به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ سیوششمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با شعار «برای ایران بخوانیم» در فضایی بالغ بر ۷۵ هزار متر مربع در مصلای امام خمینی(ره) در شهر تهران، برگزار شد. این رویداد با حضور بیش از ۱۶۲۰ ناشر از ۲۴ کشور برگزار شد، اما یکی از نکات برجسته و محل تأمل، غیبت قابل توجه ناشران عربی و غربی در بخش بینالملل بود؛ موضوعی که در نگاه اول برای بسیاری از بازدیدکنندگان بهویژه علاقهمندان به کتابهای عربی و ترجمه، محسوس و نگرانکننده بود.
عراق، تنها نماینده فعال جهان عرب
براساس گزارش پایگاه خبری «الجزیره نت» قطر، امسال عراق بهعنوان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران، با حضور گسترده فرهنگی و ارائه آثار متنوع در حوزههای تاریخ، ادبیات، دین و معارف، نقش پررنگی ایفا کرد. بسیاری از کارشناسان این انتخاب را اقدامی مؤثر در تداوم ارتباط فرهنگی ایران با جهان عرب میدانند. با این حال، غیبت کشورهای کلیدی عربی مانند مصر، سوریه، مراکش و عربستان سعودی، باعث شد عراق تنها بازیگر جدی جهان عرب در این دوره از نمایشگاه کتاب باشد.
دلایل عدم حضور ناشران عربی
مصطفی (۳۶ ساله) از اهواز در گفتوگو با خبرنگار «الجزیره نت»، مهمترین دلایل این غیبت را سیاسی میداند. به گفته او، پس از توقف حضور ناشران سعودی در سال ۲۰۱۶، دیگر کشورهای عربی نیز یا به دلیل تنش سیاسی یا ناتوانی در ارسال کتاب و دریافت وجه از ایران، از حضور در نمایشگاه خودداری کردهاند.
همچنین محمود، عضو کمیته برگزاری نمایشگاه، گرایش جهانی بهسوی نشر دیجیتال، افزایش هزینههای چاپ و حملونقل و کاهش حمایتهای دولتی از صنعت نشر را از دیگر دلایل کاهش مشارکت خارجی عنوان میکند.
تغییر چهره بخش عربی نمایشگاه کتاب تهران
در سالهای نهچندان دور، سالن میلاد در نمایشگاه کتاب تهران محلی برای تعامل عمیق میان فرهنگ فارسی و عربی بود. ناشرانی از شام، خلیج فارس و شمال آفریقا با عناوینی متنوع در حوزه ادبیات، علوم انسانی و دین، فضای گفتوگویی ایجاد میکردند. اما امروز این سالن بیشتر شبیه یک موزه از کتابهای ایدئولوژیک و سنتی است.
به گفته «علیرضا خواجه» استاد زبان عربی، نهتنها خبری از کتابهای کاربردی برای آموزش لهجهها در این نمایشگاه نبود، بلکه کتابهای زبانشناسی و آموزش نیز بهندرت در دسترس وجود داشت. او این موضوع را نشانهای از عقبنشینی فرهنگی در برابر مشکلات لجستیکی و اقتصادی میداند.
افزایش بازدید و فروش با وجود کاستیها
با وجود غیبت خارجیها، آمارها نشان میدهد نمایشگاه کتاب تهران همچنان مورد توجه مردم ایران است. در این نمایشگاه، آمار فروش نسخههای فیزیکی به بیش از ۲۹۱ میلیارد تومان و فروش دیجیتال به حدود ۳۶۵ میلیارد تومان رسید. بیش از شش میلیون بازدیدکننده از سیوششمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، بازدید کردند و بر اساس آمار رسمی، فروش نسبت به سال قبل ۳۸ درصد رشد داشته است.
تلاش برای احیای تعاملات فرهنگی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران اعلام کرده است که قصد دارد عربستان سعودی را در سال آینده بهعنوان مهمان ویژه به نمایشگاه کتاب تهران، دعوت کند. اقدامی که در صورت تحقق، میتواند زمینهای برای احیای گفتوگوی فرهنگی ایران و جهان عرب باشد.
با این حال، به باور بسیاری از کارشناسان، این تلاشها بدون حل مشکلات ساختاری مانند محدودیت در انتقال پول، لغو تحریمهای فرهنگی و بازسازی اعتماد ناشران خارجی، نتیجهای در بر نخواهد داشت.
لزوم اقدام برای احیای تنوع فرهنگی در نمایشگاه کتاب تهران
نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران همچنان مهمترین رخداد فرهنگی ایران است، اما کاهش مشارکت ناشران عربی و غربی تهدیدی جدی برای وجهه بینالمللی آن محسوب میشود. چنانکه عراق امسال پرچمدار تنها باقی مانده بود، انتظار میرود که مسئولان فرهنگی کشور گامهایی عملی برای احیای تنوع فرهنگی و بازیابی اعتبار جهانی این رویداد بردارند.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما