به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ روزنامه اقتصادی اسرائیلی «کالکالیست» در گزارشی مفصل اعلام کرد که جنگ مداوم علیه نوار غزه و بحران انسانی ناشی از آن، موجب افزایش انزوای اسرائیل در سطح بینالمللی شده است؛ انزوایی که کارشناسان آن را محاصره خاموش توصیف کردهاند.
این محاصره بهصورت رسمی اعلام نشده، اما شامل تعلیق قراردادها، توقف سرمایهگذاریها، مقاطعههای علمی و پرهیز از همکاریهای تجاری با شرکتهای اسرائیلی میشود. روندی که تأثیرات جدی بر اقتصاد اسرائیل، صنایع مختلف این رژیم و حتی استمرار پژوهشهای علمی و همکاریهای دانشگاهی بینالمللی اسرائیل گذاشته است.
گزارش اشاره میکند که ادامه جنگ در غزه، وخامت اوضاع انسانی و آمادگی برای اشغال کامل این منطقه، باعث شده بسیاری از کشورها و شرکتها بهطور غیررسمی از تعامل با اسرائیل خودداری کنند. بهعنوان نمونه، ورود ۱۵۰ اسرائیلی به یک شهربازی در فرانسه با وجود رزرو قبلی ممنوع شد؛ اگرچه دلیل رسمی مسائل امنیتی اعلام شد، اما مدیر مجموعه بهدلیل اصول شخصی از پذیرش آنها خودداری کرده بود.
این رفتارها در بخشهای مختلف از جمله تأخیر در امضای قراردادها، عدم پاسخ به مکاتبات، تعویق بازدیدها، و رد خطوط اعتباری یا حمایت مالی تکرار میشوند. همه این اقدامات بدون اعلام رسمی یا دلیل مشخص صورت میگیرد که مقابله با آنها را دشوارتر از تحریمهای علنی میسازد.
«ینیر آسولین» مدیرعامل شرکت «أستل» که در زمینه واردات مواد صنعتی فعالیت دارد، به روزنامه گفته است که شرکتهای اروپایی و تأمینکنندگان در اردن و مصر نیز از همکاری با اسرائیل خودداری کردهاند. او به مواردی از جمله رد اعتبار گواهیهای کیفیت اسرائیلی توسط آزمایشگاه انگلیس «توماس بِل» بهدلیل نامهای داخلی با محتوای سیاسی اشاره میکند که تنها پس از مداخله مستقیم در دبی، توافق مجدد حاصل شد.
آسولین تأکید میکند که بیشتر شرکتها توان مقابله با این وضعیت را ندارند و باید واقعیت جدید را درک کرده و با آن سازگار شوند. او افزایش قیمتها در بازار داخلی اسرائیل را مستقیماً مرتبط با کاهش تنوع تأمینکنندگان و دشواری رقابت میداند.
شرکت «أستل» بهدلیل همین فشارها، یکسال و نیم پیش شعبهای در انگلیس افتتاح کرد تا از ارتباط مستقیم با اسرائیل فاصله بگیرد. دو تأمینکننده، یکی سوئدی و دیگری مصری، به او اعلام کردند که هیئتمدیرهشان تصمیم گرفتهاند فعلاً و حتی در آینده با اسرائیل همکاری نکنند.
در همین راستا، گزارش به تشدید اقدامات ترکیه علیه اسرائیل از جمله ممنوعیت پهلو گرفتن کشتیهای اسرائیلی در بنادر ترکیه و جلوگیری از عبور غیرمستقیم کالاهای اسرائیلی اشاره میکند. این اقدامات حتی بر محمولههایی که به اردن و تشکیلات خودگردان فلسطین ارسال میشوند نیز تأثیر گذاشتهاند.
شرکتهای ترکیهای مانند «فِستِل» نیز از برگزاری جلسات با نمایندگان اسرائیلی در نمایشگاه بینالمللی لوازم خانگی و الکترونیکی در برلین خودداری کردهاند؛ اقدامی که نسبت به سالهای گذشته، تغییر چشمگیری محسوب میشود.
یکی از واردکنندگان بزرگ تجهیزات الکتریکی اسرائیلی گفته است که هر سال با نماینده فِستِل جلسه داشتهاند، اما امسال حتی تلاش برای تعیین وقت ملاقات نیز با پاسخ منفی مواجه شده است. او افزود: فِستِل تنها نیست؛ هیچ کارخانه ترکیهای حاضر به تولید یا همکاری با اسرائیل نیست.
تأثیرات اقتصادی و اجتماعی
گزارش تأکید میکند که صادرکنندگان و تولیدکنندگان اسرائیلی برای بازگرداندن اعتماد مشتریان جهانی با دشواری زیادی مواجهاند. برخی اظهارات مقامات اسرائیلی، مانند مخالفت با ارسال مواد غذایی به غزه، موجب شده تصویر عمومی اسرائیل در جهان آسیب ببیند و شرکتهای خارجی تصمیم بگیرند از همکاری با اسرائیل خودداری کنند.
«رون تومر» رئیس سابق اتحادیه صنایع اسرائیل، گفته است: تبلیغات اسرائیل بسیار ضعیف عمل کردهاند. ما مجبوریم شرایط غزه را توضیح دهیم، اما شاید فقط در یکی از هر ده گفتوگو موفق شویم. وقتی وزرایی مانند «بتسلئل سموتریچ» میگویند حتی یک ذره گندم نباید وارد غزه شود، و جهان تصاویر گرسنگی را میبیند، آنها مسئول این تصویر هستند.
او افزود: تقریباً تمام صنایع تحت تأثیر قرار گرفتهاند. کسی که از دیدن تصاویر در شبکه CNN منزجر میشود، تصمیم میگیرد محصولات اسرائیلی نخرد و این تصمیم به دیگران منتقل میشود و اثر گلولهبرفی ایجاد میکند. تعداد کمی از محصولات اسرائیلی بدون جایگزین هستند، و کسی که از ما خرید نمیکند، از دیگران خرید خواهد کرد.
تأثیر بر فناوری و پژوهش علمی
محاصره خاموش تنها به صنایع سنتی رژیم صهیونیستی محدود نشده، بلکه به حوزههای فناوری زیستی و علوم زیستی این رژیم نیز رسیده است. طبق گزارش، برخی توافقنامههای بینالمللی و سرمایهگذاریهای بزرگ اسرائیل به دلایل کاملاً سیاسی و نه بهخاطر کیفیت یا نوآوری محصولات لغو یا تعلیق شدهاند.
یکی از مسئولان برجسته این حوزه گفته است که این وضعیت تهدیدی سیاسی برای شرکتهای اسرائیلی محسوب میشود و مانع از تأسیس شرکتهای جدید یا گسترش فعالیتهای موجود میشود، زیرا هویت ملی اسرائیلی خود به مانعی در برابر همکاریهای بینالمللی تبدیل شده است.
او افزود: برخی شرکتها انتقال پول به اسرائیل را کاهش دادهاند و از اعزام مدیران ارشد خود به این کشور خودداری میکنند. این یعنی اسرائیل شاید در حوزه امنیت و فناوری همچنان قدرت داشته باشد، اما سایر حوزهها بهتدریج محو خواهند شد. اسرائیل به شرکتی طردشده تبدیل شده و فقط در مواقع اضطراری با آن همکاری میشود.
بحران در دانشگاهها و پژوهشهای بینالمللی
گزارش کالکالیست نشان میدهد که محاصره خاموش اسرائیل به حوزههای دانشگاهی نیز سرایت کرده است. تهدیدهایی برای تعلیق یا توقف مشارکت اسرائیل در پروژههای بزرگ تحقیقاتی مانند «هورایزون» مطرح شدهاند. ادامه جنگ در غزه و بحران انسانی، حمایت از اسرائیل در اتحادیه اروپا را بهویژه با کاهش حمایت از سوی آلمان و ایتالیا دشوار کرده است.
برخی دانشگاههای اروپایی مانند دانشگاه گِنت در بلژیک و دانشگاه والنسیا در اسپانیا، اعلام کردهاند که در پروژههایی که شامل مؤسسات اسرائیلی هستند، مشارکت نخواهند کرد. این تصمیمها بر تعداد مقالات علمی منتشرشده نیز تأثیر گذاشتهاند.
در پروژه هورایزون، میزان مشارکت پژوهشگران اسرائیلی در مقالات علمی جهانی طی دو سال گذشته ۲۱ درصد کاهش یافته است. همچنین، تعداد بورسیههای اعطاشده به پژوهشگران جدید اسرائیلی در این پروژه از ۲۹ مورد در سال ۲۰۲۴ به ۹ مورد در سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است.
طبق آمار وزارت علوم اسرائیل، نرخ انتشار مقالات علمی بینالمللی با مشارکت پژوهشگران اسرائیلی از ۱۴۲ مقاله به ازای هر هزار نفر در سال ۲۰۲۲ به ۱۱۱ مقاله در سال ۲۰۲۴ رسیده است که پایینترین نرخ از سال ۲۰۱۷ تاکنون است.
برخی مجلات علمی برجسته نیز مقالات پژوهشگران اسرائیلی را بهویژه در حوزههای مرتبط با رفاه اجتماعی بهدلیل عدم موضعگیری آنها در برابر جنگ رد کردهاند. این موضوع نشاندهنده تأثیر مستقیم محاصره خاموش بر اعتبار علمی اسرائیل است.
در ژوئن گذشته، عضویت انجمن جامعهشناسی اسرائیل در اتحادیه بینالمللی دانشمندان تعلیق شد، زیرا این انجمن اقدامات اسرائیل در غزه را محکوم نکرده بود. از اکتبر ۲۰۲۳ تا مه ۲۰۲۵، بیش از ۷۰۰ مورد قطع ارتباط با پژوهشگران اسرائیلی ثبت شده و ۲۰ دانشگاه بهطور رسمی اعلام کردهاند که با آنها همکاری نخواهند کرد. این قطع ارتباط شامل رد داوری مقالات، عدم پذیرش استادان مهمان و عدم دعوت به کنفرانسها بودهاند.
بحران در سرمایهگذاری و اعتبار مالی
گزارش نشان میدهد که شرکتهای انرژی اسرائیل، با وجود امضای برخی قراردادهای بزرگ در ماههای اخیر، با مشکلات پنهانی در تمدید خطوط اعتباری با بانکهای اروپایی مواجه شدهاند. برخی پروژهها به دلیل عدم تمایل بانکها به همکاری با اسرائیل متوقف شدهاند. تلاش شرکتها برای دریافت توضیح رسمی با پاسخهایی خشک و کلی روبهرو شده که دلایل واقعی را پنهان میکند.
همچنین، گزارش به تأخیر در ورود کارشناسان خارجی برای ساخت نیروگاههای برق یا خطوط انتقال گاز اشاره میکند؛ تأخیری که برنامهریزی پروژهها را در اسرائیل مختل کرده است. اگرچه بخشی از این تأخیر به وضعیت امنیتی نسبت داده میشود، اما نگرانیهایی وجود دارد مبنی بر اینکه دلیل اصلی، امتناع شرکتهای خارجی از همکاری با اسرائیل باشد.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما