی کند. یکی از ابزارهای مورد استفاده، سامانه‌ای به نام «أین أبی» است که داده‌های موقعیت‌یاب (اغلب از تلفن‌های همراه) را با پایگاه‌های داده جغرافیایی شامل آدرس‌های منازل ترکیب می‌کند. این سامانه به‌طور نظری می‌تواند لحظه‌ی ورود یک هدف به خانه‌اش را با دقت بالا شناسایی کند.

مرحله سوم: تحلیل و استخراج بینش‌های عملیاتی

در این مرحله، داده‌های ترکیب‌شده به اطلاعات قابل اجرا تبدیل می‌شوند (Actionable Intelligence)، جایی که سامانه‌های هوش مصنوعی تصمیم‌گیری می‌کنند یا توصیه‌های قوی ارائه می‌دهند، از طریق:

تولید اهداف در مقیاس صنعتی

سامانه‌هایی مانند «حبسورا» و «لافندر» به‌عنوان موتورهای تحلیل اصلی عمل می‌کنند. «لافندر» پروفایل‌های دیجیتال ترکیبی را بررسی کرده و به هر فرد نمره‌ای بین ۱ تا ۱۰۰ بر اساس میزان تطابق با پروفایل فرد مسلح اختصاص می‌دهد. این نمره حاصل تحلیل آماری و نه قضاوت انسانی است. هر فردی که از آستانه مشخص عبور کند، به‌عنوان هدف توصیه‌شده در نظر گرفته می‌شود.

در مقابل، «حبسورا» ویژگی‌های ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها را تحلیل کرده و آن‌ها را با الگوهای شناخته‌شده مکان‌های نظامی مقایسه می‌کند، سپس توصیه به بمباران می‌دهد. این سامانه فرآیند شناسایی اهداف را از ۵۰ هدف در سال به ۱۰۰ هدف در روز افزایش داده است.

تحلیل پیش‌بینی‌کننده

هوش مصنوعی فراتر از شناسایی اهداف فعلی عمل می‌کند و تلاش دارد رویدادهای آینده را پیش‌بینی کند. برای مثال، از آن برای تحلیل احساسات عمومی پس از ترور یک شخصیت سیاسی استفاده شده تا احتمال واکنش نظامی را ارزیابی کند.

در سطح نظامی، می‌توان از آن برای پیش‌بینی مسیر حرکت واحدهای دشمن یا مکان‌هایی که احتمال حمله از آن‌ها بیشتر است، بهره برد.

تحلیل توانمندی‌ها و برنامه‌ریزی حمله

پس از شناسایی هدف توسط «حبسورا»، سامانه‌ای به نام «کارخانه آتش» (Fire Factory) وارد عمل می‌شود. این سامانه هدف را تحلیل کرده و بهترین روش برای نابودی آن را پیشنهاد می‌دهد. این شامل محاسبه نوع و مقدار مهمات مورد نیاز، تعیین بهترین زاویه حمله برای کاهش خسارات جانبی، انتخاب هواپیمای مناسب برای مأموریت، و پیشنهاد زمان‌بندی عملیات است. این فرآیند زمان برنامه‌ریزی را از چند ساعت به چند دقیقه کاهش می‌دهد.

چشم‌انداز آینده

با توجه به سرعت پیشرفت فناوری و کاربردهای میدانی آن در جنگ‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵، می‌توان با اطمینان گفت که استفاده اسرائیل از هوش مصنوعی در حوزه نظامی و امنیتی به‌سمت خودکارسازی بیشتر، ادغام چندبُعدی و گسترش میدان‌های نبرد به حوزه‌های جدید حرکت خواهد کرد.
آینده صرفاً نسخه‌ای پیشرفته‌تر از حال نخواهد بود، بلکه شاهد دگرگونی‌های بنیادین در ماهیت خودِ درگیری‌ها خواهیم بود.

..............................

پایان پیام/ ۲۶۸