به گزارش خبرگزاری بین المللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی روز گذشته اعلام کرد جمهوری سومالیلند را به رسمیت شناخته است. نخستوزیر رژیم صهیونیستی گفت این تصمیم بخشی از توافقات سازش با اسرائیل موسوم به توافقات ابراهیم است. سومالیلند نامی است که قبایل پنج استان شمالی سومالی برای خودشان برگزیدهاند تا از سومالی اعلام استقلال کنند. هیچ کشوری تاکنون سومالیلند را به رسمیت نشناخته است.
این اقدام غیرقانونی رژیم صهیونیستی علاوه بر اینکه محکومیت بینالمللی را به همراه داشت، شائبه انتقال اهالی غزه به این منطقه را تقویت کرد.
کارشناسان معتقدند رژیم صهیونیستی برای محدود کردن قدرت انصارالله در یمن و تسلط بر دریای سرخ و خلیج عدن سالها است که گزینه عادیسازی با سومالی را دنبال میکند تا از طریق جداییطلبان سومالی بتواند تسلط خود را در این منطقه تقویت کند.
«ثابت العمور» کارشناس روابط بین الملل حوزه- فلسطین در این زمینه یادداشتی در المیادین نوشته است:
.
.
چرا اسرائیل ادعا میکند که با سومالی رابطه دارد؟ آیا این ادعا صرفاً یک اشتباه دیپلماتیک است یا نشان دهنده تلاش عمدی اسرائیل برای نفوذ به داخل آفریقا است؟
سومالی از فشارها و وسوسه های کشورهای خلیج فارس، آمریکا و اسرائیل در امان نخواهد بود.
در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۵، شارن هاسکل، معاون وزیر امور خارجه اسرائیل، طی مصاحبهای با کانال اسرائیلی i۲۴NEWS، از وجود کانالهای ارتباطی ویژه بین اسرائیل و سومالی خبر داد. هاسکل در مصاحبهای گفت که تلآویو «کانالهای ارتباطی خاصی» با دولت سومالی دارد و خاطرنشان کرد که سومالی، به گفته او، با یک وضعیت امنیتی پیچیده روبرو است که نیازمند نظارت و حمایت طرفهای بینالمللی دوست است .
پاسخ سومالی به ادعای اسرائیل سریع بود و مانع از طرح ادعاهای اسرائیل شد. دولت سومالی وجود هرگونه روابط دیپلماتیک یا تماس با «اسرائیل» را تکذیب کرد و علی محمد عمر، وزیر امور خارجه سومالی، گفت: «اظهارات معاون وزیر امور خارجه اسرائیل مبنی بر وجود روابط بین اسرائیل و سومالی نادرست است. هیچ رابطهای بین سومالی و اسرائیل وجود ندارد و موضع سومالی در قبال سیاستهای اسرائیل بدون تغییر باقی مانده است.» او تأکید کرد که کشورش هیچ رابطه دیپلماتیک یا سیاسی با اسرائیل ندارد.
سوال، بین ادعای اسرائیل و انکار سومالی، این است: آیا میتوان روابط اعلامشدهای بین «اسرائیل» و سومالی برقرار کرد؟ محدودیتها و موانع چیست؟ چرا «اسرائیل» ادعای داشتن روابط با سومالی را دارد؟ آیا این ادعای اسرائیل صرفاً یک لغزش دیپلماتیک است یا نشان دهنده تلاش عمدی اسرائیل برای نفوذ به داخل آفریقا و باز کردن دریچهای در یکی از حساسترین کشورها به مسئله فلسطین است؟
نکته قابل توجه، ادعای مکرر اسرائیل مبنی بر داشتن روابط با سومالی علیرغم انکارهای اخیر است. بنابراین، ادعای هاسکل اولین مورد از این نوع نیست؛ در ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۲، گزارشهای رسانههای اسرائیلی ادعا کردند که سخنگوی رئیس جمهور سومالی اعلام کرده است که دولت در حال آماده شدن برای مشورت با پارلمان در مورد امکان برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل است.
منابع کلیدی در دولت فدرال سومالی، گزارشهای رسانههای محلی که در رسانههای اسرائیلی منتشر شده بود مبنی بر اینکه دولت در حال بررسی برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل است را مستقیماً تکذیب کردند.
گزارشهای رسانههای سومالی در ژوئن ۲۰۲۲ حاکی از آن بود که حسن شیخ محمود، رئیس جمهور سومالی، با مقامات اسرائیلی در تماس بوده است. بر اساس این گزارشها، محمود در سال ۲۰۱۶ مخفیانه با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، در اسرائیل دیدار کرده است.
گزارشهای مطبوعاتی دیگر حاکی از آن بود که پیش از این، در دسامبر ۲۰۱۵، جلسهای در سطح پایین در قدس اشغالی برگزار شده بود که نمایندگانی از وزارت اقتصاد اسرائیل و مقاماتی از سومالی در آن حضور داشتند. گزارشهای دیگر ادعا میکردند که در ماه مه ۲۰۲۲، سفارت اسرائیل در فرانسه کنفرانسی ترتیب داد و از روزنامهنگاران، دیپلماتها، بازرگانان و هنرمندان فرانسوی و آفریقایی دعوت کرد تا در مورد آینده همکاری اسرائیل با کشورها و شرکتهای آفریقایی بحث کنند. وزیر دفاع سومالی در این کنفرانس نماینده داشت.
صرف نظر از اعتبار ادعاهای اسرائیل مبنی بر داشتن نوعی رابطه با سومالی، واقعیتهای موجود و انکار رسمی سومالی تأیید میکند که تا این لحظه هیچ رابطه رسمی اعلام شدهای بین «اسرائیل» و سومالی وجود ندارد. در مورد انگیزهها و اهداف پشت ادعاهای اسرائیل مبنی بر داشتن روابط با سومالی، این موضوع از این واقعیت ناشی میشود که این ادعاهای اسرائیل حاوی پیامهای ضمنی منطقهای است.
با توجه به تنشها با یمن و حضور ایران در دریای سرخ، اسرائیل در تلاش است تا اتحادهای بالقوهای را در شاخ آفریقا ایجاد کند و سومالی عنصر کلیدی این استراتژی است. بنابراین، افشای این ادعا میتواند یک تاکتیک فشار بر تصمیمگیرندگان در موگادیشو(بزرگ ترین شهر سومالی) باشد تا آنها را به سمت عادیسازی روابط یا باز کردن کانالهای ارتباطی سوق دهد..
علاوه بر این، اسرائیل در تلاش است تا اوضاع را بسنجد و افکار عمومی سومالی را در مورد احتمال عادیسازی روابط ارزیابی کند، به ویژه از آنجایی که اسرائیل از تغییراتی که در برخی رژیمهای آفریقایی رخ میدهد آگاه است و از این نوع اظهارات و ادعاها برای سنجش احساسات سیاسی و عمومی استفاده میکند.
بین انکار سومالی و تأیید اسرائیل، نتیجه این است که هیچ رابطه دیپلماتیک اعلام شده یا تأیید شدهای بین دو کشور وجود ندارد. با این حال، با افزایش گزارشها مبنی بر دیدارهای غیررسمی بین شخصیتهای سومالیایی و مقامات اسرائیلی در کشورهای ثالث، تلاشهای نفوذ اسرائیل همچنان ادامه دارد و انکار یا رد این موضوع از سوی سومالی، مانع از این تلاشهای اسرائیل نشده است.
ادعای وزارت امور خارجه اسرائیل مبنی بر داشتن روابط با سومالی، تلاشی سیاسی برای گسترش نفوذ خود در شرق آفریقا است، اما منعکس کننده واقعیت دیپلماتیک موجود نیست. ادعای اسرائیل میتواند به طور بالقوه منجر به ایجاد روابط حسنه شود، اما این امر به تعدادی از عوامل داخلی و خارجی بستگی دارد. در صورت وجود این عوامل، رابطه میتواند دگرگون شود .
از جمله این عوامل، نفوذ کشورهای خلیج فارس است. برخی از کشورهای خلیج فارس که روابط رسمی با اسرائیل دارند و از نظر اقتصادی از سومالی حمایت میکنند، ممکن است برای نزدیک شدن به اسرائیل، فشارهای نرمی اعمال کنند و شرایطی را به سومالی تحمیل کنند.
اگر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، توافقهای عادیسازی روابط را پیش ببرد و کشورهای جدید خلیج فارس و عربی، مانند عربستان سعودی، به آنها بپیوندند، این امر ممکن است سومالی را تشویق کند تا به جمع کشورهای عادیسازی بپیوندد، به خصوص با توجه به وضعیت ژئوپلیتیکی فعلی در دریای سرخ .
این بدان معناست که سومالی از فشارها و تحریکات کشورهای خلیج فارس، آمریکا و اسرائیل مصون نخواهد بود و در نتیجه، ممکن است در نتیجه مجموع تغییرات در حال وقوع، تغییری در موضع سومالی رخ دهد و نیازهای امنیتی و اقتصادی سومالی در مرحله بازسازی مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
این امر ممکن است دری را برای برخی از نخبگان باز کند تا زیر پرچم «عملگرایی سیاسی» درباره ایجاد روابط حسنه بحث کنند، اما این نیز بعید است، زیرا سومالی به تنهایی برای عادیسازی روابط با اسرائیل اقدام نخواهد کرد .
با استفاده از عملگرایی سیاسی، واکنش کشورهای عربی و اسلامی به این اقدام و پیامدهای آن بررسی خواهد شد. مسیر آشتی احتمالی یا مورد انتظار بین «اسرائیل» و سومالی نه تحت کنترل خواستهها و متغیرهاست و نه محدود.
این تصمیم به لحظهای از عملگرایی سیاسی بستگی دارد، زیرا مسیر به سوی «اسرائیل» مملو از چالشهای قابل توجهی است، که مهمترین آنها مخالفت آشکار مردمی و مذهبی در سومالی با هرگونه عادیسازی، به ویژه با توجه به شرایط فعلی منطقهای و تجاوز و گسترش مداوم اسرائیل در فلسطین اشغالی است.
علاوه بر هزینه سیاسی و ریسک بالای هرگونه نزدیکی با اسرائیل، به ویژه با توجه به وضعیت سیاسی فعلی منطقه، به ویژه در مورد مسئله فلسطین و تجاوز مداوم به غزه، بنابراین، نزدیکی به اسرائیل، خیانت به فلسطین، مردم آن و امت اسلام خواهد بود.
اگرچه تغییرات ژئوپلیتیکی ممکن است در را به روی نزدیکی اسرائیل و سومالی بگشاید، اما موانع مردمی، مذهبی و سیاسی، هرگونه رابطه رسمی نزدیک بین اسرائیل و سومالی را در آینده قابل پیشبینی بعید میسازد، زیرا سومالی، با حساسیت تاریخی خود نسبت به فلسطین، میداند که هرگونه حرکتی به سمت اسرائیل، فقط عادیسازی نیست، بلکه کودتایی علیه اصولی است که هنوز از اجماع ملی برخوردارند.
در پایان، در مورد پارامترهای رابطه بین اسرائیل و سومالی، و سناریوهای ممکن و بعید برای ایجاد روابط حسنه، موارد زیر وجود دارد :
تناقض استفاده از چماق و هویج این است که همزمان با ادعاهای اسرائیل مبنی بر روابط، تهدید مستقیم و اعلامشدهای از سوی اسرائیل علیه سومالی وجود داشت که شبیه نوعی قیمومیت و دخالت در امور سومالی بود. این یک متغیر مهم است که تعیین میکند آیا نزدیکی روابط امکانپذیر است، محدودیتها و قیود آن چیست و حتی نزدیکی را نه تنها به دلایل داخلی، بلکه به دلایل منطقهای نیز بعید میسازد.
این متغیر با هشدار اسرائیل که توسط شای گال، مشاور ارشد دولت اسرائیل، به سومالی در مورد روابطش با ترکیه در ۴ دسامبر ۲۰۲۵ صادر شد، نشان داده شده است.
پیش از ادعای وزارت امور خارجه اسرائیل مبنی بر داشتن روابط با سومالی، یک مشاور اسرائیلی به سومالی در مورد عواقب رابطهاش با ترکیه هشدار داده و ادعا کرده بود که سومالی به مرکز نفوذ قابل توجه ترکیه تبدیل شده است، جایی که ترکیه موشک تایفون خود را آزمایش میکند، موشکی که قبلاً برای تهدید یونان و اسرائیل استفاده کرده بود.
..............
پایان پیام
نظر شما