جرعه‌ای از نهج البلاغه ۲/ راه روشن، کلام رسا

خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ابنا:

رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز سال جدید ۱۴۰۴ در دیدار با هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم، با اشاره به شکست دشمنان در دور کردن مردم از معنویات، ایام نخست امسال را متعلق به امیرالمؤمنین یعنی قله رفیع عدالت، تقوا و گذشت خواندند و گفتند: ملت ایران و ملت های مسلمان برای استفاده از درس‌های حضرت علی(ع) به عنوان برترین انسانها بعد از پیامبر(ص)، به نهج‌البلاغه مراجعه کنند و فعالان عرصه فرهنگی به مطالعه و آموزش این کتاب عظیم توجه ویژه داشته باشند.

توصیه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به توجه و استفاده بیشتر از نهج‌البلاغه در حالی صورت می‌گیرد که ایران و جهان اسلام خصوصا جوامع پیرو اهل‌بیت(ع) شرایط خطیر و حساسی را پشت سر می‌گذارنند.

با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب، خبرگزاری ابنا امسال اهتمام ویژه‌ای به نشر آموزه‌های نهج البلاغه دارد. از این رو حجت الاسلام و المسلمین «محمد نمازی» استاد حوزه و پژوهشگر نهج البلاغه در سلسله ویدیوهایی به تشریح جایگاه و معارف نهج البلاغه می‌پردازد.

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین

پیروِ سلسله جلسات آشنایی بیشتر با نهج البلاغه، خدمت عزیزان عرض می‌شود که در خصوص نام نهج البلاغه به عنوان راه روشن کلام رسا، بلاغت به معنای رساندن مطلب است. این انتخاب سید رضی(ره) بوده که اگر کسی می‌خواهد مطلب را گویا برساند، راه و روش روشن آن، این است. ایشان از راه بلاغت وارد شد تا معارف علوی را به ما برساند و با یک گزینش ماهرانه این کار را انجام داده است. اگر کسی وقت بگذارد و این کتاب را از اول تا آخر بخواند، می‌بیند که قسمت‌های مختلف نهج البلاغه، قسمت‌های دیگر آن را توضیح می‌دهد. شاید این‌طور بهتر باشد بگوییم که بهترین شرح نهج البلاغه، خود این کتاب است. این نامه آن خطبه را و آن حکمت این نامه را و مجموع این سه بخش، یکدیگر را توضیح می‌دهند.

لازم است بگوییم که تعداد سخنرانی‌های حضرت که در این کتاب آمده، با چاپ‌های جدید، حدود 240-241 سخنرانی است، حدود 80 نامه از آقا امیرالمؤمنین(ع) در آن ثبت شده و حاوی 480 کلمات قصار یا همان حکمت‌ها است. برای عزیزانی که می‌خواهند آشنا شوند، شاید اگر از حکمت‌ها شروع کنند بهتر باشد. این تقسیم‌بندی سید رضی بوده است.

در خصوص مؤلف این کتاب توضیح این است که سید رضی در زمان آل‌بویه، این‌ها فرصت پیدا کردند که معارف شیعه را با رویکرد جهانی و عقلانی عرضه کند. عقلانی و نه ایمانی می‌گوییم، چون در کتاب‌هایی مثل اصول کافی، آن معارف ناب شیعه که ممکن است بعضی ظرفیتش را نداشته باشند، آورده شده است، ولی در کتاب شریف نهج البلاغه گزینشی انتخاب شده و همه توان فهمش را دارند و ظرفیت مخاطب لحاظ شده است. لذا سید رضی، بهترین راه شناخت آقا امیرالمؤمنین(ع) را از کلام ایشان دانسته است؛ دو بار در نهج البلاغه، این حکمت را آورده که «الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ» شخصیت یک شخص در زیر زبان و کلامش پنهان است. سید رضی فارغ از مباحث تاریخی و تعصبات، به مخاطب و کسانی که خواننده و شنونده‌ی این کتاب هستند، این فرصت را داده که حضرت را از لابه‌لای همین کلمات بشناسد.

کسانی که عرب‌زبان هستند در برابر بلاغت نهج البلاغه سر تعظیم فرود آورده‌اند، به نحوی که ابن ابی الحدید معتزلی که شارح این کتاب است می‌گوید: اگر کسی فکر کند تمام یا برخی از متن کتاب از امیرالمؤمنین(ع) نیست، چیزی از ادبیات و بلاغت نمی‌داند. یعنی یکپارچگی کلام حضرت در این کتاب مشخص است. طوری نیست که یک قسمت از آن به شکل دیگری باشد و صاحبان علم و خرد را دچار شک کند. معمولاً کسانی شبهات را وارد کرده‌اند که اهل دشمنی بودند و اطلاعات سطحی داشتند، اهل علم در خصوص این کتاب توافق دارند و گاهی شاید شرح‌های اهل سنت بیشتر یا قوی‌تر دیده شود، گرچه شیعه مخصوصاً در سال‌های اخیر توجه بیشتری پیدا کرده است. در زمان ما کتابی مثل «پیام امام» که شرح نهج البلاغه است، توسط آیت‌الله مکارم شیرازی با یک مجموعه‌ی خوب کارشناسی و یک تیم گردآوری شده و در آن شروح دیگر هم دیده شده و بهترین مطالبش گردآوری شده است. این کتاب می‌تواند خیلی زود دسترسی ما را با شرح‌های این کتاب شریف آشنا کند.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

.................................
پایان پیام/ 167