به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ برخلاف ادعاهای دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا، بیشترین قربانیان عملیاتهای تروریستی در مناطقی از نیجریه که تحت نفوذ «داعش – ولایت غرب آفریقا» در ایالت بورنو هستند، از میان اکثریت مسلمان این منطقهاند؛ همان مردمی که این گروه تلاش میکند کنترلشان را در دست بگیرد. بهطوریکه این گروه – همچون «بوکوحرام» – هیچ تفاوتی میان ساکنان از نظر دینی و قومی قائل نمیشود و میان مسجد و کلیسا نیز تمایزی نمیگذارد؛ زیرا فعالیتهای تروریستی آن بیش از هر چیز بر غارت، اخاذی، آدمربایی و دریافت باج بنا شده است. ترامپ بامداد امروز جمعه، در بیانیهای در پلتفرم Truth Social، به داعش هشدار داد که به کشتار غیرنظامیان، بهویژه مسیحیان در نیجریه، ادامه ندهد.
براساس گزارش روزنامه العربی الجدید در ماه مه گذشته، داعش در غرب آفریقا یکی از نمایشیترین عملیاتهای خود را انجام داد؛ زمانی که عناصر آن موفق شدند به مقر یک یگان نظامی ارتش نیجریه در ایالت بورنو یورش ببرند، مقدار زیادی سلاح و مهمات و دهها خودرو را به غنیمت بگیرند و تعدادی از سربازان را بربایند. این عملیات خونین توجه داخلی و منطقهای را به قدرت این گروه و میزان نفوذش در شمالشرقی نیجریه جلب کرد؛ نفوذی که اکنون به حدی رسیده که قوانین خود را بر ساکنان چندین منطقه و شهرک تحمیل میکند. گفته میشود همین عملیات باعث شد دولت نیجریه و شرکای بینالمللی آن مجدداً قدرت و ساختار داعش در این منطقه استراتژیک و نفتخیز را مورد ارزیابی قرار دهند؛ منطقهای که داعش همواره زیرساختهای مرتبط با انتقال نفت و خطوط لوله را هدف تخریب قرار میدهد.
انشعاب در صفوف بوکو حرام و صعود داعش
سال ۲۰۱۵ خونینترین سال در نیجریه بود؛ چرا که «ابوبکر شیکاو» رهبر بوکوحرام با انتشار بیعتنامهای با داعش، تأسیس «ولایت غرب آفریقا» را بهعنوان شاخهای از داعش به رهبری ابوبکر البغدادی اعلام کرد. این تغییر جهت از القاعده به داعش باعث بروز شکافهایی در درون گروه شد، بهویژه هنگامی که شیکاو یک سال بعد از داعش جدا شد. از آن پس، نبردی جدی بر سر نفوذ بین بوکوحرام – که نام خود را به «جماعة أهل السنة للدعوة والجهاد» تغییر داد – و «داعش غرب آفریقا» شکل گرفت. شاخه وابسته به داعش توانست فعالیت بوکوحرام را محدود کرده و حضور خود را در شمال شرق نیجریه گسترش دهد. این همان رقابتی بود که همزمان در منطقه ساحل نیز میان القاعده و داعش جریان داشت.
هر دو گروه، یعنی بوکوحرام و داعش، بهشدت به منابع مالی حاصل از سرقت، اخاذی و اخذ باج از بازرگانان و شهروندان وابسته بودند؛ بهویژه از طریق کنترل مسیرهای تجاری در ایالت بورنو. با این تفاوت که بوکوحرام بیشتر بر راهزنی و اخاذی تمرکز داشت، اما داعش بیشتر به حمله به پایگاههای نظامی، مراکز عمومی و مدارس میپرداخت.
سال ۲۰۲۱ نقطه عطفی در مسیر بوکوحرام بود؛ زیرا رهبر آن ابوبکر شیکاو در جریان درگیری با عناصر داعش کشته شد و «باکورا دورو» رهبری گروه را بر عهده گرفت؛ شخصی که رویکردی خشنتر و خونینتر بهویژه در اجرای عملیاتهای انتحاری علیه مساجد و بازارها اتخاذ کرد.
انتحاریهای زنانه؛ تحول نگرانکننده در تاکتیکهای داعش
در ژوئیه ۲۰۲۴، تغییر مهمی در تاکتیک داعش غرب آفریقا ثبت شد؛ این گروه سه عملیات انتحاری در منطقه «گوزا» در ایالت بورنو انجام داد که ۳۸ کشته بر جا گذاشت. نکته قابل توجه این بود که عاملان این عملیاتها زنان انتحاری بودند. داعش توانسته بود با سوءاستفاده از فقر و شرایط دشوار زندگی در مناطق روستایی، آنان را جذب یا حتی بهصورت اجباری به همکاری وادار کند.
در مارس ۲۰۲۴ نیز داعش در نیجریه اعلام کرد نزدیک به ۳۰۰ دانشآموز را در حملهای به یک مدرسه در شمال غرب نیجریه ربوده است؛ بیشتر این دانشآموزان از مسلمانان پیرو طریقتهای صوفی بودند. این البته نخستین حادثه گروگانگیری گسترده نبود، اما بزرگترین و جنجالیترین از زمان ربودن دختران مدرسهای در سال ۲۰۱۴ بهشمار میرفت و باعث شد ارتش و نیروهای امنیتی نیجریه بهطور مستقیم و تحت نظر بولا احمد تینوبو رئیسجمهور این کشور، وارد عمل شوند.
دو ماه بعد، در مه ۲۰۲۴، ارتش نیجریه موفق شد به محل نگهداری گروگانها برسد و در نهایت ۳۵۰ نفر – از جمله ۲۰۰ کودک – را از چنگ داعش آزاد کند. این افراد در اردوگاههایی در جنگلی نزدیک مرزهای کامرون و نیجر نگهداری میشدند.
نبرد نفوذ میان داعش و القاعده در ساحل آفریقا
در همین دوره، داعش تلاش کرد حضور خود را در غرب آفریقا و اطراف دریاچه چاد گسترش دهد و با همکاری برخی هستههای مسلح مرتبط با بوکوحرام، شعباتی در کشورهای همسایه مانند کامرون، بنین، نیجر و چاد ایجاد کند. موفقترین مرحله این گسترش اما در مالی و نیجر رقم خورد، جایی که داعش وارد درگیری مستقیم با القاعده – بهویژه گروه «أنصار الإسلام» – شد. به این ترتیب، نقشه فعالیت گروههای مسلح اکنون از غرب آفریقا تا منطقه ساحل و صحرا امتداد یافته است.
نه سال پیش، دولت نیجریه تلاش کرد از الگوی آشتی ملی در الجزایر و برنامههای مشاوره و اصلاح فکری در عربستان – که با هدف بازپروری افراد مسلح و مقابله با افکار افراطی اجرا میشد – بهره بگیرد. در این چارچوب، تعدادی از اعضای بوکوحرام و شاخه غرب آفریقا وابسته به داعش جذب شده و در نیروهای محلی ادغام شدند. اما این برنامه تنها موفقیت محدودی به دست آورد؛ زیرا مشکلات اقتصادی، اجتماعی و قبیلهای در نیجریه مانع از اجرای کامل و مؤثر آن شد.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما