جرعه‌ای از نهج البلاغه ۷/ امیرالمومنین(ع)، فریادگر توحید

خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ابنا:

رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز سال جدید ۱۴۰۴ در دیدار با هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم، با اشاره به شکست دشمنان در دور کردن مردم از معنویات، ایام نخست امسال را متعلق به امیرالمؤمنین یعنی قله رفیع عدالت، تقوا و گذشت خواندند و گفتند: ملت ایران و ملت های مسلمان برای استفاده از درس‌های حضرت علی(ع) به عنوان برترین انسان‌ها بعد از پیامبر(ص)، به نهج‌البلاغه مراجعه کنند و فعالان عرصه فرهنگی به مطالعه و آموزش این کتاب عظیم توجه ویژه داشته باشند.

توصیه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به توجه و استفاده بیشتر از نهج‌البلاغه در حالی صورت می‌گیرد که ایران و جهان اسلام خصوصا جوامع پیرو اهل‌بیت(ع) شرایط خطیر و حساسی را پشت سر می‌گذارنند.

با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب، خبرگزاری ابنا امسال اهتمام ویژه‌ای به نشر آموزه‌های نهج البلاغه دارد. از این رو حجت الاسلام و المسلمین «محمد نمازی» استاد حوزه و پژوهشگر نهج البلاغه در سلسله ویدیوهایی به تشریح جایگاه و معارف نهج البلاغه می‌پردازد.

بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین

در راستای جلسات آشنایی با نهج البلاغه، بخشی هم به آموزه‌های علوی و معارفی که در این کتاب آمده می‌پردازیم. شاید مهم‌ترین موضوع بحث در نهج‌البلاغه، خدا و توحید باشد. در واقع عالم‌ترین و عارف‌ترین انسان‌ها به پروردگار، اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند و بعد از پیامبر اکرم(ص)، آقا امیرالمؤمنین(ع) است که فریادگر توحید است و انسان را با خدا و صفات پروردگار آشنا می‌کند.

خطبه‌هایی مثل خطبه‌ی اول، خطبه‌ی اشباح و خطبه‌ی 91، مطالب بسیار مهم و زیبایی در خداشناسی و سایر اصول دین‌ دارند که همان‌طور که عرض شد، اول از توحید شروع می‌شود. در حکمت‌ها اگر بخواهیم بگوییم، حضرت علی(ع) در حکمت 250 یک نوع خداشناسی شخصی و تجربی را به ما یاد می‌دهند که هر کسی می‌تواند آن را درک کند؛ «عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِفَسْخِ الْعَزَائِمِ وَ حَلِّ الْعُقُودِ وَ نَقْضِ الْهِمَم‏» از تصمیم‌های محکمی که فسخ شد و عملی نشد، خدا را شناختم. «حَلِّ الْعُقُودِ» از آن طرف، کارهایی که نشدنی بود، یا به شکل گرهی نمود داشت، راه‌حلی نداشت اما حل شد. «وَ نَقْضِ الْهِمَم»، همت‌ها یا تصمیم‌هایی که نقض شد و انجام نشد. اینجا می‌فرماید: «عَرَفْتُ اللَّهَ» یعنی فهمیدیم یا می‌فهمیم که اراده‌ی دیگری حاکم است که نشدنی را شدنی می‌کند و تصمیم‌ها را برهم می‌زند. خیلی‌ها این تجربه را در زندگی‌شان داشته‌اند، چه بن‌بست‌هایی که با دست خداوند باز شده است. یا از آن طرف چیزهایی را یقین داشتیم و یقین می‌کردیم اما بالأخره محقق نمی‌شد و متوجه می‌شدیم که این عالم خدا و حساب و کتابی دارد.

شبیه به حکمت 250، در حکمت 470 امیرالمومنین(ع) می‌فرماید که «التَّوْحِیدُ أَلَّا تَتَوَهَّمَهُ» توحید این است که خدا را به وهم و خیال نیاوریم. بسیاری از انحرافات در طول تاریخ به خاطر این بوده که انسان‌ها بدون این‌که احاطه داشته باشند و بدون این‌که علمش را داشته باشند از خدا گفته‌اند و خدا را توصیف کرده‌اند. آن سخنان کجا و توحیدی که اهل بیت(ع) به ویژه در این کتاب شریف نهج البلاغه به ما یاد می‌دهند کجا؟!

بعد از آقا امیرالمؤمنین(ع)، از وجود مقدس امام رضا(ع) می‌بینیم که خیلی شبیه به همین خطبه‌ها را در جلساتی که با مخالفین نزد مأمون، بیان فرمودند. این کلمات خیلی شبیه به هم است و نشان می‌دهد که از یک جا است. در واقع طبق بیان زیارت جامعه، «مَحَالِّ مَعْرِفَةِ اللَّهِ»، اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند.

حضرت در همین حکمت می‌فرماید: «الْعَدْلُ أَلَّا تَتَّهِمَه‏» عدل این است که خدا را متهم نکنید. کسانی که شناخت و معرفت ندارند، خدایی معرفی می‌کنند که نعوذ بالله کوتاهی کرده، خلقت درستی نداشته، حساب و عقابش دقیق نیست و یا به مخلوقین ظلم می‌شود اما نه، عدلی که حضرت در اینجا به عنوان یکی از اصول مذهب ما می‌فرمایند، این است که خدا را متهم نکنیم. چنین شناختی از خدا و از آن سو عادل دانستن خدا باعث می‌شود که رابطه‌ی انسان‌ها با خداوند خوب شود، عبادت خوبی داشته باشند، انس زیبایی داشته باشند و در نهایت بندگی کنند. لذا این مسائل در کتابی مثل نهج البلاغه حل می‌شود که ان‌شاءالله خداوند توفیق آشنایی بیشتری عنایت بفرماید.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

...................................

پایان پیام/ 167