به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در حالی که ترامپ همچنان در حال تغییر در اتحادهای سنتی غربی و بازتعریف نقش آمریکا در امنیت جهانی است، چین، روسیه و ایران با برگزاری رزمایش مشترک دریایی، نشان دادند که در برابر ایالات متحده، وزنه‌ای جدید در نظم امنیتی در حال گذار جهان در حال شکل‌گیری است.
ایران، روسیه و چین هفته گذشته رزمایش دریایی «کمربند امنیتی ۲۰۲۵» را در نزدیکی بندر چابهار ایران برگزار کردند. این رزمایش پنجمین رزمایش مشترک دریایی سه کشور از سال ۲۰۱۹ تاکنون محسوب می‌شود که در منطقه‌ای راهبردی شامل سه تنگه هرمز، باب‌المندب و مالاکا انجام شده است؛ مسیری که بخش بزرگی از تجارت جهانی کالا و انرژی از آن عبور می‌کند.
در این رزمایش، کشورهای جمهوری آذربایجان، آفریقای جنوبی، عمان، قزاقستان، پاکستان، قطر، عراق، امارات متحده عربی و سریلانکا به‌عنوان ناظر حضور داشتند
طبق بیانیه‌ای که وزارت دفاع چین منتشر کرد، در این رزمایش عملیاتی مانند حمله به اهداف دریایی، بازدید و بازرسی کشتی‌ها، کنترل آسیب، و عملیات مشترک جست‌وجو و نجات انجام شد. هدف از این تمرین‌ها، تعمیق اعتماد متقابل نظامی و تقویت همکاری‌های عملی میان نیروهای شرکت‌کننده اعلام شد.
وزارت دفاع چین همچنین تأکید کرده که این رزمایش‌ها عمدتا بر حوزه‌های امنیتی غیرسنتی متمرکز است و نقشی مهم در تأمین امنیت منطقه‌ای ایفا می‌کند. دیگر اهداف این رزمایش به شرح زیر اعلام شد: تقویت امنیت تجارت دریایی بین‌المللی، مبارزه با دزدی دریایی و تروریسم دریایی، اجرای اقدامات بشردوستانه، تبادل اطلاعات درباره جست‌وجو و نجات دریایی، و به‌اشتراک‌گذاری تجارب عملیاتی و تاکتیکی.
چین در این مانور ناوشکن «بائوتو» و کشتی پشتیبانی «گائویوهو» از ناوگان چهل و هفتم نیروی دریایی ارتش خود را شرکت داد.
وزارت دفاع روسیه نیز اعلام کرده که در این رزمایش، ۱۵ ناو جنگی، کشتی‌های پشتیبانی و قایق‌های توپ‌دار، به‌همراه بالگردهای نظامی شرکت کردند. ایران نیز یک ناو موشک‌انداز رادارگریز و یک ناو گشتی پشتیبان را در این رزمایش به کار گرفت.
پیام‌های رزمایش مشترک دریایی ایران، روسیه و چین
تحلیلگران این رزمایش را اقدامی آشکار در عرصه ژئوپلیتیک ارزیابی می‌کنند. به گزارش شبکه سی‌ان‌ان، این تمرین‌های مشترک نشان‌دهنده همگرایی راهبردی فزاینده میان پکن، مسکو و تهران است، کشورهایی که در مقابله با نظم جهانی تحت رهبری غرب، منافع مشترک دارند.
برگزاری این رزمایش‌ها می‌تواند حامل پیامی به بلوک غرب باشد و نشان دهد که این سه کشور در تلاش هستند تا محور جدیدی از قدرت دریایی را در جهان شکل دهند.
این سه کشور مواضع مشترکی در مخالفت با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا دارند. ازاین‌رو، انجام چنین رزمایش‌هایی بیانگر اتحاد امنیتی و نظامی این سه کشور مهم و تأثیرگذار در مقابله با سلطه‌طلبی و زیاده‌خواهی‌های غرب به رهبری آمریکا محسوب می‌شود.
سطح بالای هماهنگی نظامی، منافع مشترک در مقابله با نفوذ غرب، و تداوم این رزمایش‌ها، حاکی از آن است که ایران، روسیه و چین در حال حرکت در مسیر ایجاد یک نظم چندقطبی جهانی و فاصله گرفتن از وابستگی به نظم بین‌المللی تحت سلطه غرب هستند.
تا پیش از این، ایالات متحده قدرت بلامنازع در اقیانوس هند بود. اما با ورود ایران، روسیه و چین به‌عنوان یک بلوک هماهنگ دریایی به این منطقه، موازنه قدرت در این ناحیه راهبردی می‌تواند تغییر کرده و نظم جدیدی را در معادلات امنیت دریایی و اقتصادی ایجاد کند.
ایران، روسیه و چین تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی آمریکا قرار دارند و برگزاری این رزمایش مشترک، نوعی نمایش اتحاد در برابر این فشارها محسوب می‌شود. این تمرین نظامی در منطقه‌ای با اهمیت راهبردی برای واشنگتن و متحدانش برگزار شد. ازاین‌رو، همکاری این سه قدرت شرقی نشان می‌دهد که آن‌ها آماده‌اند تا در برابر استراتژی مهار غرب، با هماهنگی بیشتری واکنش نشان دهند.
این سه کشور پیش‌تر در ژوئیه ۲۰۲۲، با برگزاری رزمایش مشترک در ونزوئلا، این پیام را به آمریکا رساندند که به‌راحتی می‌توانند در حیاط‌خلوت آن نفوذ کنند و اکنون نیز در اقیانوس هند، بار دیگر قدرت خود را به رقیب غربی‌شان نشان می‌دهند.
بااین‌حال، رزمایش «کمربند امنیتی ۲۰۲۵» صرفا دارای بعد نظامی نیست، بلکه نمادی از همگرایی راهبردی در حوزه‌های اقتصادی و امنیتی نیز محسوب می‌شود. ترامپ اخیرا تهدیدهایی را علیه گروه بریکس، که یکی از مهم‌ترین بلوک‌های اقتصادی نوظهور در جهان است، مطرح کرده است. همچنین، به تحلیل «یاروسلاو تروفیموف» در روزنامه وال‌استریت ژورنال، رئیس‌جمهور آمریکا ظاهرا به دنبال نزدیکی به روسیه با هدف شکستن محور پکن-مسکو-تهران است. ترامپ به نظر می‌رسد که قصد دارد با سوءاستفاده از گسل‌های ژئوپلیتیکی، معادلات قدرت جهانی را به نفع واشنگتن تغییر دهد.
با درنظرگرفتن این موضوع، برگزاری این رزمایش دریایی توسط سه عضو کلیدی گروه بریکس و سازمان همکاری شانگهای، نمایش قدرت روابط این سه کشور است.
تقویت جایگاه بین‌المللی ایران
با توجه به اینکه ترامپ بار دیگر کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران را از سر گرفته و مواضع خصمانه جدیدی را علیه تهران اتخاذ کرده است، مشارکت روسیه و چین در این رزمایش دریایی، به‌عنوان دو قدرت بزرگ جهانی در کنار ایران، نشان‌دهنده پذیرش و مشروعیت نقش ایران به‌عنوان بازیگری کلیدی در امنیت دریایی است.
با درنظر گرفتن تحولات پرتنش غرب آسیا، این اقدام می‌تواند موقعیت دیپلماتیک ایران را در عرصه بین‌المللی تقویت کند. همچنین، ایران با استفاده از بندر چابهار به‌عنوان یک پایگاه دریایی، در حال تثبیت نقش راهبردی خود در تجارت و امنیت منطقه‌ای است.
از سوی دیگر، این رزمایش فرصتی را برای این سه کشور فراهم می‌کند تا توانمندی‌های خود در عرصه‌های مختلف نظیر هماهنگی عملیاتی، جنگ دریایی، و عملیات جست‌وجو و نجات را افزایش دهند. تبادل اطلاعات تاکتیکی و فناوری‌های نظامی نیز می‌تواند قدرت این محور را در برابر تهدیدات مشترک تقویت کند.
علاوه بر این، استفاده از تجهیزات پیشرفته دریایی و توانایی انجام مانورهای پیچیده، به‌ویژه در حوزه دفاع ضدکشتی، عملیات نجات، و تأمین امنیت خطوط کشتیرانی، نشان‌دهنده سطح بالای آمادگی این نیروها برای انجام عملیات مشترک در شرایط جنگی است.
این رزمایش‌ها که در نزدیکی تنگه راهبردی هرمز و مسیرهای کشتیرانی دریای عمان و اقیانوس هند برگزار می‌شود، به سه کشور شریک این امکان را می‌دهد که در صورت وقوع بحران، به‌طور مؤثر کنترل مسیرهای حیاتی انرژی و تجارت جهانی را در دست گیرند.
چین با ابتکار «یک کمربند و یک جاده»، روسیه با تقویت حضور نظامی خود در مناطق گرمسیری و ایران با توسعه قدرت دریایی خود، به‌دنبال گسترش نفوذ در اقیانوس هند و دسترسی به آب‌های آزاد هستند. ازاین‌رو، این رزمایش می‌تواند به تقویت حضور نظامی این کشورها در مناطق راهبردی کمک کند.
ایجاد توازن قدرت در برابر بلوک غرب به رهبری آمریکا
تأسیس این محور جدید دریایی می‌تواند به ایجاد موازنه در برابر ائتلاف‌های نظامی غرب در اقیانوس هند و دریای عمان کمک کند.
رزمایش‌های رقبای واشنگتن در چابهار با هدف افزایش توان رزمی و ارتقای قابلیت‌های نیروهای سه کشور برگزار می‌شود تا نشان دهد که عصر جدیدی در جهان آغاز شده است؛ عصری که در آن، آمریکا دیگر ابرقدرت بلامنازع نیست که بتواند اراده خود را بر دیگران تحمیل کند. بنابراین، این همکاری، به‌ویژه در صورت تداوم و تقویت، می‌تواند به کاهش نفوذ نظامی و اقتصادی آمریکا و متحدانش در این منطقه راهبردی منجر شود.
در جهان امروز، قدرت دریایی کشورها به‌عنوان مهم‌ترین دستاورد در حوزه نظامی تلقی می‌شود و کشورهایی در این رقابت پیروز خواهند شد که از تجهیزات و ناوگان دریایی پیشرفته و قدرتمند برخوردار باشند. چین، روسیه و ایران در سال‌های اخیر موفق شده‌اند توانمندی خود را در این حوزه ارتقا دهند و با غرب که تا پیش از این پیشتاز این عرصه بوده است، به مقابله برخیزند. در واقع، برگزاری رزمایش‌های مشترک در آمریکای لاتین، خلیج‌فارس، دریای مدیترانه و اقیانوس هند در سال‌های اخیر، گواهی بر این واقعیت است.
در مجموع، رزمایش دریایی چابهار، بیش از آنکه صرفاً یک تمرین نظامی باشد، نمایش قدرت سیاسی و نظامی و اعلام ظهور یک محور قدرت جدید در عرصه جهانی است. این همکاری راهبردی، علاوه بر به چالش کشیدن هژمونی آمریکا، موجب تقویت اعتماد متقابل میان این سه قدرت شده و توازن جدیدی را در نظم جهانی ایجاد خواهد کرد. همچنین، تهران، پکن و مسکو می‌توانند نشان دهند که در حال ترسیم نقشه‌ای جدید برای امنیت و نظم تجاری جهان هستند.
در پایان باید گفت که رزمایش دریایی مشترک ایران، روسیه و چین در چابهار، علاوه بر ارتقای توانمندی‌های نظامی این کشورها، نشان‌دهنده تغییر معادلات قدرت در منطقه و جهان است. این همکاری، پاسخی به فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا بوده و پیام روشنی در خصوص کاهش سلطه‌جویی غرب در آب‌های راهبردی ارسال می‌کند. همزمان، این مانور نظامی، سطح هماهنگی سه کشور را در حوزه‌های امنیت دریایی، تجارت جهانی و رقابت ژئوپلیتیکی افزایش می‌دهد. در مجموع، این رزمایش، علاوه بر تقویت جایگاه ایران در معادلات منطقه‌ای، نمایانگر شکل‌گیری نظمی جدید در برابر نفوذ غرب و تغییر توازن قوا در عرصه جهانی است.
**************
پایان پیام/ 345
